İkinci yargı paketi: Kişi duruşmaya katılmasa da karar verilecek

AKP, "İkinci Yargı Paketi" adıyla bilinen Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda değişiklik öngören teklifi Meclis’e sundu. AKP milletvekillerinin imzası bulunan 63 maddelik teklifte yer alan düzenlemelerde, yargılama süreleri, arabuluculuk, alacak davaları gibi konular olmak üzere birçok düzenlemeyi içeriyor.

ÖN İNCELEME DURUŞMASI

Teklifte, ön inceleme duruşmalarıyla ilgili yapılan düzenlemede, ön inceleme duruşması için yapılan ihtara rağmen, taraflar dilekçelerinde gösterdikleri belgeleri sunmaması veya belgelerin getirilmesi için gerekli açıklamayı yapmaması halinde, bu delile dayanmaktan vazgeçilmiş sayılmasına ilişkin karar verilecektir.

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ

Teklifte Bölge Adliye Mahkemeleri Kanunu ile ilgili değişiklikte öngörülüyor. Değişiklik, kanunun 7’nci maddesi olan hukuk mahkemelerinin yargı çevresini içeriyor. İlgili madde, hukuk mahkemelerinin yargı çevresi ile ilgili, “Hukuk mahkemelerinin yargı çevresi, bulundukları il merkezi ve ilçeler ile bunlara adli yönden bağlanan ilçelerin idarî sınırlarıdır” ibaresini içeriyor. Teklifle birlikte ilgili maddeye, “Ancak özel kanunlarla kurulanlar da dahil olmak üzere, hukuk mahkemelerinin yargı çevresi, il ve ilçe sınırlarına bakılmaksızın Adalet Bakanlığı’nın önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir” ibaresi eklendi.

İSTİNAF YOLU KAPALI

Teklifte getirilen bir düzenlemeyle ilgili Bölge Adliye Mahkemeleri’nin göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında, istinaf yolunun uygulanmaması; temyiz ve tashihi karar yolunun uygulanmasını amaçlıyor. Bölge Adliye Mahkemeleri’nin göreve başladığı tarihten sonra verilen kararlar hakkında ise istinaf ve temyiz kanun yoluna başvurulabilecek, tashihi karara ise başvurulmayacaktır.

GİDER AVANSLARI 

Mevcut hükme göre Bölge Adliye Mahkemesi’nce belirlenen giderin avans olarak duruşma gününe kadar yatırılması mümkün. Giderin yatırılmaması halinde Bölge Adliye Mahkemesi duruşma gününe kadar hiçbir tahkikat işlemi yapmıyor. Getirilecek yeni düzenleme ise yatırılacak giderin tebliğ edildiği tarihten itibaren iki haftadan az olmamak üzere verilecek kesin süre içinde yatırılmasını öngörüyor.

KİŞİ DURUŞMAYA KATILMASA BİLE…

Ayrıca düzenlemede, taraflara usulüne uygun olarak çağırıldıkları duruşmaya gelmeseler bile, tahkikatın yokluklarında yapılarak karar verileceği de getiriliyor. Mevcut yasaya göre kişi, Bölge Adliye Mahkemesi’ne giderini avans olarak yatırmasına rağmen duruşmaya katılmadıysa tahkikata devam edilmeyeceği ve “dosyanın mevcut durumuna göre karar verileceği anlamının çıkarılmasına müsaittir” ifadesi yer alıyor. Ancak yeni düzenlemeyle istinafa başvuran kişinin belirlenen gideri avans olarak yatırması halinde, duruşmaya gelmese dahi Bölge Adliye Mahkemesi’nin tahkikatı tamamlayarak, sonuca göre karar vereceğini getiriyor.

Teklifte, Bölge Adliye Mahkemeleri Kanunu’nda yer alan ve konusu parayla ölçülebilen uyuşmazlıklarda dava değeri olarak belirlenen “Üç yüz bin Türk lirası” ibaresi “Beş yüz bin” olarak değiştirildi.

CELSE HARCI YERİNE BAŞVURMA HARCI

Düzenlemeyle, celse harcı yargılama gideri olmaktan çıkarılıyor. Bunun yerine ise başvurma harcı getirildi. Başvurma harcı ise yargılama giderleri arasında yer alacak.

ORMAN VE KADASTRO’DA İSTİNAF YOLU AÇIK

Teklifle getirilen bir diğer değişiklik ise Kadastro Kanunu ile ilgili. Buna göre, kadastro mahkemesinin veya 30 günlük askı ilan süresinden sonra, kadastro öncesi nedene dayalı olarak açılan davalarda genel mahkemelerin verdiği kararlar ile orman kadastrosuna ilişkin davalarda, bu kararların miktar ve değerine bakılmaksızın istinaf veya temyiz yolunu getiriyor.

FİKRİ VE SINAİ HAKLAR

Teklifte Sınai Mülkiyet Kanunu’nda da değişiklik öngörülüyor. Buna göre yapılacak değişiklikle bu davalarda görevli olan fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi ile fikri ve sınai haklar ceza mahkemelerini Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenecek. Önceki mevzuatta Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemeleri’nin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun hükümlerine göre belirleniyordu.

TİCARİ DAVALAR

Teklifte, Ticaret Kanunu’nda yer alan ve ticari davalar için yer alan “miktar veya değeri yüz bin Türk Lirası’nı geçmeyen ticari davalarda basit yargılama usulü uygulanır” ibaresinde yer alan “yüz bin” ibaresi “beş yüz bin” olarak değiştirildi.

VEKALETİ OLMAYAN AVUKAT ÇIKARTILABİLECEK

Duruşmanın düzenini bozdukları gerekçesiyle vekaleti olmayan avukatların, mahkeme tarafından salondan çıkartılması söz konusu olabilecek.

Okuma yazma bilmeyenlerin parmak izi veya mühür basma gibi yöntemlerle imzaladıkları senetleri noter hazırlayacak. Okuma yazma bilen ancak yine imza atamayanların senetleri ise noter onayına tabi olacak.

Resmi senetlerin hangi tarihlerde hüküm oluşturacağı yeniden düzenlendi. Buna göre noter onaylı senetler onayla birlikte hüküm ifade edecek. Senetler noter onaylı değilse, resmi işleme konu olmuşsa işlem tarihinde, imzalayan ölmüşse ölüm tarihinde geçerli olacak.

REDDİ HAKİM TALEBİ

Hakimin reddi taleplerine karşı verilen kararlar konusunda, İstinaf Mahkemesi'ne başvuru yapılabilecek. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda değişiklik öngören teklif göre, hukuk mahkemelerdeki davalarda, mahkemenin uygun görmesi durumunda, avukatlar, uzman ve bilirkişiler duruşmaya ofis veya evlerinden katılabilecek. (MA)

Yargı reform paketi Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi

Hukukçulardan ikinci yargı paketi yorumu: İstismarcıların tahliyesini talep ediyor