Koronavirüsün vurduğu dünya ekonomisi tepetaklak: En büyük darbe bağımlı ülkelere
UNCTAD raporuna göre koronavirüs salgını sebebiyle tetiklenen ekonomik krizden en çok, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu "gelişmekte olan" ülkeler etkilenecek.
Fotoğraf: Pixabay
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından hazırlanan “Koronavirüsün Küresel Uluslararası Doğrudan Yatırımlara Etkisi” raporuna göre, koronavirüs endişesi doğrudan yatırımları yüzde 15 düşürecek. Rapora göre salgın sebebiyle tetiklenen ekonomik krizden en çok, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bağımlı (gelişmekte olan) ülkeler etkilenecek.
Birleşmiş Milletler raporuna göre Çin, Kore Cumhuriyeti, Japonya ve Güney Asya ekonomileri etrafında yoğunlaşmış özellikle küresel değer zincirlerine yakından entegre olmuş ekonomilerde hissedilen tedarik zinciri, üretim kesintilerinin sebep olduğu etkiler ve artan olumsuz talep şoklarının sebep olduğu etkilerden dolayı Kovid-19'un ekonomik etkisi değişiklik gösterecek. Rapora göre Avrupa’ya yayılan salgının ekonomiyi nasıl etkileyeceği ise henüz izlenemedi.
Koronavirüs salgınının, çok uluslu tekellerin ve yabancı iştiraklerinin sermaye harcamalarını yavaşlatacağı, düşük kapasitede çalışan üretim yerlerinin, fiziksel varlıklara yapılan yeni yatırımlarını geçici olarak durduracağı ve genişlemelerini geciktireceği belirtildi.
ŞİRKET BİRLEŞMELERİ ÇAKILDI
Raporda, yeni sıfırdan yapılan yatırım projeleri duyurularının ertelenebileceği, birleşme ve satın almalarda (M&As) bir yavaşlama görülebileceğine işaret edilirken ve şubat verisine göre, normalde aylık 40-50 milyar dolar değerinde olan yurt dışı satın almaların 10 milyar doların altına düştüğü hatırlatıldı.
EN BÜYÜK 100 TEKELİN 41’İ UYARDI
Dünyanın en büyük ilk 100 çok uluslu tekelinin 69’u salgının işleri üzerindeki etkisi hakkında bir açıklama yaptı. Bu şirketlerin 41’i kar ve artan risk uyarılarında bulundu, 10’u daha düşük satışlar öngördüğünü, 12’si üretim veya tedarik zinciri aksamaları üzerinde olumsuz etkiler beklediğini ve 19'u her ikisinden de etkilenmeyi beklediğini bildirdi.
Bu ilk 100'deki çok uluslu otomotiv şirketlerinin 12'sinin olumsuz etki sinyali verdiği ve çok etkilendiği görülüyor. Elektronik bileşenler ve ekipman sektörlerindeki çok uluslu 13 şirketin 9'u da aynı durumda. Bu ilk 100 firma arasındaki yer altı kaynakları endüstrisinin çoğu, temel malzeme ve kimyasal alanındaki çok uluslu şirketler, olumsuz talep şokları hakkında uyarılarda bulundu.
TÜRKİYE’NİN DE ARALARINDA OLDUĞU ÜLKELER DERİN ETKİLECEK
2021 yılına kadar talep şoku filtrelemesinin etkisi ile 2020'de yüzde 5 ile yüzde 15 arasında değişen küresel DYY akışları üzerinde olumsuz etkinin öngörüldüğü ifade edilen raporda, bu olumsuz etkinin büyük kısmının, küresel talep şokunun bir sonucu olarak geciken yatırımlardan kaynaklanacağı ve büyük ölçüde küresel değer zincir ticaretine bağımlı ekonomiler ve endüstrilerle sonuçlanacağı aktarıldı. Raporda, “Gelişmekte olan ekonomilere dayanan çok uluslu şirketlerin kârları gelişmiş ülkelerde bulunan çok uluslu şirketlerinkinden daha fazla risk altındadır” denildi.
EN ÇOK OTOMOTİV, HAVAYOLLARI VE ENERJİ TEKELLERİ ETKİLENDİ
En büyük 5 bin çok uluslu tekel, Kovid-19 nedeniyle 2020 kazanç tahminlerinde ortalama yüzde 9’luk düşüş revizyonu öngörüyor. En büyük darbeyi yüzde 44’lük düşüşle otomotiv endüstrisi, yüzde 42’lik düşüşle havayolları ve yüzde 13’lük düşüşle enerji ve temel malzeme endüstrileri alacak.
BÜYÜME TAHMİNLERİ DÜŞTÜ
Uluslararası kredi derecelendirme şirketi Fitch Ratings ise salgın nedeniyle küresel ekonomi için büyüme tahminini yüzde 2,5 seviyesinden yüzde 1,3 seviyesine kadar düşürdü.
Çeyrek dönemli “Küresel Ekonomik Görünüm” raporunu yayınlayan Fitch'in Baş Ekonomisti Brian Coulton, küresel ekonomi için Aralık 2019’da yaptıkları 2020’de büyümenin yüzde 2,5 olacağı öngörüsünü yüzde 1,3’e indirdiklerini açıkladı ve ekledi: “Dünya GSYH’sinin düzeyi düşüyor. Tüm girişimler ve amaçlara karşın küresel durgunluk sınırındayız."
Fitch’in yaptığı bu revizyon, global GSYH’nin önceki tahmine göre 850 milyar dolar daha az olacağına işaret ediyor. Salgınının Çin ekonomisinde yarattığı şokun çok ağır olduğuna dikkat çeken Coulton, Çin ekonomisini 2020 ilk çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 5’in üzerinde daralmasının ve yılık bazda daralmasının yüzde 1 olmasının büyük olasılık olduğunu vurguladı.
Fitch raporunda, ABD ekonomisinin 2020 yılının tamamında yüzde 1,9 ve 2021'de yüzde 1,9 büyüyeceği, Avro Bölgesi ekonomisinin de 2020'de yüzde 0,4 daralacağı ve 2021'de yüzde 1,8 büyüyeceğini öngörüldü. Çin ekonomisinin ise 2020 yılının tamamında yüzde 3,7 büyümesi, 2021'de büyümenin yüzde 7,2'ye yükselmesi bekleniyor.
"ABD’DE EKONOMİK DARALMA BAŞLADI"
ABD’nin en büyük ikinci bankası olan Bank of America yatırımcılarına yaptığı uyarıda, koronavirüs salgını nedeniyle ekonomide resesyonun (ekonomik daralma) artık önlenemeyeceğini, bunun etkilerinin de görülmeye başladığını duyurdu.
Bank of America ekonomisti Michelle Meyer, perşembe günü yayınladığı notta, “Resmi olarak ekonominin durgunluğa girdiğini ilan ediyoruz, dünyanın geri kalanına katılıyoruz ve bu derin bir düşüş. Bu süreçte birçok kişi işini, servetini kaybedecek ve ciddi güven kaybı olacak” ifadelerini kullandı.
Bank of Amerika öngörülerine göre ABD ekonomisi 2’nci çeyrekte yüzde 12 küçülecek, tüm yıl için de GSYİH yüzde 0,8 daralacak. (EKONOMİ SERVİSİ)
