3’üncü Yargı Paketi: Siyasi tutuklular kapsam dışı bırakılıyor
İnfaz indirimiyle ilgili düzenlemeleri içeren 3’üncü Yargı Paketi ile birlikte 100 bin kişiye tahliye yolu açılırken, siyasi tutuklular kapsam dışı bırakılıyor.
Fotoğraf: MA
Kamuoyunda “af” beklentisi yaratan 3’üncü Yargı Paketi üzerinde AKP ve MHP arasında uzlaşıya varıldığı ileri sürüldü. Dün itibariyle kesinleştiği belirtilen pakete, CHP de destek verme eğiliminde. Böylece kapasitesinin çok üzerine çıkan cezaevlerinde, koronavirüs tehlikesiyle birlikte yaklaşık 100 bin kişiye tahliye yolu açılacak.
Düzenlemeye göre, 1 Mart 2020’den önceki suçlarda infaz kurumunda geçirmesi gereken süreden yarı oranın indirim yapılacak ve denetimli serbestlik de bir defaya mahsus olmak üzere 3 yıl uygulanacak. Böylece MHP’nin 5 yıllık önerisi de Cumhur İttifakı arasında yapılan uzlaşı ile denetimli serbestlik 3 yıla indirilmiş oldu. Ayrıca, yine MHP’nin önerisiyle istisna suçlar arasında daha önce yer bulan, “Uyuşturucu Kullanma ve Bulundurma ile Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti” suçu da kapsam içine alındı.
Yapılan bir diğer yeni düzenlemeyle “örgüt lideri” olmamak kaydıyla 60 yaşından büyük hasta her mahkum denetimli serbestlikten yararlanacak ve bu kişilere 4 yıl olarak uygulanacak. Ayrıca yargılamada reform yapılarak evde infaz uygulamasına geçilecek ve yaşlılar ile hamileler cezalarını evlerinde çekebilecek.
Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) 7’nci maddesinin 2’nci fıkrasında yer bulan, “terör örgütlerini övme” suçuna ilişkin cezaların da temyize götürülmesine olanak sağlayan düzenleme paketten çıkarıldı. Kapsam içine alınmayan mükerrer suçlara ilişkin indirim oranı da tüm eleştirilere karşın düzenlemede aynı kaldı.
HESAPLAMA NASIL YAPILACAK?
Habertürk’te yer alan habere göre, paketin kapsamı şöyle: “Mevcut yasada infaz kurumunda geçirilmesi gereken süreden üçte iki oranında yapılan indirim, yarı oranına yükseltildi. Mevcut kanunda 1 yıl olan denetimli serbestlik süresi de MHP’nin önerisi dikkate alınarak, 1 Mart 2020’den önceki cezalarda 3 yıl uygulanacak. 1 Mart 2020 sonrası suçlarda ise bir kişinin infaz kurumunda geçirmesi gereken süresinin yarı oranında düştükten sonra, geri kalan cezasının beşte biri denetimli serbestlik olarak düşülecek, beşte dördünü hapiste kalacak. Örneğin 1 Mart 2020 öncesi hüküm almış kişinin infaz kurumunda geçirmesi gereken süre 6 yıl ise cezası önce yarıya indirilip 3 yıla düşecek, 3 yıl da denetimli serbestlik olduğu için hapisten salınacak.
Bu kişi 1 Mart 2020 sonrası hüküm almışsa, 6 yıl yarıya inecek, kalan 3 yılın beşte biri olan 7 ay 6 gün denetimli serbestlik olarak inecek; 2 yıl 4 ay 24 gün hapis yatacak. Veya 20 yıl cezası olan mahkum eğer 1 Mart 2020’den önce hüküm almışsa, infaz kurumunda kalması gereken süreden yarı oranın indirilecek, ceza 10 yıla inecek; bundan da 3 yıl denetimli serbestlik düşülecek ve yatması gereken süre 7 yıla inecek. Bu tarihten sonraki suçlarda ise denetimli serbestlik beşte biri olarak uygulanacak.
Buna göre 20 yıl ceza alan kişinin cezası yarı oranın indirilip 10 yıla düşecek, bunun denetimli serbestlik için getirilen beşte biri olan 2 yıl düşülecek, 8 yıl hapiste kalacak.
CEZA ALAN HERKES İÇERİ GİRECEK
Düzenlemenin bu hale gelmesindeki amaç, mahkeme kapısından salıverilme olayına son vermeyi amaçlıyor. Buna göre diyelim ki bir kişi bir ay bile hapis alsa cezaevinde kalacak; önce cezası yarı oranında düşürülüp 15 güne inecek, bunun da beşte biri olan 3 gün denetimli serbestlik olarak uygulanacak ve 12 gün hapis yatacak. Oysa daha önce bir yıldan az ceza alanların hepsi paraya çevriliyor ve hapishane yüzü görmeden mahkeme kapısından ayrılıyordu.
ELEKTRONİK KELEPÇEYLE EV HAPSİ
Ayrıca örgüt yöneticisi olmamak kaydıyla 60 yaş üstünde bakıma muhtaç durumda olan veya sürekli hastalığı bulunanlar tam teşekküllü hastaneden rapor almak kaydıyla cezalarını evlerinde çekebilecek, bu kişiler için denetimli serbestlik bir defaya mahsus olmak üzere 4 yıl uygulanacak. 65 yaş için 1 yıl, 70 yaş için 2 yıl, 75 yaş üstü ve hamileler için 4 yıla kadar kalan cezanın evde çekmesi hükmü de getirildi. Eğer cezasının bitmesine 4 yıl kalmış ve 75 yaşına ulaşmış ise infaz süresini evinde tamamlayacak. Bunun için elektronik kelepçe yöntemi uygulanacak.
Bir yeni düzenleme de infazın geriye bırakılmasına ilişkin; mahkumiyeti 10 yılın altında ise 6 ay infaza ara verilebiliyordu, bu süre bir yıla çıkacak.
KAPSAM DIŞI BIRAKILANLAR
Paketle getirilen infaz indiriminden yararlanamayacaklar ise şöyle: “Terör suçları, örgütlü terör suçları, kasten adam öldürme, cinsel istismar, kadına ve çocuğa şiddet, soykırım suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, insan üzerinde deney suçu, organ ve doku ticareti, reşit olmayana cinsel istismar, çocukların cinsel istismarı suçu, devlet topraklarının tamamını veya bir kısmını yabancı bir devletin egemenliği altına koymaya veya devletin bağımsızlığını zayıflatmaya veya birliğini bozmaya veya devletin egemenliği altında bulunan topraklardan bir kısmını devlet idaresinden ayırmaya yönelik fiiller, cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye veya bu düzenin fiilen uygulanmasını önlemeye teşebbüs, TCK’nın 76’ncı maddesinde düzenlenen (Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence, eziyet veya köleleştirme, kişi hürriyetinden yoksun kılma, bilimsel deneylere tabi kılma, zorla hamile bırakma, zorla fuhşa sevk etme) suçların tamamı her türlü eziyet, işkence, Atatürk aleyhine işlenen suçlar ve Orman Kanunu’na aykırı suçlar.”
CEZA İNFAZ PAKETİNDEKİ DETAYLAR
Ceza infaz düzenlemesine ilişkin taslak metni, AKP TBMM Grubu tarafından Meclis’e sunuldu. Düzenleme, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, İnfaz Hakimliği Kanunu ve Türk Ceza Kanunu ile Ceza Muhakemesi Kanunu başta olmak üzere 10 farklı kanunda değişiklik öngörüyor. Buna göre; hükümlülerin ceza infaz kurumlarında geçirdiği süre kısalıyor. Koşullu salıverilme oranı yüzde 67’den yüzde 50’ye indiriliyor; ancak terör ve örgütlü suçlar ile kasten öldürme suçu indirim kapsamı dışında tutulacak. Tekrar eden suçlar, cinsel suçlar ve uyuşturucu ticareti suçlarındaki 4’te 3’lük salıverilme oranı da 3’te 2’ye indiriliyor.
DENETİMLİ SERBESTLİK SÜRESİ
Düzenlemede, tüm hapis cezaları için 1 yıllık denetimli serbestlik uygulamasının, toplumda cezasızlık ve hakkaniyete aykırı infaz rejimi algısına yol açtığı belirtilerek, denetimli serbestlik kriterlerinde değişiklik önerildi. Bu çerçevede herkese kesin 1 yıl uygulamak yerine; hükmedilen cezayla orantılı olarak bir düzenleme önerildi. Böylelikle, her hükümlünün en az yüzde 40 oranında ceza infaz kurumunda kalması amaçlanıyor.
Geçici bir düzenlemeyle belirli bir tarihten önce işlenen terör, kasten öldürme ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç, tüm suçlar bakımından denetimli serbestlik süresi, en az 1 yıldan en az 3 yıla çıkarılıyor. Terör, kasten öldürme suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç; 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile 70 yaşını bitirmiş hükümlüler hakkında uygulanan 2 yıllık denetimli serbestlik süresi 4 yıla yükseltilecek. Düzenleme ayrıca, ağır hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle yaşamını idame ettiremeyen 65 yaş ve üstü hükümlüler, ceza infaz kurumlarında geçirmeleri gereken azami süre sınırına bakılmaksızın, denetimli serbestliğe tabi tutulmasını öngörüyor. Söz konusu değişiklikler, iyi halli olmak koşuluyla kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler hakkında da uygulanacak. Belirli bir tarihten önce suç işleyen çocuk hükümlülerin ise 18 yaşını dolduruncaya kadar infaz kurumunda geçirdikleri 1 gün 3 gün olarak kabul edilecek.
KONUTTA İNFAZ UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİK
Düzenlemeyle, hapis cezalarının hafta sonu ve geceleyin ceza infaz kurumunda kalmak suretiyle infaz edilebilmesine ilişkin 6 aylık sınır, kasıtlı suçlar bakımından 1 yıl 6 aya, ölüme neden olma hariç taksirli suçlar bakımından ise 3 yıla çıkarılacak. Kadınlar ve yaşlılar için öngörülen konutta infaz usulünün uygulanacağı hapis cezalarının da sınırı artırılıyor ve çocuklar da buraya dahil ediliyor. Bu kapsamda konutta infazın sınırı; kadın, çocuk ve 65 yaşını bitirmiş erkeklerde 6 aydan 1 yıla, 70 yaşını bitirmiş kişilerde 1 yıldan 2 yıla, 75 yaşını bitirmiş kişilerde 3 yıldan 4 yıla çıkarılacak. Toplam 5 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlülerden, maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği Adli Tıp Kurumu raporuyla tespit edilenlerin cezasının konutunda çektirilmesine imkan sağlanacak. Yeni doğum yapan ve toplam 3 yıl veya daha az süreli hapse mahkum olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlü kadınların da cezasının konutunda çektirilmesine imkan sağlanacak.
Hükümlülerin iyi hallerinin belirlenmesine ilişkin esaslar da düzenleme de yer aldı. Hükümlüler, ceza infaz kurumlarında bulunduğu tüm aşamalarda, İdare ve Gözlem Kurulu tarafından iyi halin belirlenmesine esas olmak üzere en geç 6 ayda bir değerlendirmeye tabi tutulacak.
Değişiklik metnine göre; açık ceza infaz kurumuna ayrılma koşulları yeniden belirlenecek. Toplam 10 yıl ve daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar ile terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya üye olmak suçları, örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlar, kasten öldürme suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarından mahkum olanların açık ceza infaz kuruma ayrılması infaz hakiminin onayına tabi tutulacak. Hükümlünün, duruşma, sağlık, eğitim ve çalışma gibi nedenlerle geçici olarak cezaevi dışında bulunduğu yerlerde gerçekleştirdiği disipline aykırı eylem ve sözleri nedeniyle de disiplin yaptırımlarının uygulanabilmesine imkan tanınacak. Zorunlu ve çok ivedi durumlarda, Cumhuriyet başsavcılığının hapis cezasının infazına 6 ay ara verebilmesine ilişkin yetkisi 1 yıla çıkarılacak, ayrıca; hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları halinde de infaza ara verilebilmesine imkan tanınacak. Yeni doğum yapan kadınların cezası 6 ay yerine 1 yıl 6 ay ertelenebilecek.
CANAVARCA HİSLE YARALAMADA, CEZA ARTTIRILACAK
Yurt dışına çıkış yasağı gibi adli kontrolle ilgili bazı tedbirlerin takibi, denetimli serbestlik müdürlüğünün görevleri arasından çıkarılacak. Yaralama suçunun canavarca his saiki ile işlenmesi durumunda ceza artırılacak. Azami verilecek süre 13 yıl 6 aydan 18 yıla çıkarılacak. Kaçakçılık suçlarında malın değerinin azlığı indirim nedeni olarak kabul edilecek ve kovuşturma evresi için de etkin pişmanlık imkanı getirilecek. Kaçakçılık suçlarında malın değerinin hafif veya pek hafif olması halinde cezadan oransal indirim yapılabilecek. Ayrıca, kovuşturma evresi için de etkin pişmanlık getirilerek kaçakçılık konusu malın değerinin iki katı parayı devlet hazinesine ödediği takdirde cezada belli bir oranda indirim yapılması sağlanacak. (HABER MERKEZİ)
