TTB Başkanı Prof. Dr. Sinan Adıyaman: Madem test var, neden yapılmıyor da satılıyor?
Yaygın ücretsiz koronavirüs testi çağrısı yapan uzmanlar "Ekipman da var, test de. Korona ile mücadelede başarının şartı 81 ilde yaygın ücretsiz test yapılmasıdır” dedi.
Fotoğraf: Issam Rimawi/AA
Meltem AKYOL
İstanbul
Türkiye'deki koronavirüs vaka sayısı 1236'ya ölü sayısı ise 30'a yükseldi. Vaka sayısı artarken hekim örgütleri, bilim insanları, uzmanlar yaygın test yapılması çağrısı yapıyor. Tets sayısı azaldıkça vaka sayısının da az göründüğüne dikkat çeken uzmanlar, bunun yanıltıcı olacağı vurgusu yapıyor.
‘Yaygın test’ sloganıyla kampanya başlatan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Başkanı Prof. Dr. Sinan Adıyaman, “Korona ile mücadelede başarının şartı 81 ilde yaygın ücretsiz test yapılmasıdır” dedi. Türkiye’den yurt dışına test kiti satıldığı haberlerini değerlendiren Adıyaman, “Madem test var, neden yapılmıyor da satılıyor?” diye sordu.
Haftada 50 bin test yapabilecek kapasitede olduklarını belirten Moleküler Biyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Nesrin Özören, “Salgına karşı yaygın test için bir günde 4 binden fazla kişi derneğimize başvurup ‘göreve hazırım’ dedi. Ekipman da var, test de. Yeter ki o testler yapılmak istensin” diye konuştu.
"BİR HAFTADA 50 BİN TEST YAPACAK GÖNÜLLÜ DE VAR EKİPMAN DA…"
Moleküler Biyoloji Derneği, Ekoloji ve Evrimsel Biyoloji Derneği, Biyologlar Dayanışma Derneği, Türkiye Biyologlar Derneği ve Tıbbı Biyoloji ve Genetik Derneği ‘Biyologlar İnisiyatifi-Korona Acil Eylem Ekibi’ oluşturdu. Bir haftada 50 bin test yapabileceklerini duyuran Moleküler Biyoloji Derneği, laboratuvarlarda gerekli cihazlar ve yeterli tanı kiti bulunduğunu açıklayarak tüm moleküler biyoloji ve genetik mezunu gönüllülerin göreve beklediklerini açıkladı.
Çağrı sonrası Evrensel'e konuşan Moleküler Biyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Nesrin Özören, “Tüm biyologların koronavirüs, tehdidine karşı pandemi merkezlerinde gönüllü olarak destek verilmesini sağlamaya çalıştık. Özellikle sosyal medya hesapları üzerinden gönüllülere çağrı yaptık ve bir veri bankası oluştu. 2-3 gün içinde 4 bin gönüllü başvuru yaptı. Bunların 400’ü tecrübeli, uzman moleküler biyologlar. Biz pandemi hastanesi merkezlerinde teknik personele yardımcı olmak istiyoruz” dedi.
"BAKANLIK KİTLERİN YURT İÇİNDE UYGULANMASINI SAĞLAMALI"
Türkiye’de üretilen kitlerin yurt dışına satıldığına dikkat çeken Özören, “Numuneler toplanırken RNA moleküllerinin bozulmaması gerekiyor. Q-RT-PCR diye bir yöntem var ve ülkemizdeki üreticilerin pek çoğunun kitleri bunu temel almış. Zaten yurt dışında da şu anda bunlar kullanılıyor. Ülkemizde de bu şekilde çalışan en az 6-7 şirket var. Bunların ilk iki tanesinin 4’er patenti var. Bu ilk iki tanesi halk sağlığı müdürlüğü ihalesinde başarılı olamamışlar. İlk aylarda sadece ihaleyi kazanan şirketin test kitleri kullanıldı. Ama onlar da yetişemeyecek durumda. Bizim önerimiz yurt dışına kit satan bu şirketlerin test kiti sağlaması. Bunların yurt dışına test kiti sattığı gazetelere de çıktı. İnsanlarda feryat ediyor niye yurtdışına gönderiyorlar diye. Çünkü yurt içinden henüz bir talep gitmedi kendilerine. Bakanlığın buna müdahale etmesi, bu testlerin yurt içinde yapılmasını sağlaması lazım” diye konuştu.
"YETER Kİ O TESTLER YAPILMAK İSTENSİN"
Bilim Kurulu’nda moleküler biyoloji uzmanı olmadığına dikkat çeken Prof. Dr. Nesrin Özören, “Bakın bir kimyacı, matematikçi yok. Bir istatistikçi yok. Hekimlerin altından kalkabileceği bir şey değil. Çünkü onlar moleküler testlerin inceliklerinden, RNA molekülü sayısından anlamazlar. Onların eğitimi buna yönelik değil. Burada bilim insanlarının kenarda tutulması büyük hata. Bizim 10 gündür yaptığımız pek çok uyarının dikkate alınmadığını görüyoruz. Biz bu testler olmalı diyoruz, onlar ‘bu testlerin süresi uzun’ diyor. Uzun dedikleri test 2.5 saati alıyor ve sağlıklı sonuç veriyor. Bu cihazlar Türkiye'de en az 500 yerde var. Bizim bölümde 3 tane var. Pandemi merkezlerine taşıyabiliriz. Salgına karşı yaygın test için bir günde 4 binden fazla kişi derneğimize başvurup ‘göreve hazırım’ dedi. Bunları da söyledik. Yeter ki o testler yapılmak istensin” diye konuştu.
"HIZLI, YAYGIN, ÜCRETSİZ TEST"
TTB en başından itibaren yaygın test yapılması çağrısı yapıyor. Gelinen aşamayı Evrensel'e değerlendiren TTB Başkanı Prof. Dr. Sinan Adıyaman, salgınla mücadelede başarı sağlayan ülkelerin ortak özelliğinin yaygın test yaparak vakaları tespit etmeleri olduğuna dikkat çekti. Adıyaman, “Bakanlık da sonunda test sayısının yeterli olmadığına ikna oldu. Çin'den gelen testler yeni ulaşabilmiş Türkiye'ye, 3 gün önce dağıtacağız demişlerdi. Bir an önce dağıtılmasını istiyoruz ve test sayılarının arttırılmasını bekliyoruz” diye konuştu.
ADIYAMAN: TEST SAYISI ARTIRILMAZSA AÇIKLANAN RAKAMLAR YANILTICI OLUR
Sağlık Bakanının açıklamasını değerlendiren Adıyaman, “Gördüğünüz gibi test sayısı azaldıkça teşhis sayısı da azalıyor. Bu da ortaya yanıltıcı rakamlar çıkarıyor. O nedenle test sayısının arttırılması çok önemli. Bakın bu hastalığa yakalananların yüzde 80'i hiçbir semptom göstermiyor. O zaman ne kadar çok kişiye test yapılırsa o kadar hasta bulunur ve hastalığı bulaştırması engellenir.
Şöyle düşünelim: 5 hasta kişi hasta olduğunu bilmeden toplumda dolaşırsa bu hastalığı bir haftada 25 kişiye bulaştırır. Bu sayı bir ay içerisinde 625 olur. Rakamları siz düşünün… O yüzden test sayısını arttırmak zorundayız” dedi.
ADIYAMAN: 300 BİN TEST SATILDI MI?
Bazı gazetelerin manşetlerinden yurt dışına 300 bin test satıldığı haberlerinin yer aldığını hatırlatan Adıyaman, “Eğer gerçekten elimizde 300 bin test varsa ve biz bunu iç ülkede yapmadıysak piyasada yapmadıysak ve haftalarca Dünya Sağlık Örgütü de uzmanlık dernekleri de çok test yapılması gerektiğini söylüyor. Buna rağmen bu testler bizim merkezlerimizi çoğaltarak bizim kendi yurttaşlarımıza yapılacağına Amerika'ya satıldıysa, bu gerçekten de çok talihsiz bir durum. Bu durum hiçbir şekilde bir başarı öyküsü olarak değerlendirilemez. Aksine bu durum hastalığın Türkiye'de yayılmasını etkileyici bir etken" dedi.
ADIYAMAN YAPILMASI GEREKENLERİ SIRALADI
- Her şehir ve her hastaneye testler en hızlı şekilde gönderilmeli.
- Tüm koronavirüs testleri ücretsiz olmalı.
- Sağlık emekçilerine düzenli aralıklarla Covid-19 testi yapılmalı.
- Binlerce göçmen sınır kapılarında bekliyor, sınırlarımızda bekleyen tüm göçmenlere acil ve ücretsiz olarak test uygulanmalı.
- Fabrika, atölye gibi toplu mekânlarda çalışan tüm emekçilere bulundukları bölgede ücretsiz test imkânı sağlanmalı.
