29 Mart 2020 00:01

Rexx ve Atlas kapanıyor: Kent belleğinin önemli parçalarını yitiriyoruz

Rexx ve Atlas Sineması tamamen kapanma kararı aldı. Sinema yazarları iki mekanın İstanbul’un kent yaşamına ve sinema kültürüne katkılarını anlattı.

Fotoğraf: Sinema salonu: Pixabay, Rexx: MA, Kolaj: Evrensel

KÜLTÜR

Paylaş

İsmail AFACAN
İstanbul

Koronavirüs nedeniyle gösterimlerine ara veren Kadıköy’deki Rexx ve Beyoğlu’daki Atlas Sineması tamamen kapanma kararı aldı. İstanbul’un kent yaşamında ve sinema kültüründe önemli yeri olan iki salonun kapanması sinemaseverler tarafından üzüntüyle karşılandı, imza kampanyaları başlatıldı.

Sinema Yazarları Banu Bozdemir ve Gözde Hatunoğlu konuya dair Evrensel'e açıklamalarda bulundu. Hatunoğlu, "Rexx kapanırsa, Atlas kapanırsa sadece sinema salonu kaybetmiş olmuyoruz Bir kentin belleğine kazınmış önemli bir parçayı yitiriyoruz." derken Bozdemir ise “Keşke bu değerleri gerçek halleriyle yaşatmanın bir yolu olsa.” ifadelerini kullandı.

REXX KAPANDI, BELEDİYE DEVREDE

1961 yılında Reks ismiyle açılan, 1996 yılında Rexx olarak faaliyetlerine devam eden mekan Anadolu yakasının en önemli sinema salonuydu. 59 yıllık geçmişinde birçok önemli festivale ev sahipliği yapan Rexx’in bundan iki yıl önce kira bedelinin çok yüksek olması nedeniyle kapanması gündeme gelmişti. Yaşananların ardından Kadıköy Belediye Başkanı Şerdil Dara Odabaşı, sosyal medya hesabından konuya dair açıklama yaparak sinemaya sahip çıkacaklarını söyledi. Odabaşı’nın açıklamasında “Kadıköy’ün en önemli kültür değerlerinden olan Rexx Sinemasının kapanma kararını sizler gibi ben de üzülerek öğrendim. Salgının aşılmasının ardından sinema binasının mülk sahipleriyle bu değerli kültür mirasını geleceğe nasıl taşıyabileceğimizi değerlendireceğiz.” ifadeleri yer aldı.

ATLAS SİNEMASI DUYURDU, BAKANLIK YALANLADI

İstiklal Caddesi’nin en eski sinema salonlarından olan Atlas Sineması mevcut koşullarla baş edemediği için kapanma kararı aldı. BirGün’den Işıl Çalışkan’a açıklama yapan Atlas Sinemasının iki ortağından biri olan İrfan Atasoy’un oğlu İrfan Atasoy, “Çok üzgünüm. Kültür Bakanlığı tarafından kapanmaya mecbur bırakıldık. Kazanç sıkıntısı veya kira derdimizden değil. Kültür Bakanlığı sinema müzesi yapmak istiyordu. Direnecek bir şey de bırakmadılar bize. Razı olmak zorunda kaldık” şeklinde konuştu.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, Atlas Sinemasının kapanacağına ilişkin yapılan haberlerin gerçeği yansıtmadığı belirtildi. Aslına uygun restore edilerek sinema müzesine dönüştürüleceği ve eylül ayında açılacağı duyurulan Bakanlık açıklamasında “Tarihi Atlas Sinemasının yenilenmesiyle sinema endüstrimizin ihtiyaç duyduğu gala ve prömiyer gösterimlerine ev sahipliği yapacak olan İstanbul Sinema Müzesinde gerçekleştirilecek sürekli tematik programlarla sinema sanatının farklı sanat disiplinleriyle buluşması sağlanacaktır.” denildi.

"GERÇEK HALLERİYLE YAŞATMANIN BİR YOLU OLSA"

Banu Bozdemir (Sinema Yazarı): Şu an sinemaların hepsi kapalı ama bazıları gerçekten bir daha açılmamak üzere kapanıyor ya da dönüşüm geçiriyor. Festival sinemalarından Atlas Sineması uzun zamandır kapanmamak için mücadele veriyor, sadece festival zamanlarında tam anlamıyla dolup taşıyordu. Şimdi de bir büyük çaplı bir sinema müzesine dönüşüyor. Biraz zorunlu bir kopuş olsa da en azından sinemadan kopmuyor diye avunabiliriz. Şehrin Anadolu yakasında başka bir festival salonu olan Rexx (Reks) de benzer bir akıbet yaşıyor. Rexx sineması daha radikal bir kararla kapandı, hatta tahliye işlemleri yapıldı. Kimileri bağlı bulunduğu vakıfla yaşanan problem diyor ama biraz geriye çekilip baktığımızda kapısı sokağa bakan sinemaların genel sorunu gibi duruyor. Can suyu olan seyirciyi kaybetmek, büyük sinema kompleksleriyle baş edememek, zamana, mekana ve izleme algısına yenik düşmek… Ben özellikle Atlas Sinemasında çok film izledim, birçok festival filmiyle orada tanıştım, havasını soludum, kapısının bacasının kırıldığına tanık oldum… Atlas Sinemasının Müdürü Cevdet Bey bize uzun zamandır kapanacağını söylüyordu, sürpriz olmadı ama ikisi de çok eski sinemalar. Ve ben eskinin yaşatılmasını canı gönülden savunan biriyim ama her şey bizim istediğimiz gibi olmuyor maalesef! Bunu en son Emek Sinemasında da deneyimledik. Çok üzücü, keşke bu değerleri gerçek halleriyle yaşatmanın bir yolu olsa.

"SADECE SİNEMA SALONU KAYBETMİŞ OLMUYORUZ"

Gözde Hatunoğlu (Sinema Yazarı): Ben sonradan İstanbulluyum. Çocukluğum İzmir’de, üniversite hayatım Ankara’da geçti. Emek Sineması benim kişisel tarihimde elimizden kayıp gitmesin diye verdiğimiz mücadeleyle yer etti desem yalan olmaz. Ama Emek Sinemasının bir kentin tarihinde kapladığı yere, toplumsal belleğimizde bıraktığı ize aşinayım. Tıpkı üç sene önce kapanmanın eşiğinden dönen Beyoğlu Sineması, ekonomik açıdan zorlanan kapısı sokağa açılan diğer sinemalar gibi. Bugünlerde tüm sıkıntılı haberlerin, kaygılı bekleyişimizin arasında bir üzücü haber daha aldık.

Kadıköy’ün ayakta kalan iki bağımsız sinemasından biri olan Rexx’in ve Beyoğlu’nun tarihinin eşlikçisi olmuş Atlas Sinemasının, kapılarını kesin olarak kapatmaya karar verdiğini öğrendik. Sinemayla ilgili alışkanlıklarımız hızla değişse de “Film salonda izlenir” şiarına sıkı sıkı tutunanlar, Kadıköy’de yaşayanlar, İstanbul’un birçok farklı yerinden çıkıp sinema aşkı için bağımsız sinema salonlarını dolduranlar, film festivallerini yakından takip edenler; hepimiz çok üzgünüz.

Rexx, sadece film izlediğimiz bir sinema salonu değil. 1962 yılından beri (o yıllarda ismi Reks) ayakta kalmaya çalışan sinema salonu. O yıllardan çok daha önce, 1922’de Afife Jale’nin sahneye ilk çıktığı yer olan Apollon Tiyatrosu hatta. 100 yıllık koca bir tarih, İstanbul’un önemli kültür merkezlerinden biri, çoğumuzun önünde bir tanışıyla buluştuğu, kimimizin sevgilisinin elini ilk tuttuğu yer belki de...

Rexx kapanırsa, Atlas kapanırsa sadece sinema salonu kaybetmiş olmuyoruz aslında. Bir kentin belleğine kazınmış önemli bir parçayı; yazılara, romanlara, filmlere, kim bilir belki de şiirlere konu olmuş bir parçamızı yitiriyoruz. Çok mu geç bilmiyorum ama Beyoğlu Sineması için elimizi taşın altına koyup hep birlikte nasıl didindiğimiz ve sinemamızı nasıl kurtardığımız ortada. Aynısını Rexx ve Atlas için de yapabilmemizi sağlayacak dayanışma ve mücadele gücü de içimizde. Umut tükenmeden hiçbir şey tükenmez.