Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap: Yoğun bakım yataklarına ihtiyaç artacak
Salgının yayılma hızı, alınması gereken önlemler, hastanelerin durumu ve sokağa çıkma yasağı çağrısı gibi pek çok merak edilen konuyu Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap ile konuştuk.
Fotoğraf: Pixabay
Birkan BULUT
Ankara
Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının görülmesinin üzerinden 23 gün geçti. Toplam vaka sayısı 15 bine yaklaşırken, resmi açıklamalara göre 31 Mart 2020 tarihi itibariyle 214 kişi hayatını kaybetti. Salgının yayılma hızı, alınması gereken önlemler, hastanelerin durumu, hâlâ özel sektörde zorunlu olmayan üretimin devam etmesi ve sokağa çıkma yasağı çağrısı gibi pek çok merak edilen konuyu Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Profesörü Dr. Alpay Azap’a sorduk.
Salgının diğer ülkelerdeki gibi 6-8 hafta sonra pik yapmasının beklendiğini belirten Azap, sokağa çıkma yasağı ve özel sektörde çalışmanın devam etmesi konusunda bölgesel ihtiyaçlara göre karar verilmesini önerdiklerini söyledi. Azap, salgının yaygınlaşmasıyla birlikte yoğun bakım ünitelerindeki doluluk oranının yüzde 68’i geçmesi hakkında ise “Yoğun bakım ünitelerinde tam rakam veremeyeceğim ancak şimdilik kapasitenin yetersiz kaldığı bir durum söz konusu değil. Ancak hastalığın 7-10. günden sonra ağırlaşması nedeniyle önümüzdeki haftalarda yoğun bakım yataklarına olan ihtiyaç artacaktır” dedi.
Fotoğraf: Gazete Duvar
İlk vaka tespitinin üstünden 23 gün geçti, öncelikle bu süreci nasıl değerlendirirsiniz? Olumlu ve olumsuz yanlar neler?
Bu süreçte vaka sayısının hızla artması bekleniyordu. Özellikle 100. vakadan sonra tüm ülkelerde hızlı bir artış söz konusu oluyor. Bizim ülkemizde de bu gerçekleşti, gerçekleşiyor. Bu artışı dizginlemek en önemli hedef, artışı yavaşlatmak için önlemler alınmalı. Olumlu yanı hastalara verilecek tedaviler konusunda hiçbir sıkıntı yok. Dünyada kullanılan hemen hemen bütün tedavi yöntemlerini ülkemizde bulabiliyoruz. Olumsuz yanı ise dolaşımı kısıtlamaya yönelik alınan önlemlere rağmen halen hastalığın hızla yayılması.
Test sayısı 20 gün sonra 10 bini geçti. Ancak TTB uzun süredir az test yapıldığı için vakaların tespit edilemediğini söylüyordu. Test sayısı yeterli mi, artacak mı?
Test sayısının artması erken tanıyı bu da tanı alan kişinin temaslılarının bulunarak toplumdan izolasyonunu sağlayacak ve böylece hastalığın toplumda yayılmasını durduracaktır. Bu nedenle ne kadar çok yapılsa o kadar iyi. Giderek test sayısı artıyor. Bu olumlu bir gelişme.
Yoğun bakım ünitelerinin yüzde 63 oranında dolu olduğu açıklanmıştı. Şu an ne düzeyde, bu konuda atılacak bir adım var mı?
Yoğun bakım ünitelerinde tam rakam veremeyeceğim ancak şimdilik kapasitenin yetersiz kaldığı bir durum söz konusu değil. Ancak hastalığın 7-10. günden sonra ağırlaşması nedeniyle önümüzdeki haftalarda yoğun bakım yataklarına olan ihtiyaç artacaktır. Vaka sayılarını olabildiğince sınırlamak, salgını kontrol altında tutmak yoğun bakımların yetersiz kalmasını engellemek için de çok çok önemli. Ne kadar geniş kapasiteniz olursa olsun eğer bir ayda hastalanacak sayıda kişi bir günde hastalanıp hastaneye başvurursa bununla baş edemezsiniz.
SALGIN 6-8 HAFTADA PİK YAPACAK
Bu haftanın kritik olduğu belirtiliyor. Salgının ne zaman pik yapacağı konusunda bir öngörünüz var mı?
Salgın diğer ülke örneklerinde gördüğümüz üzere genellikle ilk vakadan 6-8 hafta sonra pik yapıyor ve birkaç hafta sonra azalmaya başlıyor. Bizde de böyle olması beklenir.
Sokağa çıkma yasağı C planı olarak ele alınıyor. Peki bazı büyükşehirlerde kısmi sokağa çıkma yasağı, karantina gibi önlemler öneriyor musunuz?
Bu tür dolaşımı kısıtlayıcı önlemler il hatta ilçe bazında düşünülerek hayata geçirilmeli. 27 Mart’tan sonra çalışmaya başlayan il pandemi kurulları, kendi il ve ilçelerindeki durumu en iyi şekilde değerlendirip, sorunları ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini en doğru şekilde belirleyebilecektir. Hangi kısıtlamanın, nerede, nasıl ve ne kadar süreyle hayata geçirileceğine bilimsel temelde eldeki verilere bakarak karar verilmesi gerekir. Bunu da bileşiminde yer alan halk sağlığı uzmanları, bilim insanları sayesinde il pandemi kurulları verecektir.
SAĞLIK ÇALIŞANLARINDAN HASTALANAN ÇOK
Sağlık emekçilerinden vaka haberleri artmaya başladı. Ayrıca hastanelerde koruyucu ekipmanların yetersizliği sıkça dile getiriliyor. Sağlık emekçileri açısından daha özel tedbirler gündeminizde mi?
Sağlık emekçilerinin durumu Bilim Danışma Kurulunun ilk toplantısından itibaren gündemde. Bu salgınlarda hep gördüğümüz üzere en ön saflarda hastaları iyileştirmek için uğraşan sağlık çalışanlarının arasından hastalanan çok fazla sayıda kişi oluyor. Buna yönelik hazırlıklar hastane bazında ve ülke bazında yapılmaya çalışıldı. Sağlık çalışanlarının hangi durumda, hangi koruyucu ekipmanı nasıl ve ne kadar süreyle kullanabileceği belirlendi ve bu konudaki standartlar yazılı olarak hazırlandı. Eğitimler verildi. Zaman zaman bazı merkezlerde ve bazı koruyucu ekipmanlarda eksiklik söz konusu oldu ancak tamamen yoka girdiği durumlar yaşanmadı. Normal zamanlarda harcanan malzemenin onlarca katına ihtiyaç olduğundan dolayı eksiklikler olabiliyor. Önümüzdeki günlerde eksiklerin tamamlanacağını umuyoruz.
DOLAŞIMIN KISITLANMASI İÇİN ÖNERİDE BULUNDUK
Evde kalmanın yaygınlaşması için özel sektörde ücretli izin, çalışma yöntemi ve saatlerine ilişkin tedbirler alınacak mı? Bilim Kurulu olarak bu konuda bir tavsiyeniz oldu mu?
Biz bilim danışma kurulu olarak, meselenin tıbbi boyutundan yaklaşarak dolaşımın olabildiğince ve bölgesel ihtiyaçlara göre kısıtlanması gerektiği konusunda öneride bulunduk. Bunun yöntemini, zamanlaması ve derecesini belirlemek ve etkili bir şekilde uygulanması için gerekli sosyal ve ekonomik önlemleri almak il pandemi kurullarının ve yöneticilerin sorumluluğunda.
