Sarkuysan’da Kovid-19 çıktı, patron "Çalışacaksınız" diye tehdit etti
Gebze'deki Sarkuysan fabrikasında Kovid-19 tespit edilmesi üzerine işçiler kaçınma haklarını kullanarak üretimi durdurdu. Parton ise işçileri üretim devam etmezse hukuki işlem başlatmakla tehdit etti.
Sarkuysan fabrikasının otoparkı | Fotoğraf: İşçiler
Muzaffer ÖZKURT
İstanbul
Gebze’de bulunan ve Birleşik Metal-İş Sendikasının örgütlü olduğu Sarkuysan’da bir işçide koronavirüs tespit edilmesi üzerine işçiler, İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın 13. maddesine dayanarak işten kaçınma hakkını kullandı. Patron ise “Üretimin planlandığı şekilde devam edeceği, aksi halde hukuki işlem başlatılacağı” yazan mesajla üretimi durduran işçileri tehdit etti. İşçiler tehdide birlikte iş bırakarak yanıt verdi. “İnsanlar can derdinde, onlar hâlâ üretim diyor” diye tepki gösteren işçiler, can güvenliği için tüm işçileri birlik olmaya çağırdı.
Fabrikada yaşananlarla ilgili görüştüğümüz bir işçi, virüs salgını ilk çıkmaya başladığında işçilerde de fabrika yönetiminde de boş vermişlik olduğunu söyledi. Salgın ilerledikçe tedirginliğin arttığını ancak yine de işten atılma gibi kaygıların öne çıktığını söyleyen işçi, şöyle devam etti: “İşçilerin tedirgin olması ve bastırmasıyla biraz biraz önlemler artmaya başladı. İlk zamanda vurdumduymaz bir tutum vardı. Yemekte ekmekler poşetlendi. Soyunma dolaplarına viole ışıklar taktılar mikrop kırsın diye.”
FABRİKADAYSAN TEMAS KAÇINILMAZ
Alınan önlemlerin de sınırlı kaldığını ifade eden bir başka işçi şöyle devam etti: “Belli önlemler alınsa da virüs kapan birinin dokunduğu yere dokunmaman gerekiyor. Musluk, kapılar, tuvalet… Üç beş kişi çalışmıyor ki, yüzlerce kişi çalışıyor burada. Fabrikadaysan temas kaçınılmaz sonuçta.” Geçen sürede hükümetten ve patrondan bir adım beklendiğini, ancak her iki kesimden de “Üretim sürecek” açıklamalarının geldiğini anlatan işçi, son olarak dün bir arkadaşlarında virüsün pozitif çıkması sonrası fabrikadaki havanın tamamen değiştiğini dile getirdi. İşçi, “Can korkusu var sonuçta. Sağlık en önemli şey, sağlığın olmadı mı para da kazanamazsın, kazansan da bir anlamı yok. Üretimi durdurma bana göre geç kalınmış bir karar. Hükümetin durumu daha ciddiye alması lazım. Şimdi bir arkadaşımızda pozitif çıktı. Yarın bu rakam artarsa işte o zaman işin gerçek boyutu ortaya çıkacak” diye konuştu.
TOPLUMUN KURTULUŞU İŞÇİNİN ELİNDE
Salgın ve can tehlikesine rağmen patronun “Koronavirüsün işyeriyle ilgisi yok” diyerek üretimin devam etmesi için baskı yaptığını ifade eden bir başka işçi, “İnsanlar can derdinde. Onlar hâlâ üretim diyor. Sarkuysan olarak trilyonlara hükmediyorsun biraz elini taşın altına koy. Bir ay ücretli izin verse ne kadar dokunacak? Cumhurbaşkanı üretime devam edenlere teşekkür etti. İşte üretim böyle devam ediyor. Onun teşekkürüne kalmadık. Önemli olan sağlığımız. Canımıza bedel mi ölçüyorlar? Kendilerini izole ediyorlar, ilaçları test kitlerini önce kendileri, eş ve dostları kullanıyor… Zenginin can güvenliği var, bizim zaten yok” diye konuştu. Gebze’deki ve Türkiye’deki işçilere seslenen işçi şu çağrıyı yaptı: “Kendinin, eşinin, çocuklarının, anne ve babanın, yakınlarının can güvenliği riske girecekse hiçbir şeyin anlamı yok. Şu durumda bize gözdağı var. Aslında gemiyi biz yürütüyoruz, kaptanı da biz olmalıyız. Biz birleşirsek sağlığımızı koruyabiliriz. Biz sağlığımızı korursak toplumun da sağlığını koruruz. Yani kurtuluş bizim elimizde, tabii mücadele edersek.”
İŞÇİLERİN SAĞLIĞI İÇİN ÜRETİMİ DURDURMAYI DOĞRU BULDUK VE UYGULADIK
Birleşik Metal-İş Gebze 1 No’lu Şube Başkanı Selçuk Çiftçi, “Daha önce şüpheli olarak yatan arkadaşımız vardı. Akşam 5 gibi testinin pozitif çıktığını öğrendik. Fabrika yönetimi üretimin durdurulması taraftarı değildi. Biz de İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’na dayanarak işten kaçınma hakkımızı kullanacağımızı söyleyerek üretimi durdurduk” dedi. Üretim baskısının sadece Sarkuysan’da değil, Türkiye’nin her yanında yaşandığını dile getiren Çiftçi, şöyle devam etti: “Ana önceliğimiz işçilerin sağlığı olmalı. Sağlık Bakanlığının açıkladığı önlemler var. Fabrikalarda bu önlemlerin alınmadığını, sınırlı kaldığını görüyoruz. Biz vakanın görüldüğü ya da şüphesi olan yerde işten kaçınma hakkımızı kullanıyoruz. Üretim baskısı bitmeyecek ki. Virüsün öncesinde de vardı, sonrasında da olacak. Onlar üretim sürsün istiyor, sınıfsal bir refleks. İşverenin sadece pozitif çıkana yakın olanlarla sınırlı bir yaklaşımı var. Ama öyle değil ki; burada işçiler iç içe çalışıyor, aynı yemekhaneyi, soyunma odasını, servisi kullanıyor. Bu nedenle üretimin durdurulmasını doğru bulduk ve uyguladık.”
SARKUYSAN’DA KOVİD-19 ÇIKTI PATRON ÇALIŞACAKSINIZ DİYE TEHDİT ETTİ
Gebze’de Birleşik Metal-İş Sendikasının örgütlü olduğu Sarkuysan’da dün saat 17.00 sularında 1 işçide Kovid-19 tespit edildi. Bunun duyulması üzerine fabrikada gerginlik artarken bir süre sonra işçiler, temsilciler ve sendikacılar üretimi durdurma kararı aldı. İşçiler sendikacıların çağrısı üzerine bölümlerinden çıkarak fabrika önünde toplandı. Fabrika müdürü ise “Yaptığınız yasal değil üretime devam etmeniz gerekir” diyerek işçileri tehdit etti. Tehdide karşın fabrika önünde toplanan işçilere seslenen sendika temsilcileri, iş güvenliği açısından tehlikeli bir durum olduğunu belirterek İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın 13. maddesi kapsamında işten kaçınma haklarını kullanacaklarını duyurdu. İşçiler, işten kaçınma haklarını kullandıklarını belirten ve kendilerini 14 gün karantina altına alacaklarını, bu sürenin de ücretli izin sayılmasını istediklerini içeren dilekçeleri fabrikaya verdi. Diğer vardiyadaki işçilere de işbaşı yapılmayacağı yönünde bilgi verildi.
İŞÇİLERE TEHDİT MESAJI
Fabrika yönetimi iş durduktan sonra da tehdide devam etti. Alınan tüm önlemlere rağmen bir çalışanda Kovid-19 görüldüğü savunulan açıklamada, “Bu kapsamda ulusal olarak salgınla mücadele ile ilgili stratejik önem taşıyan üretimimizin planlandığı şekilde devam edeceğini ve bu plan dahilinde çalışılması konusunda sizlerin de her zamanki hassasiyeti göstermenizi ve üretimin devam etmesini önemle duyururuz. Tüm ülkeleri olduğu gibi ülkemizi de etkisi altına alan ve pandemi olarak ilan edilen koronavirüs salgınının, işten kaynaklanan bir tehlike olarak değerlendirilmesi doğru değildir. Bu nedenle işyerinde virüsle karşı karşıya kalındığından hareketle işi bırakmanın, çalışmamanın hukuken kabul edilemeyeceğini, aksi davranışta bulunanlarla ilgili olarak hukuki yollara başvurulacağı hususunu üzülerek paylaşmak isteriz” dendi.
İŞÇİLER ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKINI ÖN BAŞVURU YAPMADAN KULLANABİLİR
Evrensel Yazarı Avukat Devrim Avcı, koronavirüs kapsamında işten kaçınma hakkını değerlendirdi: “İşyerinde çalışan bir işçide koronavirüs tespit edilmesi halinde kendisi ile temas halinde olan bütün işçilerin derhal karantinaya alınması gerekmektedir. Bulaşma hızı çok yüksek olan ve ölümlere neden olan bu virüse karşı hasta temas halinde olan herkesin 14 gün boyunca karantina altında olması gerektiğini tüm dünyadaki sağlıkçılar söylemektedir. Evde kal çağrılarının yapıldığı ve hasta işçi arkadaşları ile temas halinde olan işçilerden ise halen çalışmaya devam etmelerini istemek, yasa dışıdır. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun çalışmaktan kaçınma hakkını düzenleyen 13. maddesi 3. fıkrası hükmüne göre, ‘Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.’ Dolayısıyla, koronavirüsün işyerinde çalışan işçilerden herhangi birinde tespit edilmesi halinde onunla temas halinde olan diğer işçiler, bu ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olması nedeni ile çalışmaktan kaçınma hakkını herhangi bir ön başvuru yapmadan kullanabilirler.”
April 1, 2020
