Siyaset bilimciler bağış genelgesini yorumladı: AKP krizi yönetemediğini itiraf etti

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Türkiye koronavirüs salgına karşı mücadele verirken, CHP’li büyükşehir belediyelerinin başlattığı bağış kampanyalarının, İçişleri Bakanlığı genelgesiyle durdurulmasının yankısı sürüyor. Genelgeyi, “AKP’nin yönetememe itirafı” olarak değerlendiren Siyaset Bilimci Doç. Dr. Burak Bilgehan Özpek, "AKP, yıllarca popülist ekonomi politikaları ile ülkenin bütün kaynakları, ihtiyat akçelerini tüketti” dedi. Siyaset Bilimci Dr. Tuğçe Erçetin, belediyelerin hukuki olarak bağış toplayabileceğini işaret ederek, genelgesinin siyasi olduğunu belirterek, “Genelge kanunun üstünde değildir” dedi.

Türkiye koronavirüs ile mücadele ederken, hükümetin tepki çeken uygulamalarından biri olan İçişleri Bakanlığı genelgesini ve hükümetin koronavirüse karşı politikasını Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi iken rektörlük kararıyla savunması alınmadan işine son verilen Doç. Dr. Burak Bilgehan Özpek ile konuştuk.

İktidarın koronavirüs salgının yönetimiyle ilgili Özpek şunları söyledi:

“Maalesef bu sürecin iyi yönetildiğini ve bir yol haritası olduğunu düşünmüyorum. Diğer popülist rejimler gibi Türkiye de bu krizi olası insani, ekonomik ve sosyal sonuçlarıyla uğraşmak yerine meseleyi olabildiğince siyasileştirmeyi tercih ediyor. Zira salgın, kaçınılmaz olarak bazı düzenlemeler yapmayı, tedbirler almayı ve sevimsiz politikalar uygulamayı zorunlu kılıyor. AKP hükümeti bu riskleri üstlenmek, sorumlulukları almak istemiyor. Çünkü bu tip sert tedbirlerin siyaseten faturası olur. Üstelik bu faturayı hafifletecek ekonomik kaynaklarınız yoksa büyük siyasi bedeller ödemek zorunda kalırsınız. O yüzden AKP, gerekli tedbirleri siyaseten riskli gördüğü için alamıyor. Süreç daha çok anlık, hissi ve toplumu olabildiğince kutuplaştıracak şekilde ilerliyor. “

"SİYASİ İRADENİN TEDBİRLERİ ALACAK ALTYAPISI YOK"

Hükümetin oluşturduğu Bilim Kurulunun aldığı tavsiye kararlarının dikkate almadığına ilişkin yapılan eleştirilere dair Özpek, “Dediğim gibi, alınacak tedbirler aşağı yukarı belli. Bilim Kurulu da bunlardan bahsediyor ancak siyasi iradenin bu tedbirleri alacak altyapısal kapasitesi yok. O yüzden, halkın gündemi siyasi söylemlerle, kültür savaşıyla, gereksiz tartışmalarla meşgul edilmek zorunda. Kovid-19 çok ciddi bir tehdit. ABD, bu krizden 200 bin insan kaybıyla çıkmayı başarı sayıyor. Ancak bizde böyle bir psikoloji yok. Hayatı bu gerçekliğe göre düzenlemek gerekiyor" dedi.

Özpek, “Hükümet, her konuyu bir milli meseleye çevirip eleştirilerden kendisini kurtarmak gibi bir stratejiye sahipti şu ana kadar. Ama bu tavır siyasi meselelerde işe yarayabilir gerçeğin üstü örtülebilir, medya sayesinde bilgi maniple edilebilir. Ancak Kovid-19 böyle bir mesele değil. Bir doğa hadisesi ve sonuçları, tartışmaya kapalı bir şekilde insanların hayatlarını etkiliyor” diye konuştu.  

"POPÜLİST EKONOMİ POLİTİKALARI KAYNAKLARI TÜKETTİ"

CHP’nin yönetimindeki İstanbul, Ankara büyükşehir belediyelerinin başlattığı bağış kampanyasının İçişleri Bakanlığı genelgesiyle durdurulmasına ilişkin Özpek, şunları söyledi:

“Bu aslında AKP’nin yönetememe itirafı. Yıllarca popülist ekonomi politikaları ile ülkenin bütün kaynakları, ihtiyat akçelerini tüketti. Ve şu anda, Avrupa devletleri gibi ekonomiyi ayakta tutacak, vatandaşlarını mali kaygılara sürüklenmeden evlerinde tutacak bir gücü yok. Halbuki devlet vergi toplama tekeline sahiptir, şu dönemde de bazı düzenlemeler yapılabilirdi. Ancak bunu da daha önce bahsettiğim gibi siyasi sebeplerle AKP arzu etmiyor. Geriye, her zaman olduğu gibi, AKP’nin yönetim beceriksizliklerini halkı imdada çağırarak çözmesi durumuyla karşı karşıyayız. Açıktır ki, AKP’nin yönetim kapasitesi düşük, kadroları oldukça vasıfsız. Bunu örtmek için yeniden destekçilerini mobilize edecek ve destekçiler ile destekçi olmayanlar arasında bir kutuplaşma yaratacak bir yol izliyor.”

"GENELGELER KANUNDAN ÜSTÜN DEĞİLDİR"

İktidarın ekonomiden, sağlığa kadar güçlü bir ülke yarattığını iddia ettiğini hatırlatan Dr. Tuğçe Erçetin ise şunları söyledi:

“Sağlık sistemindeki özel sektörün yaygınlığının sosyal devlet yapısına nasıl bir risk oluşturduğunu gördük…Ön saflarda mücadele eden sağlıkçılara yeterince ve zamanında koruyucu malzeme temin edemediğimiz ortaya çıktı. En önemlisi, böyle acil bir durumda salgına önceden hazır olmadığımızı salgının sürüklediği ortama göre önlem almaya çalıştığımız görüldü. Sağlıkta her geçen gün hayal kırıklığı büyüdü.”

Salgına karşı açıklanan ilk paketin çalışanlardan değil, sermayeden yana olduğuna vurgu yapan Erçetin, “Sağlığını koruma hakkı-özgürlüğü göz ardı edilerek, parası olana “Evde kal” denilirken, çalışmak zorunda olan vatandaşlardan “mesaiden eve, evden mesaiye” gitmeleri beklendi. Ama mesai ve ev arası vatandaşın nasıl gittiği gündeme gelmedi” dedi. İkinci paketin ise pek çok ülkenin aksine vatandaşı destekleyen değil, vatandaştan destek bekleyen bir paket olduğunu söyleyen Erçetin, “Bu ülke, çok değil, birkaç ay önce insanların kendilerini yakmalarına veya siyanür ile intihar etmelerine şahit olmuşken... Faturaların katlanarak arttığı bir dönemde çalıştığı günlerde bile geçinemeyen ailelerden çalışamadıkları zamanlarda devlete yardım etmesi talep edildi” ifadelerini kullandı. Hükümetin açıkladığı pakete itiraz edenlerin hedefe konulduğunu anlatan Erçetin, “Hatta düzeni eleştiren tır şoförü göz altına alındı” dedi.

Büyükşehir belediyelerinin salgına karşı başlattığı kampanyanın İçişleri Bakanlığı genelgesiyle durdurulmasının siyasi olduğunu anlatan Erçetin, “Oysa hukukçular da şunun altını çiziyor ki belediye kanunları belediyelere bağış toplama konusunda özel yetki verir. Ve genelge kanunun üstünde değildir” diye konuştu.

İçişleri Bakanlığından “Belediyeler yardım toplayamaz” genelgesi

İBB, durdurulan yardım kampanyası ve bloke edilen hesaplar için dava açtı