Korona günlerinde ev işçisi kadınlara reva görülen: Ya salgın ya aç kalmak
1 milyona yakın ev işçisi koronavirüs günlerinde ya çalışıp para kazanacak ya da 'koronavirüs'ten korunmak için işe gitmeyerek aç kalacak. Bu ikilemde kalmış kadınlar ücretli izin istiyor.
Fotoğraf: Evrensel
Elif Ekin SALTIK
İstanbul
Koronavirüs salgınıyla birlikte işlerini kaybeden ve açlıkla yüz yüze kalan kadınların bir kısmı da ev işçileri. Geçimlerini günlük çalıştıkları evlerden aldıkları yevmiye ile sağlayan ev işçisi kadınlar salgın sonrası işverenlerin “Artık gelme” sözleriyle karşılaşır oldu. Ev işçisi kadınların talebi ise bu süreçte ya ücretli izinli sayılmak ya da belediye gibi kurumlardan destek almak.
Selma K. 39 yaşında tek çocuk annesi bir kadın. Eşi sağlık problemleri nedeniyle işsiz. İlkokula giden bir kızı var ve ekonomik sebeplerden ötürü 1+1 evde oturuyorlar. Selma merdiven silmeye, ev temizliğine giderek evinin geçimini sağlıyor. Sigortası yok, düzenli aldığı bir ücret yok. Salgından sonra temizliğe gittiği ev sahibi “Artık gelme, ben de evdeyim” demiş. “Arada başka işler bulursam gitmek zorundayım” diyor, “Ne yiyip ne içeceğiz, çocuk hastalansa hastaneye nasıl götüreceğiz? Salgın korkutuyor ama yaşamımızı sürdürmek için çalışmak zorundayım.” Selma, salgın sürecinde inşaattan yeni çıkmış boş bir evin temizliğine gittiğini anlatıyor. “Ya hastalığa yakalanırsam diye korkmadın mı?” soruma “Gitmek zorundaydım, zaten boş inşaat. Kiramızı, faturalarımızı ödeyemez durumdayken, gıda ihtiyacımızı karşılayamaz durumdayken nasıl gitmem diyeyim” karşılığını veriyor.
6 AYLIK HAMİLE KIZI ÇALIŞMAYA DEVAM EDİYOR
İmece Ev işçileri Sendikası Başkanı Ayten Kargın da sağlık problemleri nedeniyle bir süredir ev işçiliği yapmasa da uzun yıllar ev işçisi olarak çalışmış. 6 aylık hamile kızının ev işçisi olarak çalışmaya devam ettiğini anlatıyor: “Büyük tehlike ama işvereni arabayla alıyor, arabayla götürüyor. Ama o işveren de dışarı sokağa gidiyor. Dışarıda çalışıyor, eve geliyor. Kızımın başka alternatifi yok. Bu ay sigortasını yatırırlarsa 32. hafta dolunca rapor alacak ve doğum iznine çıkmış olacak. Maddi durumu da yok.”
Haftanın her günü ayrı evlere giden kadınların büyük mağduriyet yaşadığını söyleyen Kargın, “Biz ev işçilerinin işverenin merhametine kalmamasını istiyoruz, biz de fabrika işçileri gibi mağduruz. İşveren yaşanılan durumu istediği gibi kullanarak ev işçisinin işine son verebiliyor. Bu hakkı kendinde görüyor. İşveren dese ki ‘Senin sağlığın için, benim sağlığım için bir aylık ücretli izin veriyorum’ bu daha adil ve güzel olacak ama maalesef hiç kimse bunu yapmıyor. Çok nadir oluyor bu.”
Sendikayı arayıp “Ekmek paramız bile yok o parayla geçiniyorduk, çok zor durumdayız” diyenler olduğunu anlatıyor Kargın. Evin bütün yükünü de yine bu kadınların çektiğini belirtiyor: “Gerçekten dışarıdan ne gelirse gelsin isterse para gelmesin bütün evin aile fertleri annenin, kadını eline bakıyor, ‘Ne pişirecek, ne önümüze koyacak’ diye. Strese giriyor. Bir şey bulamayıp o sofraya koymayınca en büyük sıkıntıyı yine kadın yaşıyor. Tabii depresyona giriyor insanlar. ‘Ne pişirip önümüze koyacak’ baskısı oluşturuyor kadının üzerinde, bu şiddete dönüşüyor.”
EV İŞÇİLERİ İBB'DEN DESTEK BEKLİYOR
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, korona sonrası ev işçisi kadınlara erzak yardımı ve maddi yardımda bulunacağını duyurdu, Kargın aynı şeyin İstanbul’da da olmasını istiyor. “İBB’den, Ekrem İmamoğlu’ndan da talep ediyoruz bunu. Bebeğine bez alamayan, mama alamayan kadınların halini düşünebiliyor musunuz?” Ev işçilerinin çok zor örgütlendiklerinden, haklarını aramadıklarından da bahsediyor Kargın. Ev işçilerinin sigortalı yapılmasının verdikleri mücadele sonrası olduğunu hatırlatıyor. “Geçmişten bugüne kadar emek veren kadın emekçilerin sayesinde oldu bu. Ama bunun yanında eğer otuz yerine üç yüz ev işçisi olsa yasalar yönünden işçi statüsünü de elde ederiz.”
