Tiyatro Agon’un Kurucusu Erhan Sönmez’in hayatı belgeselleşti

Turan DAL
Mersin

Kısa yaşamına güzel hikayeler sığdıran Sanat İnsanı Erhan Sönmez’in hayatı belgeselleştirildi. Sönmez’in birçok çalışmasında yanında yer alan Fotoğraf Sanatçısı Ali Osman Abalı, onun öyküsünü tanıklarının ağzından belgesele aktardı. Şair ve Yazar Adil Okay’ın, ölümünden sonra Sönmez için yazdığı, “Ne güzel gülerdin sen çocuk” dizesi, belgesele isim olarak verildi. Abalı, koronavirüs salgını nedeniyle evlerinde kalan yurttaşları Sönmez’in öyküsünü izlemeye davet etti. 

"GERÇEK İNSAN FORMUNU YAŞATMAYA ÇALIŞIYORDU"

“Ne güzel gülerdin be çocuk” belgeseli hakkında konuşan Fotoğraf Sanatçısı Ali Osman Abalı, “Uzun yıllara dayalı dostluğumuz, abi, kardeş ilişkimiz oldu. Erhan deyince saatlerce, günlerce sohbet edebiliriz. Yani söyleyecek çok şey var. Kısacık ömründe 10’larca tiyatro oyunu çıkardı, festivaller düzenledi, kısa filmler çekti, tiyatro kursları açtı, başarılı yüzlerce oyuncu yetiştirdi. Her zaman dostlarının, ailesinin yanında dayanışma içerisinde hareket eden, her daim umut saçan bir dost olarak kaldı hayatımızda. Arkasından denilecek tek cümle şu: ‘Gerçek insan formunu yaşıyor, yaşatmaya çalışıyordu’. Erhan’ı kaybettikten sonra kurucusu olduğu Tiyatro Agon, şöyle bir karar aldı: ‘Her sene perdelerimizi Erhan’la açacağız, Erhan’la kapatacağız’. İstikrarlı bir şekilde Tiyatro Agon’un öncülüğünde her sene anma etkinlikleri düzenledik, düzenlemeye devam ediyoruz. Bu etkinliklerde sanat emekçisi dostumuzu anarken, sanatla uğraşmaya çalışan genç kuşaklara da tanıtıyoruz” dedi.

"DERDİ OLAN BİR SANAT İNSANIYDI"

Sönmez’in yaşam hikayesine dair bilgiler veren Abalı, “Diyarbakır Ergani’den ailesiyle birlikte, küçük yaşta Mersin’e yerleşmiş ve Türkçesi yok denilecek düzeyde… 1998 yılında Mezopotamya Kültür Merkezinde tiyatroyla tanışıyor, gelişiyor ve yol alıyor. Akabinde Halk Eğitim Merkezi, Merhaba Sanat Tiyatrosu, Akdeniz Belediyesi Şehir Tiyatrosu, Seyri Mesel Tiyatrosu, son olarak da kurucusu olduğu Tiyatro Agon’da oyunculuk ve yönetmenlik görevlerinde bulunuyor. Tiyatro kursları açıyor, öğrenci yetiştiriyor. Mersin Sinema Derneğinin kurucu kadrosunda yer alıyor, yönetim kurulu başkanlığı yapıyor. Bu kadar hizmetten sonra bir daha Mersin’den kopamamış, deyim yerindeyse kendini yeniden yaratmış, her daim gelişim çabası içerisinde oldu. Yaptığı sanatsal çalışmaların merkezine toplumsal sorunları almış, insana dair derdi olan bir sanat insanıydı. Mersin’de ilkleri gerçekleştirdi. Herkesin önünden geçip gittiği parklarda, halka ücretsiz ulaşılması için gayret gösterdiği etkinliklerin düzenlenmesinde öncülük etti. Kısa film gösterimleri düzenlenmesine öncülük etti. Açtığı kursla yüzlerce gencin kişisel gelişimine katkı sundu. Çalışmalarının merkezinde genelde Mersin vardı. Sanki Mersin’in sahibiydi ve her köşesinde temas ettiği insanlar olduğunu biliyorum” şeklinde konuştu.

"SANAT ANLAYIŞINI ANLATMAYA ÇALIŞTIK"

Belgeselin oluşum sürecini anlatan Abalı şunları dile getirdi: “Belgesel işi öyle bir forumdur ki dokümanter oluşturduğun için yalın ve sade bir dil kullanmalısın. İki ülkenin düşman liderlerini yan yana getirmeden bir belgeselde konuşturabilirsin. Bizim tanıklığımız kolay ama bir o kadarda zor ve duygusal ilerledi. Gözü yaşlı bitirdiğimiz çekimlerimiz oldu. Dostumuzun temaslarını yakından tanıdığımız, serüvenine dahil hareket ettiğimiz için daha hızlı yol aldık. Arşiv taraması, kişi listesi hızlı bir şekilde oluştu. Kısa sürede ulaşabildiğimiz herkese ulaşmaya çalıştık. Kimi arkadaşlarımız belgeselde olmak istemedi, sebepleri acılarını tekrar tazelemek istemediler. Onlara doğal olarak hak verdim. Kimi arkadaşlarımızı da gözden kaçırmış olabiliriz, özür diliyoruz onlardan. Belgeselde Erhan Hoca’nın temas ettiği arkadaşlık ettiği, herkese yer verseydik 30 dakikalık bir iş yerine 30 bölümlük belgesel dizisi oluşturmak zorunda kalırdık. Onu da belirtmemde yarar var, çok fazla dostlukları vardı. Onun kurucusu olduğu Tiyatro Agon’dan arkadaşlarla görüşmeler yaptım, sağ olsunlar hepsi gönüllerini açtı, ellerinden gelenin fazlasını yaptılar. Özellikle Salih Yıldırım, Mustafa Çavuş ve Mehmet S. Çağlar’a şükran borçluyuz. Akabinde sevgili dostumuz Ümit S. Demir belgeselimizin kurgusu onun emekleriyle ortaya çıktı. Belgeselde dünyaya bakışını, sanat anlayışını, kısacık ömrüne sığdırdığı kocaman dostluklarını anlatmaya çalıştık. Hiçbir zaman tek bir ideolojiye ait yaşamadı, daima ezilen insanların yanında, elindeki en güçlü argüman olan sanatla cevap vermeye, dil olmaya çalıştı. Bu anlamda çevre eylemlerinin hemen hepsine destekler sundu. İnsan Hakları Derneğine, İşçi Filmleri Festivaline, Türkiye Barış Meclisine ve diğer demokratik etkinliklerde sokak tiyatroları oynadı, şiirler okudu, ezilenlerin yanında durdu”.

"AMACIMIZ ERHAN SÖNMEZ’İ GELECEK KUŞAKLARA TANITMAK"

Belgeselin hazırlık sürecinde zaman zaman ağladıklarını, zaman zaman güldüklerini kaydeden Abalı, “Belgeseli yaklaşık bir buçuk ay gibi kısa bir zaman diliminde bitirdik ama ömrümüzün en duygusal anlarını kattık filme. Aslında kısıtlı bir süre içerisinde dokümanter oluşturduk. Bu tarz belgesellerde araştırma ve belge toplama süreci en az iki ay sürüyor. Ama bizim avantajımız şuydu: Hayatına dahil olduğumuz, dostumuzun hikayesini anlatıyorduk ve o yüzden çok zorlanmadık. Arşiv görüntülerinin çoğu elimizde vardı. Tiyatro Agon, gönlünü açtı bu projeye. Çekim fragmanı çıkardık, görüşmelerimizi yaptık, ek kayıtları aldık. Sevgili dostum Ümit S. Demir mesai saatleri dışında ek mesai harcayarak çalışmaya emek kattı. Büyük bir özveriyle bitirdik filmi… Amacımız, sanat emekçisi bir insan olan Erhan Sönmez’i gelecek kuşaklara tanıtmak, yeni kuşakların dahil oldukları hikayeden etkilenip umutsuzluğa kapılmamaları. Bu proje benim için vefa borcu tüm duygusallığımla” dedi.