Van cezaevi raporu: Mahpusların yaşam hakkı risk altında

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Van Şubesi ve Van Barosu Cezaevi Komisyonu, koronavirüs (Kovid-19) tehdidi nedeniyle risk oluşturan kentteki Yüksek Güvenlikli, F ve T tipi cezaevlerine yaptıkları ziyarete ilişkin hazırladıkları raporu kamuoyuna açıkladı. 

4 TUTUKLU DARBEDİLDİ 

Tutuklularla yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen gözlem ve incelemelerin yer aldığı raporda, T Tipi Kapalı Cezaevi’nde 1 Nisan tarihide 4 erkek siyasi tutuklunun gardiyanlar tarafından darp edildiği ve Harun Simin isimli tutuklunun yüzünde darp sonucu oluşan izlerin halen geçmediği kaydedildi. 

DOLULUK FAZLA TEDBİRLER YETERSİZ

Cezaevlerinde koronavirüs salgını ile ilgili alınan önlemlerin yetersiz olduğunun belirtildiği raporda, doluluk oranlarının fazlalığına işaret edilerek, “Hijyen imkanlarından, koruyucu malzemelerden yoksunluk, sağlık ve tedavi imkanlarına erişememe sebebiyle mahpusların yaşam hakları büyük bir risk altındadır. Özellikle maske, eldiven, dezenfektan gibi koruyucu malzemelerin mahpuslara para ile satılması ve birçok cezaevinde fiyatların fahiş olması, yine koğuşlarda dezenfekte işlemlerinin kapsamlı ve sık sık gerçekleştirilmemesi ve özellikle telefon görüşüne giden mahpuslara sosyal mesafe kuralları hiçe sayılarak arama yapılması gerek mahpusların gerek infaz koruma memurlarının yaşam haklarındaki riski kat ve kat artırmaktadır. 

TAHLİYE TALEBİ

Anayasa ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşme hükümleri de göz önüne alınarak öncelikle tüm cezaevlerinde alınan tedbirlerin arttırılmalı, yine tüm mahpusların yaşam haklarını koruyacak uygulamalar ile öncelikle hasta, yaşlı ve çocuklu mahpusların tahliyesi sağlanmalı ve tüm mahpusları kapsayacak eşit ve adil bir infaz değişikliği gerçekleştirilmelidir. ÖHD Van Şubesi ve Van Barosu Cezaevi Komisyonu olarak Covid-19 salgını dolayısıyla tüm mahpusların sağlık ve yaşam hakları kapsamında cezaevlerinde alınan ve alınacak tedbirlerin, yasalar ve uluslararası sözleşmeler ışığında tüm hukuki sürecin takipçisi olacağımızı kamuoyuna saygıyla bildiririz” denildi. 

3 cezaevine ilişkin gözlem ve incelemeler şöyle sıralandı: 

VAN YÜKSEK GÜVENLİKLİ KAPALI CEZAEVİ 

• “Cezaevi girişinde cezaevi personeli ve görevli askerlerin eldiven ve maske taktıkları, cezaevi girişinde avukata da eldiven ve maske verdikleri; ancak ateş ölçümü yapılmadığı gözlemlenmiştir. 
• Avukat görüşleri kapalı görüş usulüne göre yapılmaktadır.
• Görüş yerine varıldığında mahpusun elinde eldiven ve yüzünde maske olduğu görülmüştür. Ancak mahpuslar haftalık telefon görüşmelerine çıktıklarında kendilerine maske ve eldiven verilmediği gibi sosyal mesafe hiçe sayılarak kendilerine ince üst araması yapıldığını belirtmişlerdir.
• Cezaevlerinde dışarıdan girişlere ilişkin alınan tedbirlerin arttırıldığı, cezaevi içerisinde mahpusların kaldığı bölümde görev yapan personel ile x-ray ve dışında görev yapan personelin birbirinden ayrıldığı, personel geçişinin engellendiği, mahpusların kaldığı bölümlerde görev yapan personelin izole edilerek mesai saati dışında da aile ve sosyal temaslarının sınırlandırıldığı tespit edilmişse de mesai saati dışında gerçekleştirilen sınırlamaların nasıl denetlendiği ile ilgili tarafımızca herhangi bilgi edinilememiştir.
• Mahpuslar; haftada bir koğuşlarda dezenfekte işlemi yapıldığını, ama bu işlemin yüzeysel bir şekilde gerçekleştirildiğini,
• Kendilerine maske, dezenfektan, eldiven, temizlik malzemesi gibi malzemelerin verilmediğini, kantinde satılan maske ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının yüksek olduğunu,
• Aile görüşlerinde ve sosyal faaliyetlerinde getirilen kısıtlamaların halen devam ettiğini, haftalık 2 ayrı günde 10’ar dakika aile telefon görüşü gerçekleştirdiklerini, 
• Elektrik ve su kullanımlarının, temel gıda ihtiyaçlarının kendilerine ücretsiz sağlanmadığını,
• Hasta, yaşlı ve çocuklu mahpuslar için durumlarına özgü herhangi bir önlem alınmadığını,
• Dışarıdan gelen eşya ve kitaplarının kendilerine verilmediğini,
• Sağlık hakkına erişimlerinin sınırlandırıldığı, çok acil durumlar dışında revire götürülmediklerini,
• Hastaneye götürülmek durumunda olan mahpusların hastane dönüşü 14 gün süresince tekli odalara alındıkları, yaşlı ve hasta mahpusların bu durumdan kaynaklı hastaneye gidemedikleri ve tedavilerinin aksadığını,
• Cezaevlerinde gerçekleştirilen sayımın normal seyrinde devam ettiği; ancak görevli personelin maske kullandığını, tarafımıza aktarmışlardır. 

VAN F TİPİ YÜKSEK GÜVENLİKLİ KAPALI CEZAEVİ

• Cezaevi girişinde cezaevi personeli ve görevli askerlerin eldiven ve maske taktıkları ve cezaevi girişinde avukata da eldiven, maske, galoş verdikleri, ayrıca ateş ölçümü yapıldığı gözlemlenmiştir. 
• Avukat görüşlerinin kapalı görüş usulüne göre yapılmaktadır.
• Görüş yerine varıldığında mahpusun elinde eldiven olduğu görülmüştür. Ancak mahpuslar haftalık telefon görüşmelerine çıktıklarında kendilerine maske ve eldiven verilmediği gibi sosyal mesafe hiçe sayılarak kendilerine ince üst araması yapıldığını belirtmişlerdir.
• Cezaevlerinde dışarıdan girişlere ilişkin alınan tedbirlerin arttırıldığı, cezaevi içerisinde mahpusların kaldığı bölümde görev yapan personel ile x-ray ve dışında görev yapan personelin birbirinden ayrıldığı, personel geçişinin engellendiği, mahpusların kaldığı bölümlerde görev yapan personelin izole edilerek mesai saati dışında da aile ve sosyal temaslarının sınırlandırıldığı tespit edilmişse de mesai saati dışında gerçekleştirilen sınırlamaların nasıl denetlendiği ile ilgili tarafımızca herhangi bilgi edinilememiştir.
• Mahpuslar haftada bir koğuşlarda dezenfekte işlemi yapıldığını; ama bu işlemin yüzeysel bir şekilde gerçekleştirildiğini,
• Kendilerine maske, dezenfektan, eldiven, temizlik malzemesi gibi malzemelerin verilmediğini, kantinde satılan maske ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının yüksek olduğunu,
• Aile görüşlerinde ve sosyal faaliyetlerinde getirilen kısıtlamaların halen devam ettiğini, hafta sonu 20’şer dakika aile telefon görüşü gerçekleştirdiklerini,
• Elektrik ve su kullanımlarının, temel gıda ihtiyaçlarının kendilerine ücretsiz sağlanmadığını,
• Hasta, yaşlı ve çocuklu mahpuslar için durumlarına özgü herhangi bir önlem alınmadığını,
• Dışarıdan gelen eşya ve kitaplarının kendilerine verilmediğini,
• Sağlık hakkına erişimlerinin sınırlandırıldığı, çok acil durumlar dışında revire götürülmediklerini,
• Hastaneye götürülmek durumunda olan mahpusların hastane dönüşü 14 gün süresince tekli odalara alındıkları, yaşlı ve hasta mahpusların bu durumdan kaynaklı hastaneye gidemedikleri ve tedavilerinin aksadığını,
• Cezaevlerinde gerçekleştirilen arama uygulamasına ara verildiği sayımlarda görevli personelin maske kullandığını,
• Sıcak su kullanımının daha önce sınırlı miktarda iken şimdi kotasız hale getirildiğini, tarafımıza aktarmışlardır.

VAN T TİPİ KAPALI CEZAEVİ 

• Cezaevi girişinde cezaevi personeli ve görevli askerlerin eldiven ve maske takmadıkları, cezaevi girişinde avukata da eldiven, maske, galoş vermedikleri, ayrıca ateş ölçümü yapılmadığı gözlemlenmiştir. 
• Avukat görüşlerinin kapalı görüş usulüne göre yapılmaktadır.
• Görüş yerine varıldığında mahpusun elinde eldiven ve maske olmadığı görülmüştür. Ancak mahpuslar haftalık telefon görüşmelerine çıktıklarında kendilerine maske ve eldiven verilmediği gibi sosyal mesafe hiçe sayılarak kendilerine ince üst araması yapıldığını belirtmişlerdir. 
• Cezaevlerinde dışarıdan girişlere ilişkin alınan tedbirlerin arttırıldığı, cezaevi içerisinde mahpusların kaldığı bölümde görev yapan personel ile x-ray ve dışında görev yapan personelin birbirinden ayrıldığı, personel geçişinin engellendiği, mahpusların kaldığı bölümlerde görev yapan personelin izole edilerek mesai saati dışında da aile ve sosyal temaslarının sınırlandırıldığı tespit edilmişse de mesai saati dışında gerçekleştirilen sınırlamaların nasıl denetlendiği ile ilgili tarafımızca herhangi bilgi edinilememiştir.
• Mahpuslar haftada bir koğuşlarda dezenfekte işlemi yapıldığını; ama bu işlemin yüzeysel bir şekilde gerçekleştirildiğini,
• Kendilerine maske, dezenfektan, eldiven, gibi malzemelerin verilmediğini, cezaevi idaresi tarafından koğuşlara günlük bir bardak çamaşır suyu verildiğini, maskenin kantinde 3 TL fiyat ile satıldığını, kantinde satılan maske ve temizlik malzemelerinin fiyatlarının yüksek olduğunu, 
• Aile görüşlerinde ve sosyal faaliyetlerinde getirilen kısıtlamaların halen devam ettiğini, hafta sonu 20’şer dakika aile telefon görüşü gerçekleştirdiklerini,
• Elektrik ve su kullanımlarının, temel gıda ihtiyaçlarının kendilerine ücretsiz sağlanmadığını,
• Hasta, yaşlı ve çocuklu mahpuslar için durumlarına özgü herhangi bir önlem alınmadığını,
• Dışarıdan gelen eşya ve kitaplarının kendilerine verilmediğini,
• Sağlık hakkına erişimlerinin sınırlandırıldığı, çok acil durumlar dışında revire götürülmediklerini,
• Hastaneye götürülmek durumunda olan mahpusların hastane dönüşü 14 gün süresince tekli odalara alındıkları, yaşlı ve hasta mahpusların bu durumdan kaynaklı hastaneye gidemedikleri ve tedavilerinin aksadığını,
• Cezaevlerinde gerçekleştirilen arama uygulamasına ara verildiği sayımlarda görevli personelin maske kullandığını,
• 1 Nisan 2020 tarihide 4 erkek siyasi mahpusun gardiyanlar tarafından darp edildiklerini, 4 mahpusun darp raporu aldıklarını, özellikle 28 yıllık mahpus Harun Simin’in çok feci darp edilmiş olduğunu ve 20 gün geçmesine rağmen gözlerinin şişliğinin halen durduğunu, 1 Nisan’da gerçekleşen bu olaydan sonra odalarındaki bütün herkesin kitaplarının toplandığını, kitaplarının,  mektuplarının, eski gazetelerinin hatta cezaevinde çekinilen fotoğrafların dahi kendilerinden alındığını, tarafımıza aktarmışlardır.” (Van/MA)

Kırıkkale Cezaevinde kronik hasta tutuklulara hijyen malzemesi verilmiyor

Meclis'e 90 dilekçe: Cezaevlerinde virüs semptomları var, karantina koğuşları yok

Buca Cezaevinde bir tutuklunun Kovid-19 testi pozitif çıktı