İran’da işçiler 1 Mayıs’a grev ve eylemlerle girdi

E. Ava
İstanbul

Koronavirüs salgını nedeniyle İran’da hayatını kaybedenlerin sayısı resmi verilere göre 30 Nisan’a kadar 6 bin kişi olarak açıklanırken birçok muhalif yayın bu sayının 14 binden fazla olduğunu ileri sürüyor. 

İran’da rejimin baskılarına rağmen 2017’den bu yana yoğunlaşan rejim karşıtı mücadele ise zaman zaman sokaklara da taşmış ve işçilerin fabrikalardaki grevleri dikkat çekici boyutlara ulaşmıştı. Kovid-19 salgını sürecinde işsizliğin ve yoksulluğun artmasının ardından işçi ve emekçilerin maaşlarının yatırılmaması, yeni ve yaygın grevlere neden oldu. Salgın boyunca işten çıkarmalara karşı ve işçilerin sağlığının korunmasına dair önlemler alınması talepleriyle birçok sendika açıklama yaptı. İran’da birçok sendikanın rejim tarafından “yasadışı” görüldüğünü belirtmek gerekiyor.

AÇIKLAMALAR, GREVLER, EYLEMLER…

Tahran Otobüs İşçileri Sendikası yaptığı son açıklamalardan birinde, “Umumi tuvaletler, koronavirüsün bulaşabileceği en tehlikeli yerler arasında. Düzenli olarak dezenfekte edilmeli ve sıcak su ve sabun bulunmalıdır. Gharbagh bekleme merkezindeki tuvaletlerde sabun ve dezenfekte sistemi yok, hatta sifonları bile çalışmıyor” dedi. 

Ayrıca uzun yol şöförleri 25 Nisan’da başkent Tahran’da bir araya gelerek işsizliğin ve artan yoksuluğa dikkat çekmek için protesto eylemi düzenlediler.

İsfahan’daki çiftçiler ise sanayi merkezlerinin Zayandeh Nehri’nden yasa dışı olarak su çekmesini protesto etmek için kentin su kanalının önünde protesto gösterileri düzenledi. 

İran’da yeni asgari ücret geçtiğimiz günlerde, Yüksek İş Konseyi’nde bulunan işçi temsilcilerinin muhalefetine rağmen açıklandı. İran’da enflasyonun oranı Merkez Bankasının açıklamasına göre yüzde 50 seviyesinde olmasına rağmen işçilerin maaşına sadece yüzde 21 zam yapıldı. Bu karar, işçi ve emekçilerin tepkilerine neden oldu.

Arak Hepko metal fabrikası işçileri, geçtiğimiz yıldan bu yana ödenmeyen maaşları için grev ve gösteriler yapıyorlar. İşçiler, kuzey demir yolu hattını birkaç kez kapattılar. Ancak, devlet işçilerin haklarını savunmak yerine şiddetle bastırdı ve işçiler tutuklandılar. Buna rağmen işçilerin direnişleri bugünlerde de devam ediyor.

ÖZELLEŞTİRMEYE HAYIR!    

3 bin Kerman maden işçisi de, 20 Nisan tarihinden bu yana şirketin yöneticilerinin hisselerini özel sektöre devretme kararına karşın protesto başlattı. Talepleri insanca çalışma koşulları ve özelleştirmenin derhal durdurulması.

22 Nisan’da İran Marinus fabrikasında işçiler, fabrikanın ana kapılarının önünde toplanarak toplu sözleşmelerin gecikmesini protesto etti. Sözleşme yapılmazsa üretimi duruduracaklarını beyan etti.

Arvandkenar, Majed Soleyman ve Loshan belediye işçileri de ödenmeyen maaşlarının ödenmesi ve yatırılmayan sigortalarının yatırılması için nisan ayı boyunca protestolar düzenledi.

Kuzey Horasan ili elektrik merkezinde ve Horasan il su merkezinde çalışan işçiler, COVID-19 döneminde alınmayan sağlık önlemlerine karşı protesto düzenledi.

YEDİTEPE FABRİKASI İŞÇİLERİNDEN ÇAĞRI: HER YER 1 MAYIS OLSUN

Yeditepe fabrikasının işçilerinin 2017’den bu yana 160’ı aşkın tutuklamaya rağmen direnişlerini sürdürüyor. Şeker kamışı işçileri  2009 yılında fabrikanın özel şirkete satılmasına karşı mücadele ederek bunu bir süre erteleseler de sonunda fabrika özel şirkete satıldı. Sonrasında işçiler Yeditepe İşçileri Sendikası kurdu. 2 bin 500 işçinin çalıştığı fabrikada 2017’de kurulan sendika İran’daki birçok fabrikanın harekete geçmesinde etken oldu ve birleştiriciği özelliği işçi örgütlenmesine örnek oldu. 

Son dönemde de işçilerin aylarca ödenmeyen maaşlarının ödenmesi, yasa dışı olan 10 saati aşan çalışma saatlerinin azaltılması, sağlık önlemlerinin alınması, sağlık sigortası ve asgari ücretin artılması talepleri için protesto eylemleri düzenlediler ve 27 Nisan’dan itibaren üretimi durdurdular.

Yeditepe Sendikası işçilere 1 Mayıs için de çağrı yaptı. Açıklamada şunlar öne çıktı:

“İran’da kutlanması yasak olan 1 Mayıs uluslararası işçi bayramı, ne yazık ki bu sene koronavirüs nedeniyle sokaklarda kutlanamayacak. Ancak İran’daki tüm işçilere çağrımızdır; atölyeler, fabrikalar, iş ve üretim merkezleri kapatılmalı ve işçiler bulundukları her yerde aileleriyle, çalışma arkadaşlarıyla, sosyal medyada 1 Mayıs’ı kutlamaya, önemini anlatmaya her sene gibi devam etmeliler.

Biz bu sene 1 Mayıs’ı İran’da milyonlarca çalışan ve emekçi insanın yoksulluğunun gün gün arttığını görerek kutluyoruz. İşten çıkarmalar, ücretlerin ödenmemesi, iş güvenliği eksikliği ve imzalanan sıfır sözleşmelerin varlığı, özelleştirilmenin genişlediği, işsizlerin dev ordusunun her gün büyümesi, işçi temsilcilerinin işten çıkarılması ve hapse atılması, işçi protestolarının ve grevlerinin bastırılması, acımasız hapis ve kırbaç cezalarının verilmesi; bağımlılık, yolsuzluk ve diğer yüzlerce hakkın gasbedilmesiyle karşı karşıyayız.

Bu seneki 1 Mayıs’a geçen seneden bu yana tüm ülkede yaptığımız grevler, kurduğumuz yeni işçi sendikaları ve direnişlerimizi hatırlayarak, hatalarımızdan ders alarak gidiyoruz.

"TUTUKLULAR DERHAL SERBEST BIRAKILSIN"

Bu seneki 1 Mayıs’a, İran’da ekim ve kasım aylarında iyi bir hayat için; insanca yaşamak, sosyal güvenlik hizmetlerine, ücretsiz tıbbi hizmetlere sahip olmak, iş güvenliğine sahip olmak, temel özgürlüklere sahip olmak için; kıyafet ozgürlüğü için, iş, ekmek ve özgürlük sloganlarıyla sokaklarda yapılan protestolar sırasında öldürülen, tutuklanan, işkence gören, idam edilen işçilerimiz, siyasi mahkumlarımız, emekçilerimiz ve öğrencilerimiz için gidiyoruz. Tutukluların derhal serbest bırakılmasını istiyoruz.

Tüm İran’daki işçi sınıfına çağrımızdır örgütlenerek, birliktelikler kurarak mücadeleye devam. Kışın bitmesi, baharın gelmesi yakındır.”

Yeditepe Sendikasının yanı sıra Tahran Otobüs İşçileri Sendikası, Öğretmenler Birliği, İşçi Birlikleri Komitesi, Emekliler Birliği, Özgür İşçi Birliği, İnşaat İşçileri Sendikası, İsfahan Çiftçiler Birliği ve farklı fabrikalardan işçi komiteleri de İran halkının mücadelesinin devamının önemini açıklayarak 1 Mayıs’a çağrı yaptılar. 

Dünyanın dört bir yanından 1 Mayıs kutlamaları

Yunanistan’da yasaklara rağmen sokakta 1 Mayıs

İl il, fabrika fabrika 1 Mayıs 2020 kutlamaları