Esinlenme mi, çalıntı mı?
Beklediği ilham perisinin bir türlü gelmemesi yüzünden, ilhamı farklı kaynaklarda arayan yazarlar ve film şirketleri arasında çok ünlü isimler var. İlk kayda geçen “esinlenmeler” 1900’lerin başlarında ortaya çıkıyor ve sonrasında hızla yayılmaya devam ediyor. Her ne kadar bu hırsızlık iddialarının bir k
PARA, HIRSIZLIĞI ÇÖZDÜ
Sinemanın en ünlü bilim kurgu filmlerinden biri sayılan Alien filmi yüzünden yazar A.E. Van Vogt, 20th Century Fox’a dava açtı. Dava sebebi Alien’ın öyküsünün kendi romanı olan The Voyage Of The Space Beagle adlı eserden çalıntı olduğunu iddia etmesiydi. Mahkeme sonuçlanmadan taraflar gizli bir anlaşmaya vardılar. 20th Century Fox’un A.E. Van Vogt’a yüklü bir ödeme yaptığı iddia edilse de bu kanıtlanamadı.
Ron Montana ve Craig Strete birlikte bir kitap yazmak için bir araya geldiler. Fakat kısa süre sonra aralarında anlaşmazlık çıktı ve Montana, Strete’i kendi romanı olan Death In The Spirit House’u çalmakla suçladı. Farklı yazarlar farklı tarafları tutunca çözüm imkansız hale geldi. Sonunda Sheldon Teitelbaum adlı başka bir yazar konuyu detaylı bir şekilde inceledi ve bunun bir yanlış anlaşılmadan ibaret olduğunu açıkladı. Teitelbaum, bu konuyu karıştıranın, Montana’nın avukatı ile birlikte olan Harlan Ellison olduğunu iddia etti. Teitelbaum ve Ellison’ın daha önceden bir ilişki yaşamış olmaları ise, bu konuyu bilim kurgu yörüngesinden çıkartıp, bir romantik komedi seviyesine taşıdı.
MEĞER İKİSİ DE ÇALMIŞ!
1976 yılında televizyonlarda Future Cop adlı bir dizi yayınlandı. Dizide aktör Ernest Borgnine, android bir robot ile ortak olan bir polis memurunu canlandırıyordu. Daha önce Montana - Strete kavgasına adı karışan Harlan Ellison, Ben Bova adlı başka bir yazar ile birlikte diziyi mahkemeye verdiler. Davanın sebebi, televizyon dizisinin Brillo adlı kısa öykülerine çok fazla benzemesiydi. Mahkeme yazarları haklı buldu ve 285.000 bin dolarlık tazminat kazandılar. İşin garibi ikilinin öyküsü de, Asimov’un 1954 yılında yayınladığı Çelik Mağaralar adlı romanına benziyor olması.
* www.chip.com.tr
KÜLT BİLDİKLERİMİZ DE ÇALINTIYMIŞ!
The Third Eye
Sophia Stewart adlı bir kadın, 1983 yılında yazdığı The Third Eye adlı öyküsünün birden fazla kişiye toplu halde ilham verdiğini iddia etti. Üstelik suçladıkları da The Matrix ve Terminator filmleriydi. Basın üzerinden bu konuları uzun uzun tartışan Stewart, ayrıca konuyla ilgili film şirketlerine de dava açtı. 2004 yılında basında Stewart’ın davayı kazandığı haberleri çıktı ama bu hata kısa sürede düzeltildi. Stewart, son duruşmaya katılmadığı ve söz verdiği delilleri sunmadığı için dava düşmüştü.
The Invisibles
The Matrix’e esin kaynağı olduğu iddialarının sayısı hiç de az değil. Ama aralarında Grant Morrison’ın ki özellikle dikkat çekiyor. Morrison, The Matrix filminin yönetmenleri Wachowski kardeşlerin, kendi çizgi romanı olan The Invisibles’ı yazarlara verdiğini ve dikkatli bir şekilde kopyalamalarını istediğini iddia ediyor. Hatta henüz proje aşamasındayken filmin adının The Invisibles olduğunu da söylüyor. Fakat Morrison, Wachowski kardeşlerin kopyalamayı ustalıkla yaptıkları için dava açsa bile kazanamayacağına inanıyor.
Terminator
Adı sıkça karşımıza gelen Harlan Ellison, yazdığı Outer Limits adlı televizyon dizisinin bazı bölümlerini çalmakla suçladığı ünlü yönetmen James Cameron’a dava açtı. Ellison, çaldıkları ile Cameron’ın Terminator filmini yaptığını öne sürüyordu. O günden beri Cameron, Ellison’ın adını bile duymaya tahammül edemediği söyleniyor.
Star Wars
Her ne kadar George Lucas, Christopher Paolini’ye hiç dava açmamış olsa da, Paolini’nin Eragon adlı roman serisinin Star Wars’dan çalıntı olduğu her zaman konuşulmuştur. Hatta eleştirmenlere göre Star Wars ve Eragon en büyük fark, Luke karakterinin babasını Darth Vader karakteri değil, Obi-Wan karakteri yapmasıdır.
EN ”SÜPER” DAVALAR
Superman, mahkeme salonlarında da insan üstü bir güce sahip. En çok davalık olan kahramanlar arasında yer alan Superman, Wonderman adlı çizgi romanın yayıncısı Fox Publishing’e dava açtı, kazandı. Ardından Master Man adlı çizgi roman ortaya çıktı. Superman dava açacağını açıkladığı anda yayıncı National Comics, Master Man’ı bitirdiklerini açıkladı. National Comics ardından Captain Marvel adlı bir başka deneme yaptı ve bu kez davadan da kaçmadı. Mahkeme Superman lehine karar verince Captain Marvel da bitti. Superman filmleri ortalığı kasıp kavururken bu kez ortaya The Greatest American Hero adlı sakar bir süper kahraman filmi çıktı. Warner davayı açtı ama mahkeme bunun bir taklit değil parodi olduğu kararına vardı ve Superman ilk kez mahkemeden mağlup ayrıldı. Superman’in yaratıcısı Jerry Siegel, DC Comics’e kahramanın gençliğini konu alan Superboy adlı bir öneri ile gitti ama reddedildi. DC, Siegel askerdeyken bu Superboy’u ondan habersiz yayınladı. Siegel dava açtı. İlk davayı kazanmasına rağmen DC temyize gitti ve bazı yayın hakları Siegel’da kalacak şekilde kararın değişmesini sağladı. Siegel tekrar dava açtı ve şu an hala Superboy’un kaderi tam net değil.
