08 Mayıs 2020 14:52

Kovid-19 salgını işsizlik tsunamisi yarattı, istihdam kaybı yüzde 70-80'lere ulaştı

Pandemi ekonomide tsunami etkisi yarattı. Bu koşullar altında istihdamda büyük kayıplar yaşandı ve buna bağlı olarak da işsizlikte güçlü bir artışın yaşanması kaçınılmaz hale geldi.

İstanbul Avcılar'da PTT sırası

Fotoğraf: DHA

GÜNCEL

Paylaş

Türkiye’yi martın ikinci yarısından itibaren etkisi altına almaya başlayan koronavirüs pandemisi ekonomide tsunami etkisi yarattı. Gerek küresel gerek ülke düzeyinde ortaya çıkan büyük gelir kayıpları pek çok mal ve hizmetin talebine ağır bir darbe vurdu. Bu koşullar altında istihdamda büyük kayıplar yaşandı ve buna bağlı olarak da işsizlikte güçlü bir artışın yaşanması kaçınılmaz hale geldi.

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (Betam) tarafından hazırlanan rapor, koronavirüs salgınının işgücü piyasasına etkisini ortaya koydu. Raporda, İŞKUR ve Kariyer.net’in işletmelerin açık iş, işe yerleştirme, aranan eleman gibi verilerini öncü göstergeler olarak kullanarak nisan ayında Türkiye işgücü piyasasında neler yaşanmakta olduğuna dair ilk izlenimleri paylaşıldı. Tüm öncü göstergeler ekonomide büyük çöküş yaşandığını gösterdi.

İŞGÜCÜ TALEBİNDE BÜYÜK DÜŞÜŞ

Raporda yer alan incelemeye göre, İŞKUR tarafından dün yayınlanan açık iş verisi nisan ayında yaşanan çöküntüyü gösterdi. Nisan 2019’da 200 bin olan açık iş sayısı Nisan 2020’de 52 bine gerileyerek 148 bin azaldı. İncelenen Ocak 2015-Nisan 2020 döneminde gerçekleşen ekonomik durgunluk yıllarında hiç bu ölçüde bir azalma meydana gelmemişti.

HİZMET, SANAYİ VE İNŞAATTA AÇIK İŞ SAYISI YÜZDE 80 AZALDI

Sektörel bazda çöküntünün boyutu ise devasa oldu. Nisan ayı verileri ise hizmet, sanayi ve inşaat sektörlerinde istihdam kaybı yüzde 70-80’lere ulaştı. Hizmet sektöründe açık iş sayısı yıldan yıla 84 binlik gerileme kaydederken, sanayi sektöründe 50 bin, inşaat sektöründe ise 12 binlik azaldı.

İŞ İLANI SAYISI 2 AYDA 60 BİNDEN 3 BİNE DÜŞTÜ!

İşletmelerin işgücü / emek talebine ilişkin bir diğer istatistik de Kariyer.net tarafından Betam ile paylaşılan toplam ilan ve yeni ilan verilerinden oluştu. Korona salgınının mart ortalarına doğru ortaya çıkması ile birlikte ise hiç görülmedik baş döndürücü bir düşüş görüldü. Şubat 2020’de 60 bin 15’e ulaşmış olan toplam ilan sayısı nisan 2020’de 33 bin 441 gerilerken yeni ilan sayısında ise iki ay içinde 19 binden 3 bin 96’ya adeta serbest düşüş yaşandı.

Yüksek büyüme-yüksek istihdam yılı olan 2017’de ‘iş ilanı’ sayılarında son derece belirgin bir artış söz konusu iken, büyüme temposunun yavaşladığı ve işsizliğin artışa geçtiği 2018 yılında hem yeni ilan hem de toplam ilan sayıları normal seyir güzergahına geri dönülmüştü. 2019 yılının ikinci yarısında da canlanma ile beraber ılımlı bir artış yaşanmıştı.

Yaşanan kriz İŞKUR rakamlarına da yansıdı. Nisan 2019’da İŞKUR 122 bin işsizi işe yerleştirmeyi başarmışken nisan 2020’de bu sayı 30 bine geriledi.

ÜMİTSİZ MİLYONLARA MİLYONLAR EKLENDİ

İşini kaybeden ancak iş bulamayacağını düşündüğü için iş aramayanlar milyonlara milyonlar eklendi. İş başvurusu yapanların sayısı serbest düşüşe geçti. Şubat ayında 10 milyon 756 bin olan başvuru sayısı nisan ayında 4 milyon 400 bine düştü. “Mevcut koşullarda iş bulma ümidi o kadar azalmıştır ki büyük bir kitle iş arama zahmetine değmeyeceğini düşünmektedir” denilen raporda, “Bu kitlenin ne kadarının HİA’da (TÜİK verileri) işsiz olarak kayda geçeceği ise belirsizdir” denildi.

TÜİK RAKAMLARI KORONA ETKİSİNİ GÖSTERMEYECEK

TÜİK tarafından 11 Mart Pazartesi günü açıklanacak olan işsizlik verileri şubat ayı işsizliğini yansıtacak. Korona etkisinin görülmeyeceği bu verilere ilişkin Betam şu ifadeleri kullandı: “Muhtemeldir ki, ocak ve şubat aylarında gerçekleşen istihdam artışları sayesinde işsizliğin azaldığı görülecek. Tam olmasa bile bu etkiyi ancak 10 Haziran günü yayınlanacak olan mart dönemi (Şubat-mart-nisan) istatistiklerinde gözlemleyebileceğiz.”