Diyarbakır'da eylem yapan Surlular: Sözünüzü tutun, evimizi verin
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde 2015 yılında uygulanan sokağa çıkma yasaklarında çatışmalardan zarar gören ve evleri yıkılan mülk sahipleri evlerini geri istiyor.
Fırat TOPAL
Cengiz Anıl BÖLÜKBAŞ
Diyarbakır
Diyarbakır’da tarihi Sur ilçesinde 2015 yılında ilan edilen yasak döneminde çatışmalardan zarar gören 6 mahallede evleri yıkılan mülk sahipleri evlerini geri alamamakla karşı karşıyalar. Mülk sahipleri değiştirilen seçenekleri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü önünde protesto ederek, verilen sözün tutulmasını, evlerinin kendilerine verilmesini istedi.
Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde 2015 yılında ilan edilen sokağa çıkma yasaklarının olduğu dönemde çatışmalarda evleri zarar gören mülk sahipleri ile Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılan sözleşme ile evleri isteyenler geri alabilecekti. Bakanlık tarafından başlatılan proje ile mülk sahiplerine maddi tazminat, TOKİ’nin başka bir bölgede yaptığı binalardan daire verme ve Sur’da inşaatı devam eden evlerden alma gibi seçenekler öne sürülmüştü. İlçe sakinlerinin büyük çoğunluğu Sur’da kalmak istediklerini belirterek, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile sözleşme imzalamış ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, geçtiğimiz günlerde mülk sahiplerini çağırarak, sözleşmelerin askıya alındığını ve Sur’da yapımı devam eden evlerden verilmeyeceğini, başka yerden ev verileceğini söyledi. Duruma tepki gösteren Sur’daki ev sahipleri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü önünde açıklama yapmak üzere toplandı. Yoğun güvenlik önleminin alındığı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü önünde polis ile mülk sahipleri arasında yer yer gerginlik yaşandı. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü önünde toplanan kitlenin açıklama yapmasına izin verilmezken açıklama sokak arasında yapıldı.
"MALIMIZI ZENGİNLERE PEŞKEŞ ÇEKİYORLAR"
Açıklamada konuşan Mehmet Kaya, “Bizim malımızı peşkeş çekiyorlar. Zenginlere satıyorlar. Külliye duy sesimizi. Biz de bu ülkenin vatandaşlarıyız. Müfettiş gönderin. Çevre Şehircilikte çalışan müdür yardımcısı bize başka yer vereceklerini, bizim mallarımızı başkalarına vereceklerini söylüyor. Biz bunu kabul etmiyoruz. Bizim tapularımız var. Eğer Türkiye Cumhuriyete kendi vatandaşının malını gasp ediyorsa buyursun etsin. Hizmet için bir şey yapıyorlarsa canları sağ olsun. Ancak başkalarına satıyorlar” dedi.
Fotoğraf: Evrensel
"ÖNCE 60 BİN İSTEDİLER, ŞİMDİ DE 300 BİN İSTİYORLAR"
Açıklama sonunda yurttaşlar ile konuştuk. Cebrail Özmez, evlerinin onarılıp kendilerine verilmesini beklerken evlerinden olacaklarını ifade ederek duruma tepki gösterdi. Özmez, “Evinizi onarıp size vereceğiz” dediler. Evin üzerine 60 bin TL istediler. Kabul ettik. 2020’ye geldik. “Biz 60 bin değil 300 bin istiyoruz” dediler. İstersek 95 bin TL paramızı alacağımızı istersek 300 bin verip evimizi almamızı söylediler. Şimdi de “Size ne evi veriyoruz ne para veriyoruz” diyorlar. Biz hakkımızı istiyoruz” dedi.
"BAŞKA YERE GİTMEK İSTEMİYORUZ"
Yurttaşlar Ömer Girişen, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün kendileriyle yaptığı sözleşmeyi tanımadığını belirterek, “Biz burada hakkımızı istemeye geldik. Çevre ve Şehircilik önce bizimle anlaşma yapmışlardı. Size evinizi Sur’da vereceğiz demişlerdi. Biz de imzaladık. O genelgeyi feshetmişler. Bize yeni bir genelge sunmuşlar. Şimdi bizi başka bir yere yönlendiriyorlar. Bizi yönlendirdikleri yerlerde de o insanları mağdur ediyorlar. Biz kimsenin mağdur olmasını istemiyoruz. Biz Fatih Paşa Mahallesindeki yerimizi istiyoruz. Kimse başka yere gitmek istemiyor” dedi.
Azad Polat ise “Orayı kendileri almak istiyor ticaret için. 7 ay önce imza attık, şimdi vermiyorlar. Rant var bu işin içinde. Bu işten para kazanacaklar. Bizim ev 70 bin TL idi. Şimdi oradan ev alsalar 450-500 bin TL. Aradaki farkı istiyorlar. Direnmeye devam edeceğiz” dedi.
ŞEHİR PLANCILARI ODASI: SUR HALKININ YANINDAYIZ
Şehir Plancıları Odası Şubesi, yaptığı açıklamayla Sur’da mülk sahiplerinin bakanlıkla yaptıkları sözleşmelerinin tek taraflı iptal edilmesi ve arsalarının başkalarına yeni rant alanları olarak açılmasını kabul etmediklerini belirtti.
TMMOB Şehir Planlamacıları Diyarbakır Şubesinin açıklamasında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Sur’da bulunan ailelere sunduğu seçenekler arasında aynı yer ve mahallede ev alabilme varken daha sonra yıkılan mahallerde kendilerine ev veremeyeceklerini, arsalarda dükkanların yapıldığı belirtilerek sözleşmelerin yok sayıldığı ifade edildi.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Bizler TMMOB Şehir Plancıları Amed Şubesi olarak başta Sur’da kimi tarihi ve tescilli yapılar dahil olmak üzere başlatılan yıkım sürecini, yerine inşa edilmek istenilen ve Sur’un mevcut dokusuna uymayan yapıları, yerel halkın doğduğu, büyüdüğü, ürettiği alandan zorla yerinden edilmesini, yeni ticaret alanları yapılarak başkalarına yeni rant kapıları açılmasını kınıyoruz. Yıkımdan bugüne kadar Sur’da yürütülen mevcut barınma politikaları zaten yanlışken, sırf yaşadığı alandan kopmamak için Bakanlığın sunduğu ve eski geleneksel dokuya uymayan yapılarda kalmayı bile kabul eden mülk sahiplerinin Bakanlıkla yaptıkları sözleşmelerinin tek taraflı iptal edilmesi ve arsalarının başkalarına yeni rant alanları olarak sunulmasını kabul etmiyoruz. Meslek örgütü olarak Valilik ve Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne çağrımız; Sur halkının nerede ve nasıl yaşayacağına bürokrasinin değil yerel halkın karar vermesidir. Bununla birlikte yaşanacak hukuki süreçlerde Sur halkının yanında olacağımızı beyan ediyoruz.”
Sur'daki sokağa çıkma yasağının ardından yıkımın fotoğrafları
