Narenciyeyi sıcak vurdu, hasat yüzde 80 düşecek: Üretici devletten destek istiyor

Mehmet ÖZASLAN
Hatay

Salgına ve her geçen gün artan girdi fiyatlarına rağmen canını dişine takarak üretmeye çalışan narenciye üreticilerinin sorunları bitmiyor. Kışın don, ilkbaharda aşırı yağmurların ardından yazın da sıcaklar narenciyeyi vurdu. Erzinli narenciye üreticileri kışın dondan ve doludan şimdi de mayıs ayındaki sıcaklardan mağdur olduklarını, yüzde 80-90 ürün kaybı yaşayacaklarını bu nedenle devletin yardımlarını bekliyorlar.

PATRONLARA VERİLEN DESTEK NARENCİYE ÜRETİCİSİNDEN ESİRGENMEMELİ

Girdilerin çok pahalı olduğunu söyleyen Narenciye Üreticisi Fahri Dönen, “Gübre, zirai ilaç, akaryakıt ve sulama suyu, elektriğe gelen zamlardan bizler çok etkileniyoruz. Sulama suyunun saati 70 ile 90 TL arası değişiyor. Yılda 10 dekar bahçenin sulama bedeli olarak 4 bin 500-5 bin TL arası ödemekteyiz. İlaçlama bedeli yılda 7-8 bin TL, gübre fiyatları yüzde 100 arttı. Tüm bunlar yetmezmiş gibi kışın dondan bir darbe yedik, mayıs ayındaki aşırı sıcaklar nedeniyle meyvelerimiz döküldü. Yüzde seksen-doksan verim kaybımız var” dedi.

Yaşanan doğal felaketlerden dolayı devletten destek beklediklerini söyleyen, Dönen, “Biz üreticilere ağaç başına veya dekar başına üretim desteği verilmelidir. Çiftçilerin bankalara, tarım kredi kooperatifine olan borçları faizsiz olarak ertelenmelidir. Önümüzdeki yıl içinde narenciye üreticilerine faizsiz destek verilmelidir. İş adamlarına verilen destekler biz narenciye üreticilerinden de esirgenmemelidir” dedi.

ÜRETİCİ KARŞILIKSIZ DESTEK BEKLİYOR

Görüştüğümüz başka bir Narenciye Üreticisi Bekir Özdemir, ise mayıs ayında son 91 yılın en aşırı sıcaklarının yaşandığının meteoroloji tarafından açıklandığını hatırlattı. Özdemir, bu sıcaklardan önce don olayından ağaçların zarar gördüğünü ve mağdur olduklarını belirtti. Son olarak mayıs ayındaki sıcaklardan dolayı da yüzde 80-90 gibi üretim kaybı yaşayacaklarına dikkat çeken Özdemir, “Bu sebeple biz narenciye üreticileri olarak çok mağdur durumdayız. Borçların ertelenmesinden ziyade karşılıksız destek bekliyoruz. Üreticiler olarak bu yıl yaptığımız masraflarımızı da alamayacağız. Gelecek yıl da masraf edeceğiz. Bu durumda yaşamımızı nasıl idame ettireceğiz. Benim üniversite de okuyan iki çocuğum var. Benim durumumda olan binlerce narenciye üreticisi var. Ne yapacağımızı bilemiyoruz. Devletten destek bekliyoruz. Geçmiş yıllarda borçlarımız ertelendiğinde bir yıl sonra faizin iki katını aldılar. Böyle bir borç ertelenmesini istemiyoruz. İş adamlarının maliyeye olan borçları silinirken biz üreticilerin de borçları niye silinmesin” dedi.

BORÇ İÇİNDEYİZ NE YAPACAĞIMIZI ŞAŞIRDIK

“Bu yıl narenciyenin durumu nasıl” diye sorduğumuz başka bir üretici şunları söyledi. “Benim 10 dekar narenciye bahçem var. Zaten ekonomik krizle boğuşuyoruz. Üzerine bir de Kovid-19 salgını geldi kriz iyice arttı. Şu anda da mayıs ayında bugüne kadar görülmemiş sıcaklar nedeniyle yüzde 90 gibi ürün kaybımız var. Ne yapacağımızı şaşırdık. Çiftçiler zaten borç içinde. Çarkı nasıl döndüreceğiz. Üzüntü ve çaresizlik içindeyiz. Devletin bizlere destek olması gerekir. Bankalara, tarım kredi kooperatifine ve sulama kooperatifine olan borçlarımız ertelensin. Çiftçiye özel bir destek paketi açıklanmalıdır”

ERZİN AFET BÖLGESİ İLAN EDİLMELİ ÜRETİCİ DESTEKLENMELİ

Üretici Nejdet Sökmen ise narenciye üreticisinin perişan vaziyette olduğunun altını çizdi. Sökmen kışın, Akdeniz kıyı kuşağı boyunca İskenderun Mersin Körfezi arası aşırı soğuklardan dolayı narenciyeye don vurduğunu söyledi. Bu defa da yıllardır hiç görmediğimiz mevsim normallerinin çok üzerinde seyreden sıcakların narenciyeyi vurduğunu aktaran Sökmen, “Bu mevsimde 40-45 dereceye kadar varan sıcaklık değerleri ağaçları strese sokarak üzerinde ki taze meyveleri yakmış, meyvelerin dökülmesine neden olmuştur. Yüzde 80-90’lara kadar varan verim düşüklüğü yaşamaktayız. Zararımız büyük. Biz üreticiler ne yapacağımızı şaşırmış vaziyetteyiz. Bu bölgenin derhal afet bölgesi ilan edilip hükümet tarafından acil tedbir paketi hazırlanmalıdır. Üreticinin bu zor durumdan kurtulması için hazırlanacak paket ivedi olarak uygulamaya sokulmalıdır. Bölge milletvekilleri yerinde inceleme yaparak üreticiye destek olmalıdır, özellikle küçük üretici çok zor durumdadır. Bir dünya masrafın altına giren üretici bankalara, tarım kredi kooperatifine, sulama kooperatifine, sulama birliğine borçludur. Bu borçların ötelenmesi ve bu yükten kurtulmalar için bir dizi ekonomik destek paketine ihtiyaç duymaktayız. Bu konuda il-ilçe tarım müdürlükleri, gerekli incelemeleri yerinde yaparak bu durumu raporlaştırmalıdır. Biz üreticilerin bu konuda sahipsiz olmadıklarını ortaya koyarak iktidar nezdinde girişimlerde bulunmalıdırlar” dedi.

ÜRETİCİ SİGORTA ŞİRKETLERİNİN İNSAFINA KALMAMALI

Yeşilkent Sulama Kooperatifi Başkanı Mustafa Vural da yaşanan don olayından dolayı Washington portakal türlerinin çiçek açmadığını vurguladı. Mandalina türlerinin çiçek açtığını ifade eden Vural, mayıs ayındaki aşırı sıcakların mandalina türlerinde yüzde 80 oranında ürün kaybına neden olduğunu söyledi. Don sigortası yaptıran üreticilerin ağaçta meyve olmadığı için herhangi bir para alamayacaklarını söyleyen Vural, “Ayrıca dolu sigortası yaptırmışlarsa 11. ayda durum tespiti yapılacaktır. Bu durum da sigorta şirketinin vicdanına kalmış, sıcaklardan dolayı ürün kaybına uğrayan üretici sigortadan doğru dürüst bir şey alamıyor. Erzin’in yıllık narenciye üretimi 550-600 bin ton arasıdır. Bu yıl don olayı, dolu, kuraklık, nem durumu ve mayıs ayındaki aşırı sıcaklardan dolayı rekoltenin 150-200 bin ton civarında olacağını tahmin ediyoruz” dedi.

TARSİM’İN KAPSAMI GENİŞLETİLMELİ

Erzin İlçe Tarım Müdürlüğünün yaşanan bu doğal afetlerden dolayı bir rapor hazırlayıp bu durumu ilgili Bakanlığa ve tarım komisyonuna bildireceğini belirten Vural, “Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM,) sigortalı alanlarda sıcak ve poyrazı kapsam dışı bırakıyor. Hükümetten öncelikle talebimiz Tarım Sigorta alanının (TARSİM) genişletilmesi yani sıcaklık, kuraklık gibi afetlerde sigorta kapsamına girmesi için yasal değişikliklerin yapılması çiftçilerimizin Ziraat Bankası, tarım krediye olan borçlarının faizsiz ertelenmesi, elektrik enerjisinde ki KDV’nin kaldırılması, örneğin; Yeşilken Sulama Kooperatifi olarak bütçemizin yüzde 70’ini elektriğe diğer yüzde 30’unu da personel ve diğer masraflarımıza harcamaktayız.

Geçtiğimiz gün Erzin Kaymakamlığı bünyesinde ilçe tarım üretici temsilcileriyle bir toplantı yapıldığının bilgisini de veren Vural, “Yapılan toplantıda narenciye üreticilerinin yaşadığı mağduriyet dile getirildi. Toplantı sonunda bir komisyon kuruldu, bu komisyon ilçe tarımla birlikte yerinde tespitler yaparak hazırlanan raporu gerekli yerlere iletecek” dedi.

SU KAYBI VE GÜNEŞ YANMASI ÜRÜNE ZARAR VERDİ

Ziraat Mühendisi Nejat Ertaç, narenciyede meyvesindeki sorunun mayıs ayında yaşanan sıcaklardan dolayı su kaybı ve güneş yanması sonucu ortaya çıktığını belirtti. Ertaç, yaşanan aşırı sıcakların genç ağaçlarda yüzde 70-80 gibi, yaşlı ağaçlarda da yüzde 40-50 gibi verim kaybına yol açacağını belirtti. Ziraat Mühendisi Ertaç, yaşanan zararla ilgili şu an teknik olarak yapılacak hiçbir şeyin olmadığını söyledi. Üreticinin ürününün değerine yakın bir fiyattan gitmesinin bir bakıma üreticinin zararının bir kısmını çözebileceğini söyleyen Ertaç, yetkililerin bir yasa değişikliği ile Tarım Sigorta kapsamını genişletmesi, önümüzde ki yıl içinde üreticinin girdi masraflarına devletin destek vermesi üreticinin yeniden üretim yapmasını sağlayacağını ifade etti.

Korkut: Narenciyede yangın var, devlet üreticiye destek olmalı

TZOB: Afet yaşayan çiftçilerimizin kredi borçları bir yıl faizsiz ertelenmeli

Önce virüs şimdi de ani hava değişimi çiftçileri perişan etti