'Üreticiye destek verilmezse narenciye üretimi yapılamaz hale gelir'
Aşırı sıcak narenciyeyi vurdu. Evrensel’e konuşan üreticiler hasarın saptanması ve hükümetin çiftçiye destek verilmesini istedi.
Fotoğraflar: DHA&Evrensel
Bekir SOYLU
Hatay
Ani hava değişikliği nedeniyle mayıs ayında yaşanan aşırı sıcaklar narenciye ağaçlarının yüzde 80’ine büyük zarar verdi. Üreticiler hasarın saptanması ve hükümetin çiftçiye destek verilmesini istedi.
Hatay’ın Dörtyol ilçesinde görüştüğümüz Narenciye üreticileri çok dertli. Üreticiler yaşanan aşırı sıcaklardan ve her geçen gün artan girdi fiyatlarından dolayı kendilerini zor bir yılın beklediğini belirtti. Üreticiler, mayıs ayında yaşanan ani sıcaklık artışının meyve ağaçlarında çiçeklerin yanmasına ve dökülmesine neden olduğunu söylerken, aşırı sıcak ve poyraz nedeniyle narenciyede yaşanan hasarın giderilmesini istedi. Üreticiler, henüz TARSİM kapsamında olmayan aşırı sıcağın afet kapsamına alınmasını ve kendilerinin sahipsiz bırakılmamasını talep etti.
Ülkemizde üretilen narenciye üretiminin önemli kısmı Dörtyol, Erzin ve Payas bölgesinde gerçekleştiriliyor. Üretici çiftçi önceki yıllardan biriken çözülmeyen sorunlarla birlikte her şeye rağmen üretmeye çalışıyor. Ama narenciye bahçelerine yapılan masraflar çok yüksek her yıl katlanarak artıyor. Üretici, ürünlerini neredeyse her yıl aynı düşük fiyattan sattığını söylerken; ilaç, gübre, mazot ve benzeri birçok girdiye yüksek zam geldi. Üreticiden tüketiciye gelene kadar ürün fiyatları ise katlanıyor. Üreticiler kooperatif, dernek, üretici-köylü sendikası tartışması yapsalar da henüz güçlü bir adım atılmış değil. “El ele vermek zorundayız” diyen üreticinin talebi beklentisi hasar tespiti ve kapsamlı bir destek paketi.
ÇİFTÇİ BORÇLARI SİLİNMELİ
Üretici Bestami Soylu, Dörtyol’da yaşıyor. Yakın zamanda yaşanan aşırı sıcaklara bağlı olarak başta ‘erkenci’ olmak üzere önemli derecede narenciye ağacının zarar gördüğünü ve ürün kaybı yaşandığını söyledi. Soylu, ifade ederek, “Ürün kaybımızın karşılanmasını istiyoruz. Üreticiler olarak devlet destekli bitkisel ürün sigortasının, aşırı sıcak ile soğukta yaşanan zararları da kapsamasını istiyoruz. Tarım sigortasının kapsamı genişletilmelidir” dedi.
İlaç fiyatlarının, gübrenin çok pahalı olduğunu belirten Soylu, “Girdilerdeki yüksek artışların önüne geçilecek önlemler alınmalıdır. Bölgemizde bahçe suyu, elektrik çok pahalı. Suyun 1 saati bize 100 TL olarak yansıyor. Girdiler pahalı ama ürünümüz ucuz. Bu koşullarda üretici çiftçi ekemez biçemez bu yıl su damlama sistemine verilen destek niye kaldırıldı? Çiftçiye, üretici köylüye sahip çıkılmıyor. Çiftçi borçlu ürün parasına el konuluyor. Bir defaya mahsus çiftçi borçları silinmeli ve üreticiye gerekli destek sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı.
Tarım ilaçlarının son dönemlerde gerekli etki ve tesir göstermediğini belirten Soylu, ilaç üreticisi şirket firmalarının genel kontrol ve donanımlarının yapılmasını istedi.
BİRLİK OLAN YERDE, KAZANÇ, KALİTE VE GÜZELLİK OLUR
Üretici Ömer Geyik de bölgede çiftçilerin, narenciye üreticilerinin sorunlarını çözerek kendini var edecek kendini yaşatacak örgütlü olarak hareket edecek kooperatif, dernek ve sendika gibi oluşumlardan yoksun oluşlarının bir eksiklik olduğunu söyledi.
Geyik şöyle konuştu: “İster çiftçi olsun, ister işçi olsun. Emek dökenler değerleri yaratanlar mutlaka birlikte hareket etmelidir. Birleşecekleri bir kuruluşu olmalıdır. Bu durum olmazsa dağınık ve düzensiz bir ortam olur. Birlik olan yerde kazanç olur, güzellik olur, kalite olur. Ürün kıymet bulur, sorunlar çözülür, ortak akıl, ortak çözüm olur. Taleplerimiz ortak, çözümümüz de ortak olmalı. Aksi takdirde tefeciye vurguncu ya aracıya binbir emekle gece gündüz çalışarak meydana gelen ürünü sudan ucuz elden çıkarmak emek dökenleri değil, emeksizleri sevindirip kazandırır bu durum kabul edilemez. Bunca emek zahmet çekilen çile çaba olur. Simsarlar, aracı, tüccar aradan çekilsin üreticiden tüketiciye ürünleri ulaştıracak yol ve yöntemleri bizim kuruluşlarımız yapmalıdır. Simsar, tüccar aracı üzerinden tahmin üzerinden bahçedeki ürünlerin kabala satışları üreticiye değil tüccarın lehine olur. Kısaca el ele verip ortak mücadele hattı kurmaktan başka yol yoktur.”
ÜLKEDE HER ŞEY VAR AMA ÜRETİCİYE, DESTEK YOK
Üretici Fatih Gülen, aşırı kavurucu sıcak nedeniyle başta erkenci olmak üzere büyük ürün kaybına uğradıklarını yineledi. Zararın büyük olduğunu belirten Gülen, yetkililerin durumu inceleyip gerekli değerlendirmeyi yaparak üreticilerin kayıplarını giderecek kararlar almasını istedi.
Gülen, en azından bu yıl ve önümüzdeki yıl masraflarının karşılanacağı bir destek talep ederken, ülke tarımının her geçen gün bitme noktasına geldiğini, köylü ve üreticinin kendi yaşamını sürdürecek gelir elde edemediğini ifade etti.
Hükümetin tarımdan her geçen gün daha fazla vazgeçtiğini söyleyen Gülen, şöyle konuştu: “Genel bütçeden üreticiye çiftçiye gerekli yeterli yardım ve destek verilmiyor. Üreticiler borçtan faizden kurtulamıyor. Yaşamın devamı açısından önümüzdeki yıllarda dünyanın en önemli stratejik maddesi su ve güvenli gıda. İthal ederim diyerek sorunu çözemezsiniz. Ulusal tarım politikaları yoksa yıllara göre kalkınma plan ve programlarınız da yoksa tarım ve üretici sorunları çözemezsiniz ülkede her şey var. Ama üreticiyi sahiplenme, destek yok. Girdiler ateş pahası piyasa denetlenmiyor. Normalde milli gelirin yüzde biri tarım üreticiye çiftçiye destek olarak dağıtılır. Ancak bu ayrılan payın bile tamamı üreticiye ulaşmıyor. Bizim ülkemizde bu payın yüzde 1’den yüzde 5’e çıkarılmasını istiyoruz. Bu da eksiksiz şekilde çiftçiye üreticiye ulaşmalıdır. Ulusal tarım politikaları oluşturulmalıdır. Kesinlikle yerli tohuma geçilip, organik tarım ve gıdaya yönelip Bu konuda ısrarcı olunmalıdır. GDO’lu yiyeceklerin ülkeye sokulması yasaklanmalıdır. Bizim ürettiğimiz ürünlere yapılan ithal ürünlerin girişi engellemektedir. Kendi potansiyelimizi harekete geçirecek tüm imkanları seferber ederek hem üretici hem de ülke kazanmalıdır.”
BÜROKRATİK GİRİŞİMLER YAPILDI
İsminin yazılmasını istemeyen Ziraat Mühendisi Dörtyol çevresinde narenciye ve tarım üzerinden yaşananlara ilişkin girişimlerin yapıldığını şöyle anlattı: “Narenciye üreticisi aşırı sıcaklar üzerinden erkenci ve 15 yaş altı ağaçlandırma önemli derecede ürün kaybı yaşandığı görülüyor. Hatay iline ve ilçelerde işin içinde olan birimlerde bölge milletvekillerinin de müdahil olduğu şikayetler ele alınıp değerlendirmeler yapıldı. Ardından Dörtyol İlçe Tarım Müdürlüğünde ürün tarım poliçesi olanlar olmayanlar ve tapusuz yerde tarım yapanlar hazırlanan formları doldurarak ilçe tarıma 15 Haziran’a kadar verebilecekleri zarar büyük olduğu için bölgenin afet kapsama alanına alınması için sorunun Mecliste taşınmasını sağlanacağını ve olumlu sonuç elde edilmesini bekleyecekler. Adana ve Mersin’de benzeri yol izlenmiştir. Önümüzdeki aylarda başvuru formları üzerinden ilgili bahçeler ile ilgili görevlilerce incelenip tutulan raporlar bilgi ve belgeler gerekli mercilere gönderilecek yapılan değerlendirmeler ışığında verilecek karar beklenecek. Gerekenler yapıldı artık sonucu bekleyeceğiz.”
ÜRETİCİNİN YARALARININ SARILMASI GEREK
Dörtyol Küçük Esnaf Başkanı Ahmet Bölükbaşı (Narenciye Üreticisi): Yıllardır Dörtyol esnafının sorunlarına çözüm için çaba göstermekteyiz yakın zamanda bölgemizde aşırı kavurucu sıcaklar yaşandığı için narenciye üreticisi ile ürün ciddi boyutta zarar gördü. Üreticinin yaralarının sarılması gerekir. Ürün ağır hasar aldı, kayıp büyük, kimin sigorta poliçesi var kiminin yok sigorta olan da kapsama girmiyor. Üreticiler borç ve haciz kıskacındalar. Yıllardır izlenen yanlış tarım politikaları yüzünden tarım bitiriliyor. Yaşanan üretici açısından felaket ancak afet bölgesi ilan edilip üretici destek alması sağlanırsa sorun bir nebze çözülür. Çünkü üreticiler her yönden sorunlarla kuşatılmış durumda. Bakım kalemleri çok yüksek ürün fiyatları yerinde sayıyor. Bahçede 1 lira olan ürün pazarda markette 6-7 katı oluyor üretimin sorunlarını çözecek dayanışma kuruluşları yok. Narenciyede ekilen türler ihtiyaçlara yetecek arz ve talep arasındaki dengeler iyi gözetilmelidir. Aracı-tefeci arasından çıkarılmış üretici, kendi kaderine el koyup sorunlarını çözecek mekanizmaları oluşturarak gelişip ilerler. Canımız yanmadan vaktinde üzerimize düşeni yaparak zorluklara aşarız el ele vermekten başka yol görünmüyor.
BUNCA EMEK YAPILAN MASRAFLAR HEBA OLDU
Kuzuculu Mahalle Muhtarı Adnan Gültekin: Yaşanan kavurucu çöl sıcakları narenciye bahçelerinde büyük zarar verdi erkenci ve genç ağaçlarda ürün kaybı çok yüksek. Bunca emek ve yapılan masraflar heba oldu. Bu durumda üretici ve ilgili yetkili kuruluşlar muhataplar ne yapmalı atılacak adımları yapılacaklar nedir bölgemizde yaşananlar üzerinden ilgili ve yetkililer bölge vekilleri ile bir araya gelerek toplantılar yapıldı. İlgili kuruluşlar değerlendirmeler gerçekleştirdi. Narenciye üreticisinin mağduriyetinin, zararlarının karşılanması için afet sayılarak bu kayıplara karşı destek verilmesi yönünde çalışmalar sürdürüldü. Dörtyol ilçe tarımda bir masa oluşturuldu üreticilerin başvuru kayıtları alındı gerekli başvuru formları istenilen bilgiler yazılarak teslim edildi yardım ve desteği nasıl olacağı önümüzdeki günlerde belli olur.
