Ekonomiye ilişkin torba yasa Resmi Gazete'de: Bankalara finans desteği, kamuya borç!

TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek geçtiğimiz hafta yasalaşan Bazı Kanunlarda ve 399 sayılı KHK'de Değişiklik Yapan Kanun Teklifi Resmi Gazete'de yayınlandı.

Çeşitli alanlara ilişkin çok sayıda düzenlemenin yer aldığı torba yasayla kamu kurumları ve bankalarının ihtiyaçları dahilinde devletin iç borçlanma limitinin artırıldı. Ayrıca düzenleme ile Türkiye Vakıflar Bankasının gayrimenkul yatırım ortaklıkları da Kamu İhale Kanunu'na tabi olmayacak.

KAMU BANKALARI İÇİN BORÇLANMA LİMİTİ ARTIRILACAK

Kovid-19 salgını nedeniyle kamu kurum ve kuruluşları ile kamu sermayeli bankaların mali yıl içerisinde oluşabilecek ilave finansman ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla ihraç edilebilecek olan ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senetleri için 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nda belirlenen limiti, 2020 yılı için ilgili kanunda belirlenen başlangıç ödeneklerinin yüzde 5'ine kadar olacak şekilde artırılabilecek.

BAZI ‘MÜTEAHHİDLER’ İHALE KANUNUNA TABİ OLMAYACAK

Kanunla diğer kamu bankalarına, bunların bağlı ortaklık ve iştiraklerine sağlanan istisnadan Vakıf Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketinin de yararlandırılması amaçlanıyor. Türkiye Vakıflar Bankasının, Sermaye Piyasası Kanunu'na göre faaliyette bulunan gayrimenkul yatırım ortaklıkları, Kamu İhale Kanunu'na tabi olmayacak.

BANKACILIK ALANINDA SÖZLEŞMELER YENİLENECEK

Bankacılık Kanunu'nda yer alan bankaların faaliyet konularına ilişkin bankalar ve müşteriler arasındaki sözleşmelerin şekli düzenleniyor.

Sözleşmelerin, yazılı veya uzaktan iletişim araçlarıyla mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın kurulun yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek, müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkan verecek diğer yöntemler yoluyla kurulabilmesi öngörülüyor.

Finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ile müşterileri arasındaki sözleşmeler için de bu düzenleme geçerli olacak.

Bu düzenleme ayrıca Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu'ndaki "sözleşme şartları" hükmüne de ekleniyor.

Böylelikle bankalar ile müşteriler arasında ilk defa sözleşme ilişkisi kurulmasında, bankaların potansiyel müşterilerle yüz yüze gelmeden, fiziki belge ve ıslak imza kullanılmadan, günün teknolojisine uygun diğer yöntemlerin de kullanılabilmesinin önü açılıyor.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bankalar ile bireysel müşterileri arasında akdedilecek sözleşmelerin içeriğinde yer alması gereken asgari konular ile tip sözleşmelerin uygulanacağı işlemler, kurulun uygun görüşü alınarak kuruluş birlikleri tarafından belirlenecek.

ABONELİK SÖZLEŞMELERİ ELEKTRONİK YÖNTEMLE DE İPTAL EDİLEBİLECEK

Kanunla Elektronik Haberleşme Kanunu'nda da düzenleme yapılıyor.

Buna göre tüketiciler, elektronik haberleşme hizmetine abone olurken bu hizmeti sağlayan işletmeciyle sözleşme yapma hakkına sahip olacak. Sözleşme, yazılı olarak veya elektronik ortamda kurulacak. Elektronik ortamda kurulacak sözleşmelerde, başvuru sahibinin kimliğinin doğrulanmasına imkan verecek şekilde, kurum tarafından belirlenecek yöntemler kullanılacak ve bunlara ilişkin usul ve esaslar kurum tarafından belirlenecek.

Abonelik sözleşmelerinin feshedilmesi sürecinde abonenin talebinin yazılı bildirilmesi koşulu kaldırılacak. Abone, elektronik yöntemlerle de talebini iletebilecek.

ÇEK KANUNU'NDA DÜZENLEME

Çek Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle karşılıksız çekten hüküm giyen kişi, tahliye tarihinden itibaren en geç 1 yıl içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödemek zorunda olacak.

Kişinin, kalan kısmını 1 yıllık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla 15 eşit taksitle ödemesi durumunda, mahkemece, ceza mahkumiyetinin bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecek. İnfazın durdurulduğu tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda biri ödenmediği takdirde, alacaklının şikayeti üzerine mahkemece hükmün infazının devamına karar verilecek.

Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu'ndaki düzenlemeye göre, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ile müşterileri arasındaki sözleşme, yazılı veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın kurulun, yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek, müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkan verecek yöntemler yoluyla kurulacak şekilde düzenlenecek. Buna ilişkin usul ve esaslar, kurul tarafından belirlenecek.

TÜTÜN ÜRETİCİLERİNE CEZAİ UYGULAMA 1 TEMMUZ 2021’DE BAŞLAYACAK

Torba yasaya göre ticari amaçla makaron veya yaprak sigara kağıdını, içine kıyılmış tütün, parçalanmış tütün, tütün harici herhangi bir madde doldurulmuş olarak satanlar, satışa arz edenler, bulunduran ve nakledenlere yönelik cezaya ilişkin uygulama, 1 Temmuz 2020'de yürürlüğe girecek. Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara yönelik cezai uygulamanın yürürlük tarihi 1 Temmuz 2021 olacak.

KİT’LERE “İÇ DENETÇİ”

KİT ve bağlı ortaklıklarında Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda tanımlanan iç kontrol sistemi oluşturulacak.

KİT'lerin ve bağlı ortaklıklarının her düzeydeki yöneticisi, iç kontrol sisteminin etkin şekilde oluşturulmasından ve uygulanmasından, yönetim kurulları da gözetiminden ve gerekli tedbirlerin alınmasından sorumlu olacak.

İç denetim, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda belirlenen faaliyetleri kapsayacak. İç denetim, iç denetçiler tarafından yapılacak. Yapıları ve personel sayıları dikkate alınmak suretiyle KİT ve bağlı ortaklıklarında iç denetçi istihdam edilecek. İç denetçiler, gerekli şartları taşıyanlar arasından yönetim kurulu tarafından atanacak, aynı usulle görevden alınacak. İç denetçiler, kanunda belirtilen görevleri İç Denetim Koordinasyon Kurulunca belirlenen kamu iç denetim standartlarına uygun şekilde yerine getirecek.

KİT ve bağlı ortaklıklarına iç denetçi olarak atanacaklarda Devlet Memurları Kanunu'nda belirtilen şartlar aranacak. İç denetçiler, mali ve sosyal haklar ve yardımlar ile diğer özlük hakları bakımından bakanlık iç denetçisine denk olacak.

Gerekli şartları yerine getirerek iç denetçi olarak görevli bulunanlardan anılan ilgili karardaki gerekli sertifikaya sahip olanlar, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde istihdam edildikleri teşebbüs veya bağlı ortaklıklarına başvuruları üzerine, iç denetçi kadrolarına atanacak.

Sertifika şartı hariç diğer gerekli şartları yerine getirerek, 2 yıl içinde sertifika sahibi olmak üzere iç denetçi olarak görevli/atanmış bulunanlar, en geç 31 Aralık 2021'e kadar olmak üzere belirtilen sürede gerekli sertifikalardan birine sahip olmaları halinde, istihdam edildikleri teşebbüs veya bağlı ortaklıklarına başvuruları üzerine iç denetçi kadrolarına atanacak.

Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ile Sermaye Piyasası Kanunu'nda değişiklikler yapılıyor.

Çerçeve sözleşme, yazılı şekilde veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılmasıyla mesafeli olarak ya da bankanın belirlediği bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek, müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkan verecek yöntemler yoluyla kurulacak şekilde düzenlenecek.

Sermaye Piyasası Kanunu'nda yapılan değişiklikle de yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketleri ile müşterileri arasındaki ilişkileri aynı şekilde düzenliyor. Böylelikle, MASAK mevzuatından kaynaklanan yükümlülükler saklı kalmak kaydıyla müşterilerle ilk defa sözleşme ilişkisi kurulması esnasında potansiyel müşterilerle yüz yüze gelme ihtiyacı ortadan kaldırılacak ve sürecin dijital ortamda başlayıp dijital ortamda sonlanması sağlanacak.

Nüfus Hizmetleri Kanunu'ndaki değişiklikle de bu sözleşmelerin, uzaktan iletişim araçlarıyla da kurulabilmesi kolaylaştırılıyor. İçişleri Bakanlığının, kimlik verileri, yerleşim yeri ve diğer adres bilgilerinin, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki aracı kurumlar ve portföy yönetim şirketleriyle, Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamındaki ödeme hizmeti sağlayıcıları ile paylaşabilmesi amaçlanıyor.

DEPREMZEDELERE GECİKEN DESTEK

Yasa ile Manisa, Elazığ, Malatya, Diyarbakır, Adıyaman, Tunceli ve Van ile Bingöl'ün Karlıova, Yedisu ve Adaklı ilçeleri, Erzurum'un Çat ilçesinde bu yıl meydana gelen 4 depremde taşınmazları zarar gören depremzedelere destek sağlanacak.

Yurt dışında bulunan vatandaşların, zorunlu sigorta kapsamında olmakla birlikte sigorta primi ödemesinden muaf olacak şekilde kısa süreli çalışmalarının, zorunlu çalışma olarak değerlendirilip aylık bağlanamaması veya bağlanmış aylıkların bu çalışmalar nedeniyle kesilmesinin önüne geçiyor. Bu kapsamda çalışan vatandaşlara aylık bağlanabilecek, aylık alanların ise aylıkları kesilmeksizin ödenmesine devam edilecek. Kısa süreli çalışmaya tabi işler yönetmelikle belirlenecek.

"Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun"a geçici madde ekleniyor. Maddenin yürürlüğe gireceği tarihten önce alınmış kamulaştırma kararları üzerine, mahkeme kararıyla idare adına tescil edilen taşınmazların kamulaştırılmasına ilişkin işlemlerin iptali istemiyle idari yargıya açılmış davalarda iptal kararı verilmesi nedeniyle idare aleyhine açılacak davalarda; Taşınmazın idare adına tesciline karar verilmesi üzerine idarece ödenmiş kamulaştırma bedeli, davacı tarafından mahkeme veznesine depo edilecek.

KADROLAŞMADA YENİ ADIM

Kamu görevlileri arasından ek göstergesi 6400 ve daha yüksek tespit edilen üst kademe kamu yöneticisi kadro, pozisyon ve görevlerine atananlardan görevden alınanlar veya görevleri sona erenler, Cumhurbaşkanlığına bağlı ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlarda müşavir veya danışman kadro yahut pozisyonlarına ya da bakanlıkların merkez teşkilatında bakanlık müşaviri kadrolarına atanabilecek.

Görevden alınan veya görevleri sona erenlerin, yöneticilik yaptıkları dışındaki kuramlara atanabilmeleri mümkün olabilecek.

Müşavir veya danışman kadro ya da pozisyonlarının tercihinde ise atanacakları kurumların kadro/pozisyon ve teşkilat yapısı göz önünde bulundurularak takdir edilecek.

Bakanlık müşaviri, müşavir veya danışman atananlar, üst yöneticileri tarafından izleme, değerlendirme, araştırma, rehberlik, proje ve eğitim gibi hizmetlerde görevlendirilecek.

Dahiliye Memurları Kanunu'nda yer alan, vilayet teşkilatındaki derece ve sınıfları gösteren tabloya göre ikinci derecede bulunan ve üst kademe kamu yöneticileri arasında yer alan il valileri görevden alınması halinde, kariyerlerine uygun olarak "vali-mülkiye başmüfettişi" unvanlı kadrolara atanacak.

Kamu görevlileri arasından ek göstergesi 6400 ve daha yüksek tespit edilen üst kademe kamu yöneticisi kadro, pozisyon ve görevlerine atananlardan kesintisiz olarak en az 2 yıl fiilen görev yapanlar, görevden alınmaları veya görev sürelerinin sona ermesi halinde 2 yıl süreyle daha önceki görevine ait ödemelerden yararlanacak. Daha önce bulundukları ya da öğrenim durumları itibarıyla elde ettikleri unvanlara ilişkin kadro veya pozisyonlara atanmaları durumumda da ödemeden yararlanmaya devam edebilecek.

Müşavir, danışman kadro veya pozisyonlarına, bakanlıkların merkez teşkilatında bakanlık müşaviri kadrolarına atananlar, derecelerine bakılmaksızın, bu kadro ya da pozisyonlara denk kabul edilen 1. dereceli bakanlık müşaviri kadrosuna ait mali, sosyal hak ve yardımlar ile emeklilik ve diğer özlük haklarından yararlanacak.

Bazı üst kademe kamu yöneticisi kadro, pozisyon veya görevlerine ait tespit edilmiş bir ek gösterge rakamı bulunmamakla birlikte, bu kadro veya pozisyonların mali ve/veya emeklilik haklarının tespitinde emsal alınmak ya da denk kabul edilmek üzere memur kadroları belirlendi.

Üst kademe kamu yöneticisi olarak açıktan atananlardan, görevden alınanların veya görevi sona erenlerin memuriyetle ilişiklerinin kesilmesi  genel kural olarak yine benimseniyor. Ancak istisnai olarak, açıktan atandığı ek göstergesi 6400 ve daha yüksek tespit edilen üst kademe kamu yöneticisi kadro, pozisyon ve görevlerinden alınanların veya görevleri sona erenlerin, talepte bulunmaları ve bunun uygun görülmesi halinde Cumhurbaşkanlığına bağlı ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlarda müşavir veya danışman kadro ya da pozisyonlarına yahut bakanlıkların merkez teşkilatlarında bakanlık unvanlarına atanabilecek.

Kanunla, Cumhurbaşkanlığına bağlı ofis başkan ve başkan yardımcılarının görevden alınmaları halinde müşavir veya danışman kadro veya pozisyonlarına ya da bakanlık müşaviri kadrolarına atanmaları imkanı sağlanıyor.

375 sayılı KHK'ye eklenen geçici maddeye göre, ek göstergesi 6400 ve daha yüksek tespit edilen üst kademe kamu yöneticisi kadro, pozisyon ve görevlerinden 9 Temmuz 2018'den sonra alınmış veya görevi sona ermiş kamu görevlileri, talepleri üzerine, önceki yöneticilik görevlerinin ilgili olduğu kuruma, kurumun kadro/pozisyon yapısına göre müşavir ya da danışman kadro yahut pozisyonlarına ya da bakanlık müşaviri kadrolarına atanabilecek.

Bu kişilerden en az 2 yıl fiilen görev yapmış olanlardan, 9 Temmuz 2018'den maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadarki dönemde görevden alınan veya görev süresi sona eren kamu görevlileri, görevden alınarak ya da görevlerinin sona ermesi neticesinde atandıkları kadro veya pozisyonlarda bulunmaları kaydıyla, önceki üst kademe kamu yöneticiliği görevlerine ait ödemelerden 2 yıl yararlanacak.

Atanma şartlarını kaybetme, ceza kovuşturması veya disiplin soruşturması sonucunda görevden alınan veya görevleri sona erenler, bu düzenlemelerden yararlanamayacak.

Kapatılan Başbakanlık kadrolarında bulunan ve diğer kurum ve kuruluşlara nakledilen personelin mali haklarının korunması için düzenleme yapılacak. (Ankara/AA)