Hazine’de para kalmayınca hükümet borç limitine yüklendi

Bankacılık alanında ve kamu kurumlarının borçlanmasına ilişkin düzenlemeleri içeren 18 maddelik kanun teklifi Meclis’te kabul edildi. Söz konusu maddeler arasında en dikkat çekeni Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senet (DİBS) ihraç limitinin yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarılması oldu.

Geçtiğimiz yıla kadar bütçe başlangıç ödeneklerinin yüzde 1’le sınırlandırılan hazine borç yetkisi, 2019 yılından yapılan kanun değişikliğiyle yüzde 3’e çıkartılmıştı. Meclis’te kabul edilen torba yasa ile bu oran yüzde 5’e çıkairıldı.

Böylece hazine, piyasadan 21 milyar 640 milyon TL daha borç alma imkânına kavuştu. İktidarın borç limitini yükseltmesini değerlendiren Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Şahinöz, hükümetin özellikle 2019 yılında yerel seçimlerde kendi partisini finanse etme adına yaptığı devasa harcamaların mali disiplini bozduğunu ve şu anda iktidarın para bulma çabasında olduğunu söyledi.

‘YENİ KAYNAK ARIYORLAR’

Şahinöz, hükümetin geçtiğimiz yıl 40 milyar TL tutarında yıllar içinde birikmiş ihtiyat akçesi ve yaklaşık 30 milyar TL’lik Merkez Bankası karını hazineye aktardığını hatırlattı. Hükümetin söz konusu hamlesine karşılık bütçe açığını 2019 yılında 120 Milyar TL’ye çıktığını vurgulayan Şahinöz, hazinenin yeni kaynak bulabilmesi için borç yetkisini arttırdığını ifade etti. Şahinöz, “Şimdi başka para kalmadı. Geçen sene başta İmar Affı olmak üzere bedelli askerlik gibi uygulamalardan fazla kazanmıştılar ama bu sene o da yok. Bunlar bir kerelik gelirler. Üstelik bu sene ekonomik faaliyetlerin azalması nedeniyle vergi gelirleri de azaldı. Ama buna karşı ihtiyaçları arttı.  Dışarıdan da borç para bulamadıkları için haliyle piyasadan borç bulma uğraşına girdiler. Para kalmadığı için yeni kaynak arıyorlar” diye özetledi.

‘HARCAMA HOVARDALIĞI’

“Yöneticilerin harcama hovardalığı ülkeyi bu hale getirdi” diye devam eden Şahinöz, bütçe açığı ve ekonomik faaliyetlerin durması nedeniyle vergi gelirlerinde yaşanan düşüşün hükümeti ciddi oranda zora soktuğunu söyledi. Hükümetin mevcut sıkışıklığı aşmak uğruna işçilerin kalesi sayılan kıdem tazminatına göz diktiğini de sözlerine ekleyen Şahinöz, “Daha önce İşsizlik Fonu’nda saldırıp oradaki kaynakları harcadıkları gibi, bu sefer de işçilerin kıdem tazminatını bir fona devredip, o fondan biriken kıdem tazminatını kullanacaklar. Bu yüzden de hazinenin borçlanma limitini arttırdılar” dedi.

ULUSOY: AMAÇ BİLANÇOLARI MAKYAJLAMAK

Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy ise, yapılmak istenenin piyasaya sunulan kredi hacmini arttırması ve kredi bilançoların makyajlama amacı taşıdığını söyledi.

Ulusoy, hükümetin hazırlığını şöyle değerlendirdi: “Bir yönüyle hazine tarafından kamu bankaları ve kamu katılım bankalarına verilen hatır senedi olan DİBS’ler, kredi genişlemesi ve benzeri amaçla piyasaya sunulan kredi hacmini artırma ve bilançoları makyajlama amacı taşıyan yöntemdir. DİBS’leri hazineden alan kamu bankaları, temel olarak bunu Merkez Bankası’na repo sistemiyle yatıracak ve elde ettikleri parasal genişlemeyle yine kredilerini artırma, gayrimenkul sektörünün fonlamasına yardım etme ve benzeri amaçlı kullanıma gidecektir. Türkiye Varlık Fonu kapsamında işlenecek bu parasal genişleme; bir bakıma görev zararları oldukça yüksek seviyede olan kamu bankalarının bilançolarını da makyajlayacak bir ortam yaratacaktır.”

‘İSLAMİ EKONOMİNİN TARTIŞILDIĞI GÜNLERDE’

Tartışılması gereken diğer bir konunun ise katılım bankalarının belirli bir faiz oranıyla fonda yararlanması meselesi olduğunu dile getiren Ulusoy, “İslami ekonominin tartışıldığı şu günlerde bu faizin de gündeme gelmesi gerekir” dedi. Ulusoy, sözlerini şöyle tamamladı: “2019 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nda, Bütçe Kanunu’nun 1’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile belirlenen başlangıç ödeneklerinin yüzde 3’üne kadar ikrazen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senedi ihraç edilebileceği, ihraç edilecek ikrazen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senetlerinin kamu sermayeli bankalar ile kamu kurum ve kuruluşları arasındaki dağılımını, senetlerin vadesini, faiz ve diğer şartlarını belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.” (MA)

Ekonomiye ilişkin torba yasa Resmi Gazete'de: Bankalara finans desteği, kamuya borç!