‘İnsanlar Kamilet'teki tahribatı görse HES’i elleriyle yıkarlar!’

Özer AKDEMİR
İzmir

Artvin’in Arhavi ilçesindeki Kamilet Vadisi’ndeki dereler HES inşaatı nedeniyle haftalardır çamur akıyor. Dünyanın en önemli iki yüz doğa alanından birisi olan vadide, MNG Holding tarafından HES inşa ediliyor. Yapımı süren HES nedeniyle Kamilet Vadisi’ndeki derelere gelişigüzel doldurulan hafriyat ve inşaat artıkları suya karışıp Çifteköprü ve Kapisre Dereleri ile Arhavi’de, Karadeniz’e dökülüyor. Kamilet’in yaklaşık iki aydır bulanık akmasına karşı başta Arhavi Çevre Platformu olmak üzere ülkedeki birçok ekoloji örgütü günlerdir seslerini duyurmaya çalışıyor. Vadinin kirlenmesine karşı hiçbir önlem almayan HES şirketi, Balsu Elektrik firması yetkilileri hakkında önceki gün suç duyurusunda bulunuldu.

Arhavi Doğa Koruma Platformundan Erdoğan Güler’le Kamilet Vadisi’ndeki kirlilik ve bölgedeki ekoloji mücadelesi üzerine konuştuk.

"KAÇAK HES’İ İMAR AFFINDAN YARARLANDIRDILAR"

Kamilet Vadisi’nde HES inşaatı süreci hakkında biraz bilgi verir misiniz?

Bu bölgenin insanıyım, yaşamı Çifteköprü, Kamilet Vadisi’nde öğrendim. Benim çocukluğumda, her taşına dokunduğum bir vadiydi. Bundan on yıl önce HES projelerinin başlamasıyla neler oluyor anlamaya çalıştık. Bu süreçte doğa dostu insanlarla bir araya geldik ve sürece neresinden nasıl müdahale edebiliriz tartıştık. On yıldır da yapabildiğimiz ve yapamadığımız çok şey var. Diğer insanlarla birleşerek büyük mücadeleler verdiğimiz bir süreçten geçtik. 

Çifteköprü vadisinde iki farklı derenin üzerinde 17’nci yüzyıldan kalma tarihi taş köprümüz var. HES firmaları o kadar kurnaz ki “Yayla yolu yapıyoruz” diyerek ormana ödemeleri gereken paraları da ödememek için böyle yöntemlerle yol yapımına başladılar. Yolun ardından da HES’ler geliyor. Bunu hem bu bölgede hem diğer bölgelerde defalarca yaşadık. 

Geldiğimiz süreçte; önce aşağıda Arhavi merkezinde Kavak HES’i gerçekleştirdiler. Kavak HES’i üç kere mahkeme kararı ile durdurduk. Büyük mücadeleler verildi. Mitingler yapıldı. Davalar açıldı. Şirket şantiyesinde çalışanlarla defalarca karşı karşıya geldik. Mahkeme kararıyla durdurmamıza rağmen, tebliğin geciktirilmesiyle çalışmaya devam ettiler. Böyle durumlarda gidip müdahale ettik, bununla da yetinmedik üç dava kazandık. Bizim karşımıza hiç hesaplamadığımız bir şey çıktı. Şirket imar affından yararlanarak yapı kullanım belgesi aldı. Kaçak HES’e imar affından yararlanarak yapı kullanım belgesi veriyorlar. Millet panjuruna, kaçak katına yapı kullanım belgesi alırken, bunlar HES’e bu belgeyi aldı. Utanmazlığın bu kadarı olmaz!

"DAVALARI KAZANDIK AMA..."

Kamilet Derelerinin çamur akmasına neden olan HES projesi ne zaman başladı?

Kamilet Vadisi’nin batı tarafında bir köy var; otantik bir köy Arılı köyü. Şimdi bu Arılı köyünün üzerinden bir yol yapımı başlandı. Buralar insansız bölge olduğu için ne olup bittiğini çok iyi anlayamıyorsun. Bize yayla yolu yapıyoruz dediler. Meğer bir iki muhtardan imza almışlar. Bununla ilgili de dava açtık. Kamilet Vadisi’nin girişi olan bölgede jandarmayla çevre mücadelesi veren insanlar karşı karşıya geldi. İtişip kakışmalar, silah çekmeler yaşandı. 2015’te bunu durdurduktan sonra bir baktık üst kotlarda yeniden yol inşaatına başladılar. Biz burada endemik türlerin bulunduğunu, vahşi bir yaşamın olduğunu, sucul ve doğal yapının bozulacağını bundan dolayı Kamilet Vadisi’nin bütünselliğinin kaybolacağı söyleyerek dava açtık.

Kamilet’te dereler haftalardır çamur akıyor. Bunun sebebi ne?

Hidroelektrik santraline günlük su girişinde otomatik bir kapatma sistemi vardır. Oradan geçecek su cebri borunun alacağı kadar suyu içeriye veriyor. Cebri boruya su sığmayınca o suyun fazlası 500 metrelik vadiden aşağıya ne kadar toprak, taş varsa hepsini süpürerek indiriyor. Bir buçuk aydır dere aralıksız çamur akıyor. Hem taşan suyu indirecek kanalı hem de otomatik kapatma sistemini yapmaları gerekiyor. Bizim suç duyurularımız sonucunda üretimi yarıya düşürmüşler.

"ÇAMUR AKIŞINI ENGELLEMEK İKİ SENEYİ BULACAK"

Bölge Arhavi’nin en önemli turistik yerlerinden aynı zamanda. Bu tahribat, turizmi nasıl etkileyecek?

O kadar büyük bir alan tahrip edilmiş ki o bölgede çamur akışını engellemek iki seneyi bulacak. Bu da sucul yaşamı, dere içerisindeki yaşamı tehlikeye atıyor. O bölgede tahribatın bizim gördüğümüz kısımlarını da görse insanlar o HES’i elleriyle yıkarlar! Bundan sonraki süreci takip edeceğiz. Kamilet Vadisi, Mençune Şelalesi, Çifteköprüler Arhavi’deki turizmin ana lokasyonunu oluşturuyor. Sen burayı tahrip ettikten sonra, neyin turizminden konuşacağız? Bir yerde kendi ayağına kurşun sıkmış oldu. Çamur akan bir dereyi yeri kimse görmek istemez.

"BİR ŞEHRİN ÜZERİNE BU KADAR GELİNMEZ"

Artvin’de, HES’ler, altın, bakır madenciliği ile son yıllarda önemli bir doğa talanı var. Bu sizlerin mücadelenize nasıl yansıyor?

Artvin vilayetinin yüzde altmışı bu şirketlere pay edilmiştir. Bir şehrin üzerine bu kadar gelinmez. Artvin’in doğası bir ayrıcalıkken bu bölgeyi kullanılamaz hale getiriyorlar. Süreci takip ediyoruz. O HES’in sökülüp atılması için ayrı bir mücadele vereceğiz. Şimdi verdiğimiz mücadeleyle, yenileri yapılacak HES’lere karşı alt yapı oluşturuyoruz. Bizim mücadelemiz çok uzun erimli bir mücadele. 25 yıldır mücadele ediyoruz ama o kadar zorlu bir süreçten geçiyoruz ki biraz sabır gerekiyor.