İsveç’e ifade özgürlüğünü ihlal suçlaması

Murat KUSEYRİ
Stockholm

Komedyen ve Yazar Aron Flam’ın geçtiğimiz kış piyasaya çıkan “Bu Bir İsveç Kaplanı” adlı kitabını telif hakları gerekçesiyle toplatan İsveç, ifade özgürlüğünü ihlal etmekle suçlanıyor.

Herkesin devletle dalga geçme hakkı olduğunu söyleyen İsveç Yayıncılar Derneği Başkanı Robert Aschberg, “Devletin insanların hangi konular hakkında şaka yapma veya yapmamaya dair kural getitrmesi yaşamsal tehlikededir” ifadeleriyle Flam’ın kitabının toplatılmasına ve dava açılmasına tepki gösterdi.

Bertil Almqvist çizdiği  mavi çizgili sarı  kaplan resmi, Devlet Bilgilendirme Kurulu’nun (SIS) 21 Kasım 1941’de başlattığı kampanyanın sembolüydü. Resim ile birlikte “Bir İsveç Kaplanı” cümlesi kullanımıştı. Bu ifadedeki “kaplan”ın karşılığı olan “tiger” kelimesi çifte anlam taşıyordu. Fiil olarak İsveç halkına Nazi Almanya ile yaptığı iş birliği gibi konularda sessiz kalmaları mesajı verirken, sıfat olarak da İsveçlilere bir kaplan gibi güçlü olduklarını söylüyordu.

Kampanya kapsamında kafeteryalar, restorantlar, mektuplar, çantalar, şirketler, trenlerde 400 bin kaplan resmi kullanıldı. Kampanya bitiminde logonun kullanımı da durduruldu. 1972 yılında çizimin sahibi Almqvist yaşamını yitirince logonun telif hakları Askeri Hazırlık Müzesi ile İsveç Silahlı Kuvvetleri arasında uzun yıllar sorun oluşturdu.

Stockholm İlk Mahkemesi, 2005 yılında logonun telif hakkının Askeri Hazırlık Müzesi’ne ait olduğunu kararlaştırdı.

Aron Flam’ın kitabının kapağında kullandığı kaplanla, Alqvist’in logosu ise birebir aynı değil. Flam’ın kaplanın ön bacağında Nazilerin gamalı haç sembölü bulunuyordu.

POLİS BASKIN YAPIP KİTAPLARA EL KOYDU

Logonun telif hakkını elide bulunduran Askeri Hazırlık Müzesi, Flam’ı telif haklarını ihlal ettiği suçlamasıyla polise başvurdu. Depoya baskın yapan polis, kitaplara el koydu. SVT Kültür Haberlerine göre eğer Flam mahkemede suçlu bulunursa yarım milyon kron tutarında tazminat ödemek zorunda kalabilir.

Polisin kitaplara el koymasına tepki gösteren İsveç Yayıncılar Derneği Başkanı Robert Aschberg, “Ben devletin içeri girip kitapları almasını çok ciddi görüyorum. Bu bir hicivdir ve orijinalinden önemli ölçüde farklıdır. Telif hakları odukça önemli ve iyi bir şeydir. Ama bu Aron’un kendisinin yarattığı yeni bir eserdir. Hiciv telif hakları gerekçe gösterilerek katledilemez” dedi.

“SANATSAL ÖZGÜRLÜĞE YÖNELİK BİR SALDIRI”

İsveç’in 800 bini aşını tirajıyla en fazla satan gazatesi Aftonbladet’in kültür yazarı Mattias Svensson, kitaplaruın toplatılmasını “Sanatsal özgürlüğe yönelik bir saldırı” olarak niteledi.

Komedyen Sandra Ilar da, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Flam hakkında dava açılmasını saçma olarak değerlendirdi ve tüm komedyenlere Flam’la dayanışmaları çağrısı yaptı.

İsveç’in tanınmış komedyenlerinden Öz Nujen ise, yaptığı yorumda bir komedyene hiciv yaptığı için dava açıklmasını skandal olarak niteledi.

İsveç'te evlendirileceğinden şüphelenilen kız çocuğunun Türkiye’ye gidişi engellendi

Kürt kadın örgütlerine yönelik baskılar İsveç gündeminde