Prof. Dr. Murat Kınıkoğlu: Endüstriyel çiftlikler büyük bir tehlike

Doğa Başak ÖZTÜRK
Ankara

Koronavirüs Çin’de ilk ortaya çıktığı tarihten bu yana, virüsün hayvanlardan geçip geçmediği, virüsün kaynağının hayvanlar olup olmadığı konusunda pek çok tartışma yaşandı. Salgınla hayvanların öldürülüp satıldığı bazı hayvan pazarları geçici bir süreyle de olsa kapatılırken bazı ülkelerde de yabani hayvan ticareti yasaklandı. Hayvanlarda görülen ve halk sağlığı açısından ciddi önem taşıyan birçok baktari, viral, parazit ve mantar hastalıklar insanlara bulaşabiliyor. Zoonozlar insanların hayvan etini yemesi, hazırlanması veya taşınması sırasında temas ile geçiyor. Şarbon, salmonelloz, kisthidatik, toksoplazmois, teniyoz, kuduz ve brusellozis gibi hayvanlardan kaynaklanan hastalıklar bilinirken, koronavirüs pandemisi döneminde gerçekleşen Kurban Bayramı'nda hijyen koşullarına daha çok dikkat edilmesi gerekiyor. Kurban Bayramı ve hayvandan insana geçen hastalıkları değerlendiren Prof. Dr. Murat Kınıkoğlu, günümüzde vahşi hayvan pazarlarından daha büyük bir tehlikenin binlerce hayvanın sıkış tıkış tutulduğu endüstriyel hayvan çiftlikleri olduğuna dikkat çekti. Kınıkoğlu, 1918 yılında 50 milyon insanın ölümüne neden olan İspanyol gribinin Teksas’ta bir ördek-tavuk çiftliğinde başladığını hatırlattı.

YABAN HAYVAN PAZARLARINDA VİRÜS

Hayvanlardan insanlara geçen hastalıklara ve koronavirüs salgınına ilişkin sorularımızı yanıtlayan Dr. Murat Kınıkoğlu, “Vegan Sağlık” kitabıyla tanınan kalp ve iç hastalıkları uzmanı. Koronavirüs sürecinde hayvanlar hakkında yaşanan tartışmaları ve kitlesel salgınların hayvansal gıdalarla olan ilişkisini değerlendiren Kınıkoğlu, “Korona, SARS Cov-2 virüsünün, yarasadan pangolin adındaki bir hayvana, sonra onun etini yiyen bir kadına ve ondan da diğer insanlara geçtiğini biliyoruz. Koronavirüs saptanan ilk 41 hastanın 27’si Wuhan eyaletinde, Wet market adı verilen, ayı, kuş, yılan, tavşan, pangolin, oklu kirpi ve benzeri yaban hayvan etlerinin satıldığı bir pazardan alışveriş yapan kişiler. Çin’in pek çok bölgesinde böyle pazarlar var. Etraf hayvan dışkıları ve kanla dolu, çiftliklerde yetiştirdikleri veya doğada yakaladıkları hayvanları satırlarla kesip çengellere asıyorlar ve sonra o etleri yiyip hasta oluyorlar. 2003 yılında 29 ülkeyi etkileyip 8 bin kişiyi öldüren SARS hastalığının etkeni de bir yarasa virüsüydü" dedi.

“İSPANYOL GRİBİ BİR ÇİFTLİKTE BAŞLAMIŞTI”

Günümüzde vahşi hayvan pazarlarından daha büyük bir tehlikenin ise binlerce hayvanın sıkış tıkış tutulduğu endüstriyel hayvan çiftlikleri olduğuna dikkat çeken Kınıkoğlu, 1918 yılında 50 milyon insanın ölümüne neden olan İspanyol gribinin de Teksas’ta bir ördek-tavuk çiftliğinde başladığını kaydetti. Kınıkoğlu, "Maalesef acıma duygusu olmayan insanlar olarak dünyanın her yanında, hiçbir tür ayırımı yapmadan bulabildiğimiz her canlıyı yakalıyor, kafeslere tıkıyor, öldürüyoruz, yiyoruz, kendi türümüz dışında hiçbir canlıya yaşam hakkı tanımıyoruz" dedi.

Hayvansal gıdalara karşı bir düşkünlük olduğunu belirten Kınıkoğlu, "Çünkü dilimizdeki tat hücreleri etteki doymuş yağı, sütteki şekeri (laktoz) seviyor. Buna bir de çocukluktan bu yana edindiğimiz alışkanlıklar eklenince hayvansal gıdalardan kopmak daha zor oluyor. Annesi babası, peynir, tereyağı tüketen bir çocuğun büyüdüğünde peynirden ayrılması zor oluyor. Yoğurt firmaları başta olmak üzere gıda firmaları, hayvansal besinlerin faydalı olduğu yönünde halkı ikna etmek için ellerinden gelen gayreti gösteriyor, reklam için büyük bütçeler ayırıyorlar.

“VİRÜSÜ HAFİFE ALMAMALIYIZ”

Bu yıl Kurban Bayramı kutlamaları sırasında binlerce kişinin yan yana gelmesinin ve bu bayramı kutlamasının da endişe verici olduğunu ifade etti. Bayram ziyaretlerinde yakın temas nedeniyle bulaşın artma ihtimalinin olduğunu belirten Kınıkoğlu, koronavirüsün hafife alınmaması gerektiğini, hastalığın gençlerde şikayetler bazen olmasa bile kalıcı hasarlar oluşturabildiğini dile getirdi.