Turizm işçisi dertli: Salgının tüm sıkıntısı işçiye yüklendi

Murat YAŞAR
Antalya

Pandemi sürecinden en çok etkilenen sektörlerin başında turizm geldi. Turizmle ilişkili binlerce esnaf aylarca dükkanını açamazken, on binlerce turizm emekçisi işsiz kaldı. Önlemlerin hafifletilmesinin ardından çoğu küçük otel ve işletme kapılarını açamazken bazı büyük oteller müşteri kabul etmeye başladı. İşletmelerinin büyük bölümünün turizmle doğrudan ilişkili olduğu ve yüzlerce turizm tesisinin bulunduğu Antalya’nın Kemer ilçesinde otellerde çalışan ve lojmanlarda kalan turizm işçilerine pandemi sürecinde yaşadıklarını sorduk. Kemer’de esnaf da, turizm işçisi de geleceğinden kaygılı.

19 yaşındaki genç turizm işçisi Rahmican, turizm meslek lisesinde okuduğu için 2 sezon staj yaptıktan sonra otellerde çalışmaya devam etmiş. Pandemi sürecinde işsiz kaldığını söyleyen Rahmican “İşsiz kaldığım süreçte kuluçka makinesi yaptım. Ardından Mersin'e gidip bir resteurantta çalıştım. Günde 16-17 saat çalıştırıyorlardı baya sıkıntılıydı sonra burada çalışmaya başladım. Burada garson olarak çalışıyorum. Sezonluk çalışma var. Sezon sonunda binlerce çalışan işsiz kalıyor. Yazları otellerde kışları başka yerlerde çalışıyoruz” dedi. Uzun zamandır hem okuyup hem çalıştığını belirten Rahmican “Ailem yardım istediğimde sonuna kadar yardımcı oluyor ama ben onlara yük olmamak için çalışıyorum” diye konuştu.

SORUNUN NEDENİ PATRONUN CEBİNİ DÜŞÜNMESİ

6 senedir turizm sektöründe çalışan 24 yaşındaki Hanifi, pandemi döneminin çoğunu evde geçirdiğini belirterek şunları söyledi: “Son süreçte mobil montaj işinde haftalık 600 liraya çalıştım ardından otele geldim. Pandemi bizi çok etkiledi, patronlara yaradı bize yaramadı. Zaten pandemi döneminde işsizlik çok arttı. Kimse dükkan açmadı, açan tek başına çalıştı, üç kişinin işini tek yaptı. Biz en azından iş bulduk, lojmanda kalıyoruz, kira ve fatura derdimiz yok. Sektörde bu kadar çok sıkıntının olmasının sebebi patronun cebini düşünmesi.”

"ASGARİ ÜCRETLİ HARCARKEN İKİ KERE DÜŞÜNÜYOR"

2 sezondur turizm sektöründe çalışan Veli, işsiz kaldığı süreci aile desteği ile atlatmaya çalıştığını ifade ederek “Aylarca kısa çalışma ödeneği bekledim sonra öğrendim ki otel başvuru yapmamış. Pandemi sürecinde sadece 1000 liralık tek seferlik yardım aldım. Bence turizm sektöründe işçiyi sömürülüyor. Sezonluk işçilerde artıların biraz daha fazla olması lazım. Evden uzakta, istediği zaman ailesini göremiyor” diye konuştu. Boş vaktinin tamamını lojmanda geçirdiğini belirten Veli, sosyal faaliyet için maddi olanakların olmadığını vurguladı. Veli “Asgari ücretli para harcarken iki kere düşünüyor. Geçen sezon hiç birikimim olmadı kışın zorluğunu ben yaşadım. Bu yıl daha temkinliyim. Önümüzü göremediğimiz için bir plan yapamıyoruz. Bu şartlarda evlilik bile intihar gibi geliyor" dedi.

Ailesi Manavgat'ta yaşayan Süleyman, 5 kişilik ailede tek çalışan. Süleyman pandemi sürecinde işsiz kaldığını belirterek “Çalışmadığımız süreçte ailemle çok zorluk yaşadık. Belediyeden, camiden yardımlar aldık onlar ile geçindik. Burada asgari ücret ile çalışıyorum maaşlar gününde yatıyor, yemek veriyorlar, lojmanda kalıyorum ve vaktimin tamamını burada geçiriyorum. Tek sıkıntı lojman temizliği” dedi.

7 yıldır turizm sektöründe çalışan Beytullah, pandemi sürecinde arkadaşı ile pazarcılık yaparak geçirmiş. Pandemi sürecinde hiçbir yardım alamadığını söyleyen Beytullah yaşadıklarını şöyle anlattı: “Bankaya kredi başvurusunda bulundum o bile çıkmadı. Ben de pazarcılık yaparak geçirdim süreci. Şimdi otelde çalışıp vaktimin çoğunu lojmanda geçiriyorum. Bir minibüse biniyoruz 6 lira. Dışarıda bir yemek yiyorsun 25 lira. Sosyal faaliyet diye bir şey yok.”

"SEZON BİTİMİ KİMSENİN AKIBETİ BELLİ DEĞİL"

12 yıldır turizm sektöründe çalışan Hasan, turizm sektöründe çalışanları kadro ve maaş gibi taleplerinin olduğunu söylüyor. Pandemi sürecinde birçok sıkıntı yaşadıklarını vurgulayan Hasan “İlk önce fatura gelmeyecek dediler ama daha çok geldi. Mutfak masrafı zaten dünyanın parası. Sıkıntılar Türkiye'nin her yerinde aynı. 3-4 aylığına geldik buraya, sezon bittikten sonra kimsenin akıbeti belli değil. Birde kış geliyor, kışları iş bulmak daha sıkıntı. Asgari ücret ile nasıl sürdürür insanlar hayatını? Turizm sektöründe insanların aldığı maaş 2300 lira. Kışın işsizsin ona rağmen 500 liradan aşağı doğalgaz faturası gelmiyor. Bu turizm sektöründe ne olur bilmiyorum. Asgari ücretle geçiniyorum diyen yalan söylüyordur” dedi.

"ARKADAŞIMLA YÜZMEYE GİDERSEK GİDİYORUZ O KADAR"

12 yıldır turizm sektöründe çalışan Mustafa, pandemi sürecinde işsiz kalanlardan. Bu süreçte sadece 1000 liralık yardım aldığını söyleyen Mustafa “Turizm sektöründe çalışan herkes borçlu ve gelecek kaygısı güdüyor. Turizmde insanları 6-7 ay çalıştırılıp sonra işsiz kalması insanları mağdur ediyor. Bu yüzden birçok kalifiye personel bu sektörü bıraktı. Aldığımız para yaptığımız işin karşılığı değil. 8 saat aşırı ve yoğun tempoda çalışıyoruz. Turizm insanlara gelecek vermiyor, bana güvenip evlenebilirsin, kredi çekip ev alabilirsin demiyor, güven vermiyor” diye konuştu.

Turizm sektöründe çalışmaya yeni başlayan genç işçi Emir uzun süre çeşitli sektörlerde çalışmış. Yıllarca sigarasız çalıştıktan sonra sigorta yaptıkları için turizm sektörünü tercih ettiğini söyleyen Emir “Sigorta yapılmayan yerlerde insanlar iyi karşılıyordu, burada sigorta yapıyorlar ama kötü karşılanıyoruz. Belirsizlikler çok. İlk geldiğimizde haftalık izin var dediler şimdi 12 gün oldu izinler yeni belli oldu. Ekonomik sıkıntılardan dolayı çok bir şeyi yapamıyoruz. Arkadaşımla yüzmeye gidersek gidiyoruz o kadar” diye konuştu.

DÜKKANINI AÇAMADI KREDİ ÇEKTİ

Tuhafiye ve giyim üzerine satış yapan ve pandemi sürecinde 4 ay boyunca dükkanını açamayan 18 yıllık Kemer esnafı Salih Yalçın ile konuşmaya başlıyoruz. Dükkanını açamadığı süreci bankadan çektiği kredi ile atlatmaya çalıştığını ifade eden Yalçın “Kira, SGK primleri, vergi ödemelerinde hiçbir yardım olmadı, hepsi ödenmeyi bekliyor. Şimdi toptancıların ödemeleri de başlayacak. Yani felaket sıkıntılı bir süreç olacak. Borçlara bir af veya yapılandırma çıkmadı. Yapılandırma çıksa bile yine aynı faiz ile yapılandırılıyor yani değişen hiçbir şey olmuyor” dedi. Bundan sonraki süreçte ışık göremediğini belirten Yalçın şöyle devam etti: “Seferler açıldı, turist gelecek deniyor ama ortada bir şey yok. Biz esnaf olarak para kazanmaktan geçtik 1-2 ay iş yapabilir miyiz diye düşünüyoruz. Mal getireceğim getiremiyorum çünkü satış yok. Ben önümü göremiyorum, risk alamıyorum. Benim günlük 500 liralık satışım olur diyemiyorum.” Kemer ilçesinin turizme bağlı bir yer olduğunu vurgulayan Yalçın “Fabrika yok ki insanlar gidip çalışsın. Esnaflar arasında dayanışma olması lazım ama yok. Zengini zengin, fakiri fakir bu her yerde aynı. Bir sorunumuz olduğu zaman bütün esnaflar toplanıp ilgili yere gidip derdimizi anlatmamız lazım” diye konuştu.

Araştırma: Kovid-19 aşıları güvenli ve etkili

AB'de kullanılmayan yaklaşık 4 milyar avroluk Kovid-19 aşısı çöpe atıldı

Koronavirüsün yeni varyantı "BA.2.86" İsrail'de de tespit edildi

Pandemi döneminde 290 bin fazladan ölüm yaşandı | “Verileri gizleyerek üç yıl insanların ölümünü izlediler”

İngiltere'de hükümetin uygulamalarına yönelik Kovid-19 soruşturması başladı

Fransız tıp kuruluşları, Raoult'un yetkisiz hidroksiklorokin kullanımına ceza istedi

TAMAMI...