Pandeminin Genel-İş üyeleri üzerindeki etkileri: Alım gücü düştü, borçlanma arttı
DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikasının pandeminin sendika üyesi işçiler üzerindeki etkisine ilişkin araştırmasına göre borçlanma arttı, alım gücü düşen işçiler ucuz besinlere yöneldi.
Fotoğraf: Evrensel
DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası, pandeminin sendika üyesi işçiler üzerindeki etkisine ilişkin yaptığı araştırmayı paylaştı. Sonuca göre işçilerin yüzde salgın döneminde borçlanma arttı, işçilerin alım gücü düştü, daha ucuz besinlere yöneldi.
Araştırma kapsamında soru formuna toplam 1308 üye yanıt verdi. Genel İş'in üyelerinin yüzde 19’unun kadın, yüzde 81’inin erkek olduğu belirtilen araştırmada soru formuna katılan üyelerin yüzde 80,3’ünün erkek, yüzde 19,7’sinin kadın olduğu belirtildi. Araştırma sonucunun işçilerin yarıya yakınının çalışma koşullarının değiştiği, kadın işçilerin çalışma koşullarının ağırlaştığı, ev içi sorumluluklarının arttığını ortaya koydu. Salgın sürecinde sendikalı ve toplu sözleşmeli olmaları ücret ve gelir kaybının az olmasını sağladı. İŞKUR ve İŞKUR dışındaki yardımlara daha az başvuru oldu.
Genel-İş’in iş kolu ölçeğinde üyeleriyle yaptığı araştırmanın sonuçları şu şekilde:
- İşçilerin yüzde 50’sinin çalışma biçimi değişti.
- Yüzde 35.4’ünün çalışma süresi azaldı, yüzde 13.8’inin çalışma süresi arttı.
- İşçilerin ortalama net ücreti asgari ücret ile 3 bin 500 TL arasında.
- İşçiler sendikalı olduğu için ücret ve gelir kaybı az oldu.
- İşçilerin yüzde 10’u İŞKUR ödeneklerinden faydalandı.
- İşçilerin yüzde 10’a yakını da İŞKUR dışındaki ödeneklerden yararlandı.
- Salgın döneminde borçlanma arttı. İşçilerin yüzde 57.1’i ekonomik açıdan zorluk yaşadı.
- Yüzde 69’unun 1 aydan daha az geçinecek parası var.
- İşçilerin alım gücü düştü, daha ucuz besinlere yöneldiler.
- İşçilerin yüzde 25.5’inin çalışma arkadaşı/arkadaşları Kovid-19'a yakalandı.
- İşyerlerinde alınan önlemler yetersiz kaldı. Bu nedenle işçilerin yüzde 80’i kendini veya hem işini hem kendini tehlikede hissediyor.
YÜZDE 35,4’ÜNÜN ÇALIŞMA SÜRESİ AZALDI, YÜZDE 13,8’İNİN ÇALIŞMA SÜRESİ ARTTI
Salgın ile birlikte birçok işyerinde dönüşümlü çalışma, çalışma saatlerinin kısaltılması, idari izin, evden çalışma gibi çalışma biçimlerinin uygulandığı belirtilerek ankete katılan üyelere “Mart 2020 ve Haziran 2020 dönemini düşündüğünüzde çalışma biçiminiz koronavirüs salgınından nasıl etkilendi?” sorusu yöneltildi. Anket sonuçlarına göre Genel İş'in örgütlü olduğu işyerlerinde üyelerin yarısının çalışma biçiminin değiştiği görüldü. Üyelerin yüzde 49,8’i çalışma biçiminin değişmediğini, yüzde 21,8’i işe dönüşümlü gittiğini, yüzde 11’i kısa çalışmaya geçtiğini, yüzde 6,2’si ücretli mazeret iznine çıkarıldığını, yüzde 5,3’ü ise evden çalıştırıldığını belirtti.
Çalışma biçiminde değişimin az olmasının temel sebebinin ise salgın sürecinde zorunlu işlerden olan belediye hizmetlerinin aralıksız devam etmesi olarak ifade edildi.
KOVİD-19 VAKASI NEDENİYLE İŞYERLERİNİN YÜZDE 10’UNDA ÜRETİM DURDU
İşyerlerinde Kovid-19 vakası görüldükten sonra üretimin durup durmadığına ilişkin soruya; üyelerin yüzde 7,5’i “Üretim durdu- Covid-19’a yakalanan işçinin bulunduğu bölüm kapatıldı ve karantinaya alındı, diğer kısımlar çalışmaya devam etti”, yüzde 2,5’i ise “Durdu-işveren iş durdurdu” yanıtı verdi. Yüzde 21,4 gibi yüksek bir oranda ise vaka görülmesine karşı üretimin durmadığını belirtti. Yüzde 1,1’i de 6331 sayılı Yasa’nın 13. Maddesine dayanarak işe gitmeme, işten kaçınma hakkını kullandığı sonucu çıktı. İşyerlerinin yüzde 63,2’sinde de Kovid vakası görülmedi.
SALGIN DÖNEMİNDE BORÇLANMA ARTTI!
İşçilerin “Koronavirüs salgınının ekonomik durumunuza etkisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?” sorusuna verdikleri cevaplar toplu olarak incelendiğinde; yüzde 57,1’inin salgın döneminde çeşitli ekonomik zorluklar yaşadığı, yüzde 39,6’sı gelir kaybı yaşamadığı, yüzde 1,4’ünün ise gelir kaybı yaşamadığı hatta gelirinin arttığı ortaya çıktı.
Salgın nedeni ile ekonomide yaşanan kriz ile birlikte enflasyonun artması, en temel ihtiyaçlardan olan gıda harcamalarında tasarruf yapmaya yöneltti. Salgın sürecinde üyelerin yüzde 42’si daha ucuz besin aldığını belirtirken, yüzde 32,9’u bir değişiklik olmadığını, yüzde 21,7’si ise salgın sürecinde daha sağlıklı besinlere yöneldiğini söyledi.
Salgının ekonomik etkilerini değerlendiren işçilerin yüzde 81,9’u “Dünya ekonomisi için ciddi bir tehlike oluşturacağını”, yüzde 83,9’u “Türkiye ekonomisi için ciddi bir tehlike oluşturacağını” söylerken, yüzde 77,6’sı kişisel ekonomik durumları için ciddi bir tehlike oluşturacağını söyledi.
ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
İşçilerin salgınla ilgili alınması gereken önlemlere ilişkin görüşü ise şöyle oldu:
- Yüzde 76,1- Temel, zorunlu ve acil mal ve hizmet üreten işler dışında bütün işlerde salgın süresince çalışma durdurulmalıdır
- Yüzde 81,4 - Salgın süresince çalışanlara ücretli izin verilmelidir
- Yüzde 88,4 - Salgın süresince işsizler için koşulsuz işsizlik maaşı verilmelidir
- Yüzde 94,3 - Salgın süresince tüketici, konut ve taşıt kredileri ile kredi kartı borçları ve elektrik, su doğalgaz ile iletişim faturaları faiz işletilmeden ertelenmelidir
- Yüzde 81,9 - 12 yaş ve altı çocuğu olan işçilere ücretli izin verilmelidir
- Yüzde 88,7 - Mesai saatleri kısaltılmalı, dönüşümlü çalışma yapılmalıdır
- Yüzde 88,6 - Uygun birimlerde uzaktan çalışmaya geçilmelidir
- Yüzde 94,8 - Kendisine ya da ailesinden birine virüs bulaşan işçiye ücretli izin verilmelidir
- Yüzde 94,1 - İşyeri ortamı ve işyerindeki araçgerecin dezenfeksiyonu düzenli olarak yapılmalıdır
- Yüzde 94,2 - İşyerinde düzenli ateş ölçümü yapılmalıdır
- Yüzde 94,9 - İşveren tarafından salgının risk ve tehlikeleri konusunda işçilere bilgi verilmelidir
- Yüzde 87,7 - Virüs bulaşan işçi, iş kazası kapsamında değerlendirilmelidir
- Yüzde 93,5- İşyerlerinde ortak kullanım alanları işçileri korumak üzere yeniden düzenlenmelidir. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)
