Tarımda işçi yevmiyesi 95 lira oldu | "Tüpe, yağa gelen zam ücretlerimize gelmiyor"

Volkan PEKAL
Adana

Çukurova’da elciler ve tarım işçilerinin iş bırakma eylemi üçüncü günün ardından sona erdi. Eylem öncesi 116 lira talep eden elciler, günlük 106 TL ücret önerisini kabul etti. Anlaşmayla 11 lirası elciler için kesildikten sonra tarım işçilerinin eline geçen günlük yevmiye 95 lira oldu. Daha önce 79 lira olan ücretleri 95 liraya çıkan tarım işçileri tüpe, şekere, yağa yüzde 40-50’ye yakın zamlar geldiğini belirterek ücretlerinin artırılmasını ve sigorta primlerinin yatırılmasını istedi.

Adana, Mersin ve Hatay’ı kapsayan Doğu Akdeniz Bögesi’nde patron temsilcileriyle ücret konusunda anlaşma sağlanamayınca elci ve aracı derneklerinin aldıkları kararlarla iş bırakıldı. Eylemin üçüncü gününde patron temsilcileri görüşme talebinde bulundu. Görüşmede dernekler 106 lirayı kabul etti. Yeni ücretin 11 lirasını elçiler alırken, sosyal güvencesi olmadan çalıştırılan tarım işçilerinin günlükleri, brüt asgari ücretin altında 95 lira oldu.

OCAK ZAMMI EYLÜLDE

Derneğin kabul ettiği ücretten memnun olmadıklarını ifade eden elci Celal Şenateş, yasalara göre işçilerin günlük ücretinin asgari ücretin brütü olması gerektiğini, elci ücretinin patron ile belirlendiğini belirterek, “Tarım aracısının ücretini ekleyince 108 lira olması gerekirken 106 lira olarak belirlediler” dedi. İşverenlerin tarım işçilerinin ücretlerinin her yıl eylülde belirlediğini hatırlatan Şenateş, şunları söyledi: “Asgari ücret ocak ayında belirleniyor ancak, tarım işçilerine zam eylül ayında uygulanıyor. Böylece bizim zamlarımız 9 ay geriden gitmiş oluyor. Halbuki Valilik el atarsa, devletin belirlediği zam üzerinden ocaktan ocağa verseler bu sorun ortadan kalkar.”

"HER GÜN ÇALIŞMIYORUZ, 1500-200 LİRA ALIYORUZ"

Leyla Tan, 5 kişilik bir aileyi tarım işçiliği yaparak geçindiriyor. Zaten bir ayın her günü çalışmadıklarını, bu yüzden ellerine geçen paranın asgari ücreti bile bulmadığını dile getiren tan, ayda ortalama 1500-2000 lira kazandıklarını dile getirdi.

Tan, “Yağmurlu günlerde çalışmıyoruz. Kışın bir ayın 15 günü çalışıyoruz. Haftada 3-4 gün yağmur yağıyor. Bazen hastalanıyoruz. İşe gidemiyoruz. Sigortalı olsak onu sigorta karşılıyor. Sigorta zaten şart” dedi. Ağacın üzerinde çalışan arkadaşını gösteren Tan, şöyle devam etti: “Ne bir sigortamız var, ne bir şey. Ağaçtan düşse 2 hafta evde yatacak ama onun ücretini kimse vermeyecek? Ne ağa, ne çiftçi, ne sorumlusu... Akşama kadar başımızda duruyor, ufak kesin, şöyle kesin diyor ama işçi ağaçtan düşse kimse masrafı karşılamıyor.”

ARTIŞ ZAMLARI KARŞILAMIYOR

Günlük 95 liranın ancak bir çuval un ettiğini ifade eden Tan, “O un bize ancak 2-3 hafta gidiyor. O para gerçekten geçinilecek para değil. Eşim ara sıra çalışıyor. Bir yağ tenekesi, şekerin fiyatını düşününce çok zor. Elektrik, su, çocukların masrafı var. O kadar tarım işine geliyorum, çocukların ve evin masrafı dışında kendi şahsıma daha harcama yapmadım. Bacımın, annemin kıyafetiyle, yardımıyla idare ediyorum. Bayramdan bayrama kendimize kıyafet alıyoruz. Daha doğrusu bu yevmiye ile dört dörtlük masraf yapmanın asla imkanı yok. Bu sıcakta hakkımız bir ailenin geçinebileceği en azından 130 lira. Ama gel gelelim bu parayı işçilere vermiyorlar. 95 lira yaptılar ama onun iki katı zamlar geldi. Ekmek 1.5 lira olmuş, yağ geçen sene 30 liraydı şimdi 50 lira olmuş. Bir un geçen sene 50 liraydı, şimdi 80-90 lira” diye konuştu.

"ELDİVEN, YEMEK, AYAKKABI BİZDEN"

58 yaşında, 25 yıllık Tarım İşçisi Celal Çoban, geçen sene 75 lira olan tüpün 120 liraya çıktığını belirterek, “Bir yevmiye ile bir tüp değiştiremiyoruz. Bir teneke yağ geçen sene 100-110 liraydı, 185 lira oldu. Yemeğimizi kendimiz getiriyoruz. Doğru dürüst bir yevmiye vermiyorlar” dedi. Ücrete gelen zamların bu artışları karşılamadığını ifade eden Çoban, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bunun her sabah masrafı, kahvaltısı var. Eldivenimizi de kendimiz alıyoruz. Bir çift eldiven 10 lira olmuş, bir gün dayanmaz. Firma bize sadece bu makası veriyor. Yememizi içmemizi, ayakkabımızı kendimiz karşılıyoruz.”

“Bir teneke yağ parası olmasa da en azından tüp parası 120 lira verseler yine iyidir” diyen Çoban, “Kira yıllık olmuş 10 bin lira. Bir kişi çalışsa o kirayı nasıl çıkaracak? Evde ben ve kızım çalışıyoruz. Ben hastayım ama mecbur çalışmak zorundayım” dedi.

25 yıldır sigortalarını yapmadıkları için emekli olamadığını anlatan Çoban, “10 yıl bahçede bekçi olarak çalıştım. Sigorta yapmadılar. Oradan çıktım. Şimdi ben burada kızımla çalışıyorum. Sigortam yatırılsın isterdim. Ama kim yatıracak?​” diye sordu.

İş bırakma çağrısı suç sayıldı, dernek başkanı gözaltına alındı

Tarım işçilerinin grevi sürüyor: 110 liranın altındaki teklifi kabul etmiyoruz

Adana Demokrasi Güçleri: İnsanlık suçu işleyen İsrail’in karşısında durun

Okul masrafları velilerin sırtına bindi: İki işte çalışıyorum ancak yetişiyorum

Aladağ aileleri "Özgürlük Yürüyüşü"ne destek verdi: "Bizi savunan Can Atalay’dı"

10 Ekim aileleri: Dava daha bitmedi, duruşmalara kitlesel katılalım