FinCEN belgeleri: 2 trilyon dolarlık kara para büyük finans şirketleri eliyle aklandı

2 bin 500'ün üzerinde dokümanı kapsayan FinCEN belgeleri, 2000 - 2017 yılları arasında 2 trilyon doları bulan kara paranın dünyanın en büyük finansal şirketleri aracılığıyla aklandığını ortaya koydu.

Kamuoyuna sızdırılan gizli belgeler, dünyanın en büyük finansal kuruluşlarının kara para aklama operasyonlarına nasıl aracılık ettiğini ve para transferlerinde nasıl bir rol üstlendiklerini ortaya koydu.

FİNCEN BELGELERİ NEDİR?

FinCEN, ABD'deki Mali Suçları Araştırma Ağı'nın kısaltması. ABD Hazine Bakanlığı'na bağlı olarak çalışan bu birim, finansal suçlarla “mücadele” ediyor. ABD Doları cinsinden yapılan şüpheli finansal işlemlerin FinCEN'e bildirilmesi gerekiyor. Bu işlemler ABD sınırları dışarısında gerçekleşmiş olsa da bankanın FinCEN'e raporlarını iletme zorunluluğu bulunuyor. Şüpheli işlem raporları ise kısaca SAR olarak biliniyor. Bir banka herhangi bir müşterisinin faaliyetlerinden şüphelenirse bir SAR hazırlayıp, FinCEN'e iletiyor.

Dosyanın önemli bir bölümünü bankaların 2000 - 2017 yılları arasında ABD'li yetkililere gönderdiği belgeler oluşturuyor. Belgeler uluslararası bankacılık sisteminin en sıkı korunan sırları arasında gösteriliyor. Bankalar bu belgeleri şüpheli hesap hareketlerini ihbar etmek için kullansa da belgelerin kendileri bir suçun kanıtı olarak görülmüyor.

ABD merkezli haber sitesi Buzzfeed'e sızdırılan belgeler, dünyanın dört bir yanından araştırmacı gazetecileri bünyesinde barındıran bir konsorsiyumla da paylaşıldı. Türkiye dahil 88 ülkeden 108 basın kuruluşuna ulaşan belgeler üzerinde çalışan yüzlerce gazeteci, ayrıntılı teknik dokümanları inceleyerek büyük bankaların ifşa olmasını istemeyeceği bilgilere erişmeyi başardı.

TÜRKİYE İLE İLGİLİ NELER VAR?

Deutsche Welle Türkçe'den Pelin Ünker'in haberine göre FinCEN'e sunulan raporlarda, ABD bankaları aracılığıyla döviz işlemleri yapan Türk bankalarının ismi de geçiyor. ICIJ'ın analiz ettiği FinCEN kayıtlarında, Türkiye'deki banka hesaplarının gönderen ya da alıcı olarak geçtiği 538 işlem 'şüpheli' olarak nitelendirildi.

Türkiye'deki banka hesaplarından gelen 'şüpheli fon'ların miktarı toplamda 70 milyon doları aşıyor. Türkiye'den yurt dışına yapılan 'şüpheli havale' miktarı ise 71 milyon dolar.

RAPORLAR NEDEN ÖNEMLİ?

Yasa dışı yollarla elde edilen kaynaklar, kara para aklama yoluyla uluslararası finansal sisteme dahil ediliyor. Kara para aklamak, uyuşturucu satışı ya da yolsuzluk gibi yasa dışı yollardan elde edilen gelirlerin itibarlı bir bankada açılan hesaba aktarılması ve suçla bağını gösteren izlerin üzerinin örtülmesi olarak özetlenebilir.

Batılı ülkelere finansal kaynaklarını taşıyamayan yaptırıma maruz kalmış Rus oligarklar da benzer yöntemleri kullanıyor.

Bankalardan, müşterilerinin kara para aklamalarına yardımcı olmamaları ve bu paranın yürürlükteki yaptırımları delecek şekilde dolaşıma sokulmasını engellemeleri bekleniyor.

NELER İFŞA OLDU?

• HSBC, dolandırıcıların yüz milyonlarca dolarlık çalıntı parayı finansal sisteme sokmasına göz yumdu. Banka ABD'li yetkililerden oluşturulan sistemin dolandırıcılık olduğunu öğrenmesine karşın adım atmadı.
• JP Morgan, bir şirketin Londra'da kime ait olduğu belli olmayan bir hesap üzerinden 1 milyar dolardan fazla para transferi yapmasına izin verdi. Banka daha sonra hesabın FBI'ın en çok aranan 10 kişi listesinde yer alan bir mafya babasına ait olabileceğini fark etti.
• Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e en yakın isimlerden birisi Barclays'i kullanarak yaptırımların etrafından dolaştı ve Batılı finansal kuruluşların hizmetlerinden faydalanmaya devam etti. Söz konusu kaynaklarla pahalı sanat eserleri satın alındı.
• Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası, yerel bir şirketin İran'ın yaptırımları delinmesine yardımcı olacak faaliyetlerde bulunduğu uyarıları karşısında tedbir almadı.
• Deutsche Bank, organize suç örgütlerinin, uyuşturucu tacirlerinin ve Batılı ülkeler tarafından 'terörist' olarak sınıflandırılan şahısların kara paralarının transferlerine aracılık etti.
• Standard Chartered, Arap Bankası'nın Ürdün'deki şubelerinin 'terörün finansmanından' suçlu bulunmasından sonra dahi yıllarca Arap Bankası'nın fonlarının transferine aracılık etmeyi sürdürdü.

BU BELGELER ÖNCEKİLERDEN NEDEN FARKLI?

Bundan önce de finansal işlemlerle ilgili çok sayıda belge basına sızdırılmıştı. Paradise Belgeleri, Panama Belgeleri, İsviçre Belgeleri’nden daha farklı çünkü sadece bir iki şirkete ait belgelerden oluşmuyor. Söz konusu belgeler çok sayıda uluslararası finansal kuruluştan geliyor.

Bir dizi şirket ve şahsın yürüttüğü şüpheli işlemi ortaya koyan bu belgeler, bankaların şaibeli hesap hareketlerini fark etmelerine rağmen adım atmadıklarını da gösteriyor.

FinCEN geçtiğimiz hafta kara para aklamayla mücadele yöntemini baştan aşağıya değiştirme yönünde yeni öneriler açıklamıştı. (DIŞ HABERLER)