İsveç'te Samiler, 55 yıl sonra kemiklerini yeniden defnetti

Murat KUSEYRİ

İsveç müzelerinde bulunan Samilere ait bazı iskeletler dün gerçekleştirilen törenle yeniden defnedildi.

1960'lı yıllarda Ume Nehri üzerinde baraj inşa edilirken Samilere ait 25 iskelet mezarlarından alınarak Tärnaby Köyü'ne defnedildi. Ama 12 çene kemiği Umeå ilinde bulunan Dişçilik Yüksek Okulu'na gönderildi. Daha sonra da neredeyse 55 yıl Västerbotten Müzesinde vitrinde sergilendi.

Samiler, uzun yıllardan bu yana müze yönetiminden çenelerin Tärnaby'de defnedilmesi için kendilerine teslim edilmesini talep ediyordu.

Son olarak 9 Ağustos Dünya Yerli Halklar Günü'nde Samileri konu alan bir seminer düzenleyen 4 Sami örgütü, İsveç devletinin ırkçı amaçlarla el koyduğu Samilere ait kalıntı ve iskeletlerin tamamının Sami halkına geri verilmesini talep etmişti. Sami Parlamentosu Kültür Kurulu Başkanı Ingrid Inga, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve İsveç'in 2007 yılında yerli halkların haklarını güvence altına alan sözleşmeyi imzaladıklarını hatırlattı. Sözleşmeye uyulma zorunlu olmamasına rağmen İsveç'in onu uygulamak gibi bir ahlaki sorumluluğu olduğunu belirterek, “Her şeyden önce Sami halkının bir temsilcisi olarak sözleşmenin 11, 12, ve 31. maddelerine devlet tarafından saygı gösterilmesini istiyorum” dedi.

Söz konusu maddeler devletlere el koydukları yerli halklara ait iskelet ve kalıntıları geri verecek ve finanse edecek bir mekanizmanın kurulmasını öngörüyor. İsveç'te 11 devlet müzesi, tıp enstitüleri ve üniversitelerde Samilere ait kalıntıların bulunduğunu söyleyen Inga, “Eğer devlet Samilerle iyi ilişkilere girmek istiyorsa gerçek komisyonu kurulmalı ve tüm kalıntılar yeniden defnedilmeli” dedi.

Tärnaby Sami Merkezi Başkanı ve belgesel filmci Oscar Östergren Njajta, çene kemiklerinin yeniden defnedilmesi sırasında yaptığı açıklamada İsveç'in Sami halkıyla uzlaşması için daha çok şey yapması gerektiğini söyledi. İsveç'in 1950'li yıllarda mezarlarından çaldığı Samilere ait 25 iskelet geçtiğimiz yıl Lycksele ilinde gerçekleşen bir törenle yeniden defnedilmişti.