Enerji şirketlerine dolar kıyağı
Yenilenebilir enerji kaynağına dayalı özel santrallere ürettikleri her Kwh elektrik için 7.3 ve 13.1 cent (yaklaşık 55-100 kuruş) arasında "destek" verilecek.
Fotoğraf: Pixabay
Elektriğin piyasa toptan satış fiyatı 30-35 kuruş ancak yenilenebilir enerji kaynağına dayalı özel santrallere, ürettikleri her Kwh elektrik için 7.3 ve 13.1 cent (yaklaşık 55-100 kuruş) arasında "destek" verilecek.
Enerji patronlarına döviz cinsinden kaynak aktarımı hız kesmiyor. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener yaptığı yazılı açıklama ile döviz cinsinden yapılan "maddi desteklerin" 2011 yılından itibaren uygulandığını kaydetti. "Bu ayrıcalıktan yararlanan tesislerin sayısı hızla artmıştır" diyen Yener, “Bugün kurulu güçleri 21 bin 877 MW olan 818 santral ürettikleri elektriği 55-100 kuruştan kamuya satmaktadır. Eğer tesiste yurt içinde imal edilmiş ekipmanlar kullanılmış ise maddi destekler daha da artmaktadır. Bu ayrıcalıktan yararlanamayan şirketlerin piyasaya satış fiyat ise 30-35 kuruş/kWh’dir” ifadelerini kullandı.
Küçük ve verimsiz tesislere destek olacağı savunusuyla çıkarılan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizmasının (YEKDEM), daha sonra bazı özel şirketleri, büyük kapasitede rezervuarlı HES’leri kollama aracı olduğunu dile getiren Yener, “Bugün 100 MW’dan büyük kapasiteli tesislerin YEKDEM kapsamındaki kurulu güçteki payı yüzde 29.2 olup, 50 MW’den büyük olanlar ise kurulu gücün yarısıdır. Desteğe ihtiyaç duyabilecek 10 MW’den küçük tesisler ise YEKDEM kurulu gücü içinde ancak yüzde 3’lük bir paya sahiptir” dedi.
MİLYARLAR VATANDAŞIN CEBİNDEN PATRONLARA GİTTİ
YEKDEM’den yararlanan şirketlere 2018’de 26 milyar TL, 2019’da 38 milyar TL, 2020’nin ilk sekiz ayında 33 milyar TL kamu kaynaklarından aktarıldı ve bu tutarlar elektrik tüketicilerinin faturalarına yansıtıldı.
Bazı özel şirketlerin yararlandığı bu ayrıcalıklardan 2020 sonuna kadar devreye girecek tesislerin yararlanması öngörülmüş iken, 18 Eylül’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile bu sürenin 30.06.2021 tarihine kadar uzatıldığını hatırlatan Yener, “EPDK temmuz 2020 ilerleme raporuna göre yatırım gerçekleşme oranları yüzde 70’in üzerinde olan 2 bin 100 MW kurulu güçteki santralların da devreye girmeleri halinde özel şirketler on yıl boyunca bu pastadan yararlanacaktır” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yurttaşlara “Maaşlarınızı dolar üzerinden mi alıyorsunuz?” diye sorduğunu hatırlatan Yener, “Oysa YEKDEM’de uygulamaların gözden geçirileceği ve ödemelerin TL üzerinden yapılacağı vaatleri hatırlarda olmasına rağmen uygulama değişmemiştir” ifadelerini kullandı. Yener, “Özetle haksız bir kazanç kapısı olan YEKDEM gözden geçirilmeli, kapsamı daraltılmalı, küçük tesisler desteklenmelidir. Yenilenebilir enerji ekipmanlarında yerli tasarım ve üretimi geliştirmek için imalatçıları doğrudan destekleyen yeni bir mekanizma kurulmalıdır. Özel şirketlere aktarılan kamu kaynakları enerji yoksullarına ayrılmalı, işten atılan, işyeri kapanan, iş bulamayan, elektrik, su, doğal gaz, telefon, internet faturalarını ödeyemeyen yurttaşlara karşılıksız maddi destek sağlanmalıdır” diye konuştu. (EKONOMİ SERVİSİ)
