"300 fabrika": Patronlar için büyüme, yatırım; işçiler için kölece çalışma koşulları
Erdoğan’ın Antep'de açtığı "300 yeni fabrikada" yıllarca çalışan işçiler Evrensel'e konuştu. Çalışma koşullarını anlatan işçiler, yatırımların kendilerini değil patronları büyüttüğünü söyledi.
Fotoğraf: AA
Umut YEĞİN
Deniz KAR
Antep
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla geçtiğimiz günlerde Antep’te 300 "yeni" fabrikanın, “15 milyar TL yatırım, 45 bin kişilik ilave istihdam” denilerek açılışı yapıldı. Büyük çoğunluğunun yıllardır faaliyet yürüttüğü fabrikalarda çalışan ve Evrensel’e konuşan işçilerin payına ise işsizlik ve yoksulluk düştü. İşçiler, yatırımların kendilerini değil patronları büyüttüğünü söyledi.
Açılışı yapılan fabrikalar arasında yer alan ve 1970 yılından beri Antep’te faaliyet yürüten Merinos Halı fabrikasında çalıştığı sırada çalışma koşullarına itiraz ettiği için mart ayında işten atılan bir işçi, “Büyüdük diyorlar ama bu işçiye yansımadı. İşçiye yansıdığı yok bu büyümenin. Ben 15 yaşından beridir çalışıyorum o zamandan beri Merinos vardı. Mart ayında pandemi süreciydi fabrikadaki çalışma koşullarına itiraz ettiğim için işten atıldım. O dönem aldığım tazminatla korona dönemi boyunca iş bulamadığım için geçinmek zorunda kaldım. İşçinin birikimi ne olacak, tazminatıdır. 3-4 ay boyunca evde oturdum, zaten iş de yoktu. Yaklaşık iki üç aydır iş buldum çalışıyorum” diyor.
"İŞÇİYİ KÖLE HALİNE GETİRİYORLAR"
Açılışı yapılan fabrikaların çoğunluğunda işçilerin ‘kölece’ çalıştırıldığını söyleyen işçi, “Onlar işçiyi köle gibi görüyorlardı ve ben de buna karşı çıktığım için gururlarına dokundu işten atıldım. Devlet de zaten kendilerinin arkasında. Devlet de kendileri zaten. İşçileri 3 bin lira, 4 bin lira borçlandırarak kendilerine köle haline getirdiler. Ben Merinos’ta çalıştığımda oradaki koşullara, kölece çalışma koşullarına karşı çıktığım için işten atıldım” diye konuşuyor.
“15 milyar TL yatırım ve 45 bin kişilik istihdam” denilerek açılış yapıldığını ama işçilere bunun yansımadığını belirten işçi, “Büyüdüğümüzü söylüyorlar ama ben geçimimi sağlamakta zorlanıyorum. Hayat yüzde 100 pahalanmış. Maaşlara senede bir sefer zam geliyor. Eskiden 500 ya da 600 lira ile market alışverişini yapabiliyorken şimdi maaşımın yarısı sadece market alışverişine gidiyor. Bundan bir sene önce en azından arabaya da binebiliyorduk, şimdi o da hayal oldu” diyor.
"EN UFAK BİR ŞEYDE EKMEĞİMİZDEN OLUYORUZ"
En ufak bir itirazlarının işten çıkarılma nedeni olduğuna dikkat çeken işçi, “Bir maskeyi eleştirmeyeceksek, yemekhaneyi eleştirmeyeceksek, yemekten zehirlenmişsek bu durumu eleştirmeyeceksek bunun adı köleliktir. Maaşı yatırırken bile sanki o babasının hayrıymış gibi muamele yapılıyor. Oysa o benim emeğimin karşılığıdır. Bu zamanda işçi birlik olmayacak da ne zaman olacak. En ufak bir şeyde işçi ekmeğinden oluyor en ufak bir şeyde” diye konuştu.
"YATIRIM PATRONLARA OLUR, İŞÇİYE BİR ŞEY OLMAZ"
Haziran ayında arka arkaya iki işçinin koronadan dolayı hayatını kaybettiği Çelikaslan Tekstil de ‘yeni’ açıldığı iddia edilen fabrikalar arasında. Çelikaslan Tekstil’de çalışan bir işçi ise “Yatırım patronlara olur, işçiye bir şey olmaz” diyor. Kendilerinin çalıştığını ama patronların büyüğünü söyleyen işçi, “300 fabrika açılışına benim küçük çocuk bile inanmaz. Yani yalan. Yatırım yaptılar ama bize bir şey yansımadı şu an bizim maaştan vergi bile kesiliyor. Pandemi döneminde biz çalıştık. Ramazan ayında 50-60 tane vaka çıktı ona rağmen fabrika durmadı. Sonrasında iki vardiyayı durdurdular, ardından bayram nedeniyle bir hafta kapandı ama onun dışında durmadı üretim" dedi.
"BÜYÜDÜYSEK BİZİ NİYE ÇAĞIRMADI FABRİKA?"
Listede yer alan Festival Halı’dan pandemi süreci başından beri kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılarak ‘izne’ çıkarılan bir işçi ise, “Büyüdüysek bizi niye çağırmadı fabrika? Sen büyümüşsün, yanında çalışan elemana izin vermişsin, büyürken bu elemanı çağırmaz mısın? Büyüme olsa bir fabrika işçi alımı yapar. İşçi alımı da yok. Bu şekilde benim sigorta zararım var, sigortam yatmıyor. Mesaiye kalmadığım için maaşımda düşüş oluyor. Geçimimi sağlamakta zorlanıyorum” diyor.
"MADEM 45 BİN KİŞİLİK İSTİHDAM YAPILDI BİZ NEDEN İŞİMİZDEN OLDUK?"
300 fabrika arasında gösterilen ve açılışı yapılan bir başka fabrika ise Kaplanser Halı. Kaplanser Halı’dan pandemi sürecinde ücretsiz izne çıkarılan Mehmet ise “O süreçte yanılmıyorsam 100’e yakın arkadaşımla ücretsiz izne çıkarıldık. Sonrasında da işsiz kalmış olduk. Madem 45 bin kişilik istihdam sağlanıyor. Biz neden işimizden olduk?” diye soruyor. Yapılan ‘yatırımların’ ve ‘büyümenin’ patronlar için olduğunu söyleyen Mehmet, “Sermaye büyüdükçe biz yoksullaşıyoruz. Başpınar Organize’ye bakın büyük fabrikalar var ama bunlar neredeyse 10 ailenin elinde. Koca sanayi neredeyse onların elinde. İşten çıkarılan biri olarak söylüyorum, onların ‘istihdam’ dediği şey bizim için sömürüdür bence” diyor.
"YENİ" DEMEK HALKI KANDIRMAKTIR
Açılışı yapılan fabrikalardan çoğunun ‘yeni’ olmadığını söyleyen Mehmet, “Bu fabrikalar aslında uzun zamandır var zaten. Aslında demagoji yapıyorlar. ‘Kapasite arttı’ dersin de ‘yeni’ demek halkı kandırmaktır. Aslında buna benzer şeyleri daha önce de yapmışlardı. Yıllar önce kurulan havaalanlarını kendilerinin açtığını söylemişlerdi” dedi.
"LOKANTADA GARSONLUK YAPMAYA BAŞLADIM"
Mayıs ayında Koza Halı fabrikasından resmi tatil olan pazar günü çalışmaya karşı çıktıkları için işten atılan Mustafa ise yapılan ‘istihdamın’ aksine organize sanayide mayıs ayından bu yana iş bulamadığını söylüyor. Yavuz, “Ben terziyim. Fabrikaları gezdim, iş bulamadım. Son olarak mecburen bir haftadır bir lokantada garson olarak çalışmaya başladım” diyerek İŞKUR önünde kuyrukların olduğuna dikkat çekiyor.
