Ücretsiz izin gerçeği: İşçiler geçinemedi, borçlandı, yoksullaştı

Burcu YILDIRIM
Ankara

CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, ücretsiz izne çıkartılan işçilerle yapılan anket sonucunu paylaştı. 14 ilde 500 kişi ile yapılan anket sonucunda işçilerin yüzde 82’sinin kira, fatura ve aylık mutfak masraflarını karşılayamadıklarını belirten Ağbaba, işçilerin gelir kaybının asgari ücretten daha fazla olduğuna dikkat çekti.

İktidarın pandemi sürecinde milyonlarca işçiyi mağdur ettiğini kaydeden Ağbaba, “Son verilere göre ücretsiz izne gönderilen 1 milyon 976 bin işçiye nisan ve ağustos ayları arasında verilen toplam nakdi ücret desteğinin 4 milyar 398 milyon 944 bin TL olduğu açıklandı. Bu durumda her bir işçiye 5 ay için toplamda ortalama 2 bin 225 TL verildiği ortaya çıkmaktadır. Resmi verilere göre işçilere aylık 1168 TL verilmediği görülmektedir” dedi.

Ücretsiz izinle birlikte milyonlarca işçinin ve ailesinin açlığa mahkum edildiğini belirten Ağbaba, “Üstelik işçilerin bu süreçte kıdem ve ihbar hakkı da tehlikeye girmiş, milyonlarca işçinin haklı fesih hakkı elinden alınmıştır. İşçilerin bazıları bu süreçte yine iş yerlerinde çalıştırılmaya zorlanmış, istifa baskısına maruz kalmıştır” diyerek iktidarın anayasal suç işlediğini dile getirdi.

"ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARILAN İŞÇİLERİN GELİR KAYBI EN AZ 1156 TL"

İşçiler ile yapılan anket sonucunu paylaşan Ağbaba işçilerin gelir kaybının asgari ücretten daha fazla olduğuna dikkat çekerek, “Ankete katılan ve ücretsiz izne çıkarılan işçilerin son aldıkları net ücret 2 bin 324 TL (asgari ücret) ile 3 bin 500 TL arasında değişiyor. Bu durumda ücretsiz izne çıkartılan günlük 39.24 TL yani aylık 1168 TL nakdi ücret desteği alan işçilerin gelir kaybı en az 1156 TL en çok 2 bin 332 TL seviyesindedir. İşçilerin yüzde 13’ü asgari ücretten daha fazla gelir kaybına uğrarken, yüzde 47’si ise asgari ücretin yarısı kadar gelir kaybına uğramıştır” dedi.

Nisan ayı itibariyle ücretsiz izin uygulamasının en çok hizmet sektöründe görüldüğünü belirten Ağbaba, “Ücretsiz izne çıkartılan işçilerin yüzde 57’si erkek, yüzde 43’ü ise kadın. Evli işçilerden aile fertlerinden her ikisinin de bir işte çalışma oranı ise yüzde 32 seviyesinde. Yani evli çiftlerin yüzde 68’i aynı anda her ikisi bir işte çalışmamakta, haneye aylık tek gelir gelmektedir” diyerek çocuklu ve tek gelirle geçinen hanelerin yaşam koşullarının daha da ağırlaştığına dikkat çekti.

İşçilerin aylık kira, fatura, mutfak ve çocuklarının da masrafları düşünüldüğünde aylık verilen 1168 TL nakdi desteğin devede kulak kaldığını ve yüzde 82’sinin kira, fatura ve aylık mutfak masraflarını karşılayamadıklarını söyleyen Ağbaba, “İşçilerin yüzde 31’inin oturdukları hane mülkleri kendinin iken yüzde 69’u kirada. İşçilerin asgari düzeyde ortalama aylık masrafları; kira 1050 TL, faturalar (su, elektrik, doğal gaz, telefon ve internet) 480 TL, mutfak masrafı 620 TL, çocuk masrafı 270 TL olmak üzere günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği ile geçinen hanelerin aylık ortalama giderlerinin en az 2 bin 420 TL olduğu görülmektedir” ifadelerini kullandı.

İŞÇİLERİN YÜZDE 72’Sİ KREDİ ÇEKMEK ZORUNDA KALDI

Bu süreçte iktidarın, hem gelirini elinden aldığını hem de borçlandırdığını ifade eden Ağbaba, “Başka bir yerde çalışması yasak olan işçiler yaşamlarını sürdürebilmek için bankalara borçlanmak zorunda kaldı ve ankete katılan işçilerin yüzde 72’si devletin verdiği düşük ve uzun vadeli kredilerden yararlandığını aktardı. İşçilerin yüzde 12’si aile ve arkadaşlarının desteği ile yüzde 6’sı mevcut birikimi yüzde 10’u ise kayıt dışı günü birlik işlerle geçimini sağlamaya çalışıyor” dedi.

Ağbaba, “Ücretsiz izin uygulaması ile iş yerlerinde çalışmaları yasak olan işçilerin, işverenler tarafından haftanın belirli günleri ya da sürekli olarak çalışma yapmaları istendi. Ankete katılan işçilerin yüzde 35’i ücretsiz izinde oldukları süre içerisinde işverenleri tarafından işe gelmeleri yönünde çağrı aldıklarını belirtti. Ayrıca işçilerin yüzde 27’si bu dönemde işveren tarafından sürekli olarak istifa etmesi baskısı ile karşılaştıklarını belirtti” diye konuştu. 

"MİLYONLARCA YURTTAŞ AÇLIKLA BAŞ BAŞA KALACAK"

Ücretsiz izin uygulamasının hem Anayasa’ya hem de insan haklarına aykırı olduğunu vurgulayan Ağbaba, “Ücretsiz izin uygulamasına son verilmeli gerçek bir işten çıkarma yasağı uygulaması hayata geçirilmelidir. İşçilerin ücretsiz izne gönderilmesinin önünde herhangi bir yasal engel bulunmamakta ve bu karar Cumhurbaşkanının inisiyatifine bağlıdır. Yaklaşık 2 milyon ücretsiz izne çıkartılan işçinin her birinin en az bir kişiye bakma mecburiyeti olduğunu düşündüğümüzde bu sayı 4 milyona çıkmaktadır. Ücretsiz izin uygulamasına son verilmediği takdirde milyonlarca yurttaş açlıkla baş başa kalmaya devam edecek ve büyük bir sosyal kırılma yaşanacaktır. İnsanlık onuruna yaraşmayan bu uygulamadan derhal vazgeçilmeli, gerçek bir işten çıkarma yasağı uygulanmalı ve işçilerin normal çalışma ücretlerinde elde ettikleri gelir devlet tarafından güvence altına alınmalıdır. Yine bu dönemde emeklilik primleri de dahil olmak üzere ücretsiz izne çıkartılan işçilerin uzun dönemli sigorta primleri devlet tarafından karşılanmalıdır” diye konuştu.

RAKAMLAR ÇARPICI

• Ücretsiz izne çıkarılan işçilerin hayatlarından öne çıkan rakamlar şöyle oldu:
• İşçilerin yüzde 47’si asgari ücretin yarısı kadar, yüzde 13’ü ise asgari ücretten daha fazla gelir kaybına uğradı.
• İşçilerin yüzde 27’si işveren tarafından istifa baskısına maruz kaldı.
• İşçilerin yüzde 35’i ücretsiz izinde olmasına rağmen işveren tarafından işyerine gelmeye zorlandı.
• Günlük 39.24 TL nakdi ücret desteği ile geçinen hanelerin aylık ortalama giderleri en az 2 bin 420 TL olarak hesaplandı.
• İktidar işçilerin hem gelirini elinden aldı hem de kendine borçlandırdı. Gelir kaybına uğrayan işçilerin yüzde 71’i geçinebilmek için bankalardan kredi almak zorunda kaldı.
• İşçilerin yüzde 82’si kira, fatura ve aylık mutfak masraflarını tam anlamıyla karşılayamadı.

Devrim Avcı

İşçinin ücretsiz izin nedeniyle fesih hakkı elinden alındı

Devrim Avcı

Salgın nedeniyle ücretsiz izin için işçinin rızası gerekir

Ücretsiz izin, telafi, kısa çalışma… | İşçiler soruyor, Dr. Murat Özveri yanıtlıyor

Yasağın altı boş, ücretsiz izin zorunlu!