İsveç’te “İnsan hakları için eylem gücünü göster” kampanyası

Murat KUSEYRİ
Stokcholm

İsveç’te bir grup sendika, şirket ve sivil toplum örgütü, şirketlerin her türlü çalışmalarında insan haklarına saygı göstermeleri için İsveç ve Avrupa Birliği’nin yeni bir yasa kabul etmesi için “İnsan hakları için eylem gücünü göster” adını verdikleri bir kampanya başlattı.

39 örgüt, sendika ve şirket tarafından kaleme alınan ortak açıklamada koronavirüs krizi sırasında tarihsel bir gelişmenin yaşandığı ve Avrupa Birliği’nin Adalet Komiserinin şirketlerin insan hakları ve çevreyle ilgili yükümlülüklerini belirleyen bir yasa tasarısı hazırlamaya başladığını kamuoyuna açıkladığı belirtildi. İsveç Ticaret Bakanı Anna Hallberg’nin çalışmalarında insan haklarına saygı göstermeyen şirketlerin hukuki olarak sorumlu tutulacağını açıklamasını olumlu bulduklarını söyleyen örgütler, verilen sözlerin tutulması için konunun takipçisi olacaklarını söyledi.

ŞİRKETLER DAVRANIŞLARININ SORUMLULUĞUNU ÜSTLENMELİ

Açıklamanın devamında şu görüşlere yer verildi: “Pek çok İsveç ve Avrupalı şirket veya onların taşeron firmalarının faal oldukları ülkelerde insan hakları ihlalleri olağan ve iş güvencesi zayıftır. Bugün korona pandemisi küresel tedarikçi zincirinde kötü çalışma koşullarına far tuttu. Çocuk çalışması, kölelik benzeri sözleşme ve çalışanların örgütlenme hakkının engellenmesi söz konusu. Ücretlerle geçinmek mümkün değil, yerel halk zorla topraklarından sürülüyor, kadın ve çocuklar cinsel saldırı ve şiddete uğruyor. Bu tür durumlarda etik davranılması için şirketler davranışlarının sorumluluğunu üstlenmeli.”

Bazı şirketlerin kendi inisiyatifleriyle bu sorunları çözmek için girişimde bulunduklarını ancak şirketlerin gönüllü girişimlerinin sorunu çözmeye yetmediği belirtildi.

5 ŞİRKETTEN SADECE BİRİ İNSAN HAKLARI İÇİN ÇALIŞIYOR

Avrupalı bin şirket üzerinde yapılan araştırmaların bunlardan sadece beşte birinin çalışmalarında veya tedarikçi zincirindeki firmalarda insan haklarına saygı gösterilmesini güvence altına almak için nasıl çalıştıklarını izah edebildiklerini oysaki şirketlerden yüzde 80’ninin insan haklarını gözeten bir politika izlediklerini iddia ettiklerine dikkat çekildi. 

Yasa olmaksızın İsveç ve Avrupalı şirketlere üretim yapılan ülkelerdeki şirketlerin insan haklarına zararlı davranışlarından dolayı yargı karşısına çıkarılamayacaklarını belirten örgütler, “Yasayla birlikte zarar görenler hukuki güvenceye kavuşacak” dedi.

ŞİMDİ EYLEM GÜCÜNÜ GÖSTERMENİN ZAMANI

39 örgüt tarafından yapılan ortak çağrının sonunda “Hükümetten talebimiz açık: Biz şirketlerin kendi çalışmaları ve kendi iş ilişkilerinde insan haklarına saygı göstermelerini talep eden bir yasanın çıkarılmasını istiyoruz” denildi. 

Hükümetin Avrupa Birliği düzeyinde verimli kuralları yaşama geçirmek için İsveç’te sivil toplum örgütleri, sendikalar ve şirketlerin temsilcileriyle bir araya gelmesini isteyen imzacılar, “Şimdi eylem gücünü göstermenin zamanı” dedi.  

Kampanyayı başlatan 31 sendika ve sivil toplum örgüt ve kuruluşları arasında İsveç Kiliseleri, Fairtrade (Adil Ticaret), Swedwatch, İsveç UNICEF, Doğayı Koruma Derneği, Memur Sendikaları Konfederasyonu (TCO), Öğretmenler Federasyonu, Sağlık Federasyonu ve Akademisyenler Federasyonu’nun yanı sıra 8 şirket bulunuyor.