Bakan "UNESCO süreci etkilenmeyecek" dedi ama Yesemek şimdiden zarar gördü

İnanç YILDIZ
Diyarbakır

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli “Gaziantep Yesemek Göleti ve Sulama işinin, Yesemek Açık Hava Müzesi UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi sürecini etkilemediği düşünülmektedir” dedi. Pakdemirli’nin kendisine verdiği bu cevabı değerlendiren HDP Antep Milletvekili Mahmut Toğrul, daha yapım aşamasında bile müzeye zarar verildiği ortadayken bakanın açıklamasının kabul edilebilir olmadığını söyledi.

TOĞRUL’UN 7 SORUSUNA BAKANDAN TEK CEVAP

Antep’te Yesemek Açıkhava Müzesi’nin yanı başına sulama barajının inşasına başlanıldı. HDP Antep Milletvekili Mahmut Toğrul, yüzde 20’si biten barajın tarihi alana zarar vermesi üzerine konuyu 10 Eylül 2020 tarihinde Meclis gündemine taşıdı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye 7 soru soran Toğrul’a tek cevap verildi. 

UNESCO SÜRECİ ETKİLENMEYECEKMİŞ

Pakdemirli yanıtında şunları söyledi: “Tarım ve Orman Bakanlığı; önergede bahsi geçen konuda Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi alan yönetim planında, T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü yazısı gereği 'Kültürel Miras Etki Değerlendirme Raporu' hazırlanmıştır. Bahse konu raporun hazırlanması iş ve işlemleri tamamlanmış olup, ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilmiştir. Etki değerlendirme raporu, Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi Yönetim Alanı ve çevresindeki kültür varlıklarına olası etkileri belirtmektedir. Gaziantep Yesemek Göleti ve Sulama işinin, Yesemek Açık Hava Müzesi UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi sürecini etkilemediği düşünülmektedir.”

TOĞRUL: BAKANLIĞIN CEVABI KABUL EDİLEBİLİR DEĞİL

Bakanın verdiği cevabı Evrensel’e değerlendiren Toğrul, “Daha yapım aşamasında bile orada bir sürü heykele zarar verilmişken, göletin bu kadar tarihi ve kıymeti olan bir bölgenin bir kısmı da sular altında bırakacağı gerçeği ortadayken, buraya UNESCO sürecinin etkilemeyecek demeleri hakikaten komik ve kabul edilebilir değildir” dedi. 

Her önergede pek çok soru sorduklarını, tek tek cevap vermek yerine genel geçer cevapların verildiğini belirten Toğrul, “Dolayısıyla ne sorduğumuzun önemi yok. ‘Siz ne sorarsınız sorun biz bildiğimizi yaparız. Size de cevap vermiş gibi yaparız’ gibi aslında gerçekliği görmeyen ve cevap vermeyen bir bakanlık tavrıyla karşı karşıyayız” diye belirtti. 

YESEMEK BENZERSİZ BİR KÜLTÜREL VARLIK

Toğrul, verdiği soru önergede ise, “Gaziantep’in İslahiye ilçesi sınırları içerisinde yer alan Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi, Eski Önasya Dünyası’nın bugüne kadar tespit edilmiş en büyük heykelcilik atölyesi olması nedeniyle benzeri olmayan bir arkeolojik alan niteliği taşıyor. Yesemek’te daha önce yapılan çalışmalara göre, heykel atölyesi ve taş ocağı için genel yaklaşım, Yesemek’in daha çok Geç Hitit Devri’ne tarihlendiği yönündeydi. Ancak 2019 yılında yapılan yüzey araştırmalarından elde edilen bilgi ve bulgular, Yesemek’ in MÖ 13. yüzyıla, Hitit İmparatorluk Devri’ne tarihlenebileceğini gösteriyor” demişti. 

BARAJIN YAPIM AŞAMASINDA MÜZEYE ZARAR VERİLMİŞ

Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi’nin, UNESCO Dünya Miras Geçici Listesinde olan Türkiye’nin önemli ve benzersiz bir kültürel varlığı olduğunu dile getiren Toğrul, şunları dile getirmişti: “Geçici listedeki varlıkların UNESCO Dünya Miras Komitesi’nce belirlenen kriterleri karşılama durumları her açıdan dikkatle izlenmekte ve adaylık durumunu etkilemektedir. Yesemek Açıkhava Müzesinin yanı başına, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı DSİ bünyesindeki müteahhit firma tarafından yapımına başlanan ve yaklaşık yüzde 20’sinin bittiği bir sulama barajı inşaatı devam ediyor. Bu durum kentteki sivil toplum ve genel kamuoyu açısından kaygıyla karşılanmıştır. Aynı zamanda baraj müteahhitinin 1. derece arkeolojik alana izinsiz girerek 742 m2 alanı tahrip ettiği bu sırada 21 tane heykeli zedeleyerek konteksinden çıkarttığı ve arkeolojik dolguları altüst ettiği ifade edilmektedir. Yesemek Açık Hava Müzesinin yanına yapılan sulama barajına ilişkin Gaziantep Kent Konseyi bir komisyon kurarak söz konusu bölgede incelemelerde bulunmuştur. Kent Konseyinin kurmuş olduğu komisyona göre; “SULAMA BARAJI” çalışmalarının, orada bulunan tarihi eserlere, değerlere ve daha yapılmadan inşai faaliyetlerin bile şu anda açık hava müzesine zarar verdiği ifade edilmiştir.”

“BARAJ YESEMEK’İN KUZEY YAMACINI SULAR ALTINDA BIRACAK”

Toğrul, Pakdemirli’ye şu soruları yöneltmişti: 

1. “UNESCO Dünya geçici mirası listesinde yer alan Yesemek Açık Hava Müzesinin yanında inşası süren sulama barajının UNESCO kalıcı liste mirası sürecini baltalayacağını düşünmüyor musunuz?
2. Yesemek Açık Hava Müzesinin yanına yapılan sulama barajının, Yesemek’e ciddi anlamda zarar vereceği bilinmesine rağmen bu projenin yapılmasının ve ısrarcı olunmasının nedeni nedir?
3. DSİ bünyesindeki yüklenici firmanın 1. derece arkeolojik alana izinsiz girerek 742 m2 alanı tahrip etmesinden bakanlığınız haberdar mıdır? Bu konuda bakanlığınız etkin bir soruşturma yürütecek midir?
4. Yesemek’te yeni bir antik kentin varlığı bilimsel raporlarla ortaya çıkmıştır. Ayrıca Gaziantep Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün yazılı olarak çalışmaların kurul kararına kadar durdurulması uyarısı yazılı olarak bulunmaktadır. Buna rağmen sulama barajının inşaatına devam edilmesinin nedeni nedir?  
5. Yapılması düşünülen sulama barajı Yesemek bölgesinin yakınında tespit edilen sit alanın kuzey yamacını sular altında bırakacaktır. Aynı zamanda bu bölgede arkeolojik çalışmalar devam etmektedir. Dolayısıyla sulama barajı projesinden vazgeçilmesi için bakanlığınızın bir talimatı olacak mıdır?
6. Yesemek Bölgesi’nde inşa edilen sulama barajının 1. derece deprem bölgesi üzerine kurulduğu söylenmektedir. 1. Deprem bölgesi ve tarihi bir sit alanına sulama barajı kurulmasının mantıklı izahatı nedir? Önümüzdeki dönemde yaşanabilecek bir deprem felaketinin vicdani sorumluluğu kime ait olacaktır?
7. Yesemek açık hava müzesi bir turizm cazibe merkezidir ve bu nedenle bu tür arkeolojik alanların korunması büyük önem arz etmektedir. Yesemek açık hava müzesinin korunması için bakanlığınız bir girişimde bulunacak mıdır?

{{412886}}