Çekirdek Zaman Durakları

Ali K. BAŞARAN

Çekirdek Zaman Durakları (Klaros Yayınları, eylül 2020), Rahmi Emeç’in son kitabı; ‘metinler’den oluşuyor. Kısa metinler bunlar. Farklı zamanlarda Emeç’in defterine aldığı “şiirsel notlar” da diyebiliriz. “Sesin kelimelerden çekildiği” gri ortamlarda boy vermiş üçer beşer cümleyle kurulu Çekirdek Zaman Durakları’nın her biri, pastoral görüntülerde gezdiriyor bizi. Kapaktaki çekirdek görüntüleri sizi yanıltmasın. Kitabın adındaki çekirdek, “en kısa zaman dilimi” anlamında. Bu açıdan “şaşırtıcı” bir kapak olmuş. Kısa kısa metinler, günlük yaşamdan kesitler aktarıyor bize.

ÇOĞALMAYA DAVET EDEN YAZILAR

Baskı ortamlarında “Duvara çarpıp kendi sesimizi dinlediğimiz o derin uğultu” içinde, “Geceyi öpüp uğurlayan sabahın ilk ışıkları” ile her defasında bizlere “günaydın” diyen bir umudun notları bunlar. “Susmakla meşhur köleliğin” bayrak yapıldığı günlerde bizi yaşamın farklı hallerinde konuk ederek “Ev içlerine kapatılan yas albümlerini” bastırılmış sevincin hezimetinden kurtarıp görünür yapmaya çağırıyor. “Kocaman bir kan anonsu kokan” dünyada bir çeşit “karşı durmanın” imkanlarını örgütlemeye, “Ağaçları ormansız düşününce” yalnız kaldığımızı bilerek, bizleri çoğalmaya davet eden yazılar.

KARŞIMIZA ‘METİNLER’ OLARAK ÇIKIYOR

Rahmi Emeç’in, daha önce yayımlanan “Uzak İnsanın İçindedir” (Öteki yay. Nisan 2016) kitabında yer alan yazılar için “alınlık” yaptığı “iç konuşmalar- metinler”, Çekirdek Zaman Durakları’nda karşımıza sadece “metinler” olarak çıkıyor. İki kitap arasında kurduğu “dil kardeşliği” bu kitabında bir adım daha öne taşıdığı “anlatım zenginliğiyle” dikkat çekiyor.

Emeç, kitabın girişinde, okuru metinleri okumaya davet ettiği kısa notunda şöyle diyor: “Bu kitapta yer alan yazılar, farklı zamanlarda not defterime yazdığım metinlerden oluşuyor. Trende, otobüste, tramvayda, bir kış evinin içinde, kırda, başkaca mekanlarda alınmış notlar. Ben ‘metinler’ dedim; şiir’e, deneme’ye, anlatı’ya biraz uğramış, onların kapısını çalmış olmakla birlikte, tam da onlar gibi olamadığını bilerek.”

ZAMAN DURAKLARINDAN ÖRNEKLER

O da böyle yazmış da olsa, kitabın deneme türünde olduğu söylenebilir. Kitapta, toplam 188 “zaman durağı” yer alıyor. Bu duraklardan dördünü alıyorum aşağıya:

66/ Yine de aklımda, onca şeyi gömüp sakladıktan sonra ev içlerine çekilirdi gölgeler. O zaman bizler de anıya karışan yaz’ın ayak izlerini mi arardık ne? Saatli Maarif’ten yaprak düşer ve yeni bir masal ses bulurdu çocukluğumuza doğru. Kuzinenin başında yarına kaygı çoğaltan büyüklerimizin o kahverengi suretleri, oyunla şenlenecek bir rüyanın perdesini kapatırdı. Çok yağmur yağardı, griydi dünya ve gidenleri gelir bilirdik yine de...

109/ Kasap’ın bir kedisi var, seviyor o’nu, adı Narin. Bir de kapıda bekleyen bir kedi var, arada kaybolup geliyor, adı Sokak. Kasap’ın kedisini hayal edip kapıdaki kediyi kıskanan bir başka kedi daha var ki, sokağın öbür ucunda, kasap hiç bilmiyor o’nu, adı Uzak. 

122/ Gerçeğin seremonisinde hezimete uğrayan düş alfabesi, yeni cümleler kuruyor eski bir yaranın üstüne. İyi hâl tutanaklarından sorunlu bir avuç insan, dünyayı parselleyen aç gözlerin çitlerine çarparak o cümleye serinlik oluyor. Hayata kanamalı durmuş bilge, sözüne kül basıp konuşuyor: Sesini birleştir, o cümleye ses ver; bak nasıl da telaşlı gövdesi karanlığın; tünelin sonunu göreceğiz; ateşi üfleyin, ateşi üfleyin!

80/ Onların hepsi, unuttuklarını birer anı mezarlığına taşıyıp hayatın ev içlerine açılan kederden eşikler yarattı kendine. Duvarda hâlâ, eskimekten hepimizin ezberi sayılan o fotoğraflar, eşiğe takılan gölgelerimize bakıyor.

CÜMLELER KURMAYA DAVET EDİYOR

Ve kitabın son durağındaki not:
Hepimizin adına konuşan bir ses kirliliği, biz konuşunca temizlenmekten korkuyor...
-“Hep konuşalım” diyorum, “hep konuşalım!”
Bizi susmamaya ve yeni “Cümleler kurmaya” davet eden bu kitap okunmayı bekliyor.