Press in Arrest ekim ayı Basın Özgürlüğü Raporu: Günde 3 gazeteci hakim karşısındaydı
Press in Arrest Ekim 2020 Basın Özgürlüğü Raporu’na göre, Türkiye’de; en az 7 ilde görülen 45 basın davasında, en az 74 gazeteci yargılandı.
Fotoğraf: Eylem Nazlıer / Evrensel
Press in Arrest Ekim 2020 Basın Özgürlüğü Raporu’nu açıkladı. Ekim ayında, Türkiye’de; en az 7 ilde görülen 45 basın davasında, en az 74 gazeteci yargılandı. Yargılanan 74 gazeteci ile ilgili davalarda savcılıklar, 3 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve toplam 321 yıl 6 aydan, 916 yıl 4 ay 15 güne kadar hapis cezası talep ettiler.
Press in Arrest raporda “Türkiye’de ‘halkın haber alma hakkı’na yönelik engellemeler bu kez; Van’da güvenlik güçlerince gözaltına alınan iki yurttaşın helikopterden aşağı atıldığı iddiasını haberleştiren 4 gazetecinin tutuklanmasında kendisini gösterdi.” derken, raporda Türkiye’de “yargının” gazetecilere yönelik bir baskı aygıtı olarak kullanıldığının ise; Ekim ayında neredeyse günde 3 gazetecinin, kendisini yargı karşısında mesleklerini ve halkın haber alma hakkını savunurken bulmaları ile bir kez daha gözler önüne serildiği belirtildi.
Rapora göre; ekim ayında Türkiye’de; en az 7 ilde görülen 45 basın davasında, en az 74 gazeteci yargılandı. Yargılanan 74 gazeteci ile ilgili davalarda savcılıklar, 3 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ve toplam 321 yıl 6 aydan, 916 yıl 4 ay 15 güne kadar hapis cezası talep ettiler. Yargılanan gazetecilerin 21’i kadındı. Kadın gazeteciler ise, toplamda 70 yıl 3 ay 15 günden 185 yıl 8 aya kadar hapis cezası talebiyle hakim karşısına çıktı.
GAZETECİLERİN BANKA HESAPLARI İNCELENECEK
Yargılamalarda en çok dikkat çeken detaylar ise raporda şöyle sıralandı:
Türk Lirası’nın dolar kuru karşısındaki değer kaybına bağlı olarak yaşanan ekonomik kriz” ile ilgili 2018 yılında yapılan bir haber sebebiyle 6 gazeteci “Sermaye Piyasası Kanunu’na muhalefet” iddiasıyla yargılanıyor. Haberin yayımlandığı dönemde, Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye arasında yaşanan Rahip Andrew Brunson’un Türkiye’de tutuklu olarak yargılanması ile başlayan kriz nedeniyle; Türk Lirası’nın dolar karşısındaki değeri iki haftada 4.70 TL seviyelerinden 7 TL’ye tırmanmıştı. Savcılık, haberin; “ülkemiz bankacılık ve finans sisteminin acz içinde olduğu izlenimi vermeye çalışan gerçeğe aykırı ve maksatlı ifadeler” içerdiğini iddia etti. Yargılamanın bu ay görülen dördüncü duruşmasında, gazetecilerin banka hesaplarının bilirkişi tarafından incelenerek sosyal medya paylaşımları veya haberleri üzerinden menfaat elde edip etmediklerinin belirlenmesine karar verildi.”
‘GEREKÇE’ SUNMADAN CEZA TALEP EDİLDİ
Gazeteci Ender İmrek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın kullandığı ve 50 bin dolar değerinde olduğu iddia edilen Fransız marka çanta ile ilgili Haziran 2019’da yazdığı yazı üzerinden yargılanıyor. Yargılamanın Ekim ayındaki üçüncü duruşmasında savcı, İmrek’in cezalandırılmasını talep etti. Ancak talep ettiği cezayı herhangi bir “gerekçeye” dayandırmadı. Avukatlar “gerekçesiz mütalaaya” itiraz etti. Hakim itirazı kabul etmedi. Avukatlar ile hakim arasındaki tartışma devam ederken, duruşma savcısı; “Benim mütalaanın çok şey anlattığını anlamış olmanız gerekir” dedi. Duruşma; “gerekçesiz mütalaa” karşısında İmrek’in savunmasının alınması için ertelendi.
‘BASİT YARGILAMA USULÜ’ BİR GAZETECİ İÇİN UYGULANDI
“Basit yargılama usulü”, Ekim 2019’da yürürlüğe giren ve kamuoyunda 1. Yargı Reformu Paketi olarak bilinen yasal düzenleme ile yargı sistemine eklendi. Buna göre, bazı suçlamalar karşısında yürütülen yargılamalar, duruşma açılmadan dosya üzerinden yürütülebilecek. “Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı alenen hakaret etmek” iddiasıyla yargılanan Gazeteci Hikmet Tunç ve Avukatı, yargılamanın “basit yargılama usulü” ile sürdürülmesini kabul etti. Buna göre; duruşmasız devam edecek olan yargılamada, savunma ve deliller yazılı olarak sunulacak, olası bir mahkumiyet kararında ise ceza, dörtte bir oranında indirilebilecek.
Yargılamaların yanı sıra gazeteciler hakkında yeni soruşturmaların ve davaların açıldığı, tutuklamaların yapıldığı Ekim ayında;
- En az 9 gazeteci hakkında soruşturma başlatıldı ve/veya suç duyurusunda bulunuldu, gözaltına alındı veya ifadeye çağrıldı.
- En az 2 gazeteci hakkında yeni dava açıldı.
- 4 gazeteci tutuklandı.
EKİM’DE YARGILAMALAR
Ekim ayındaki yargılamalarda;
- 1 gazeteci hakkında “gerekçesiz” ceza istendi.
- 7’si kadın 26 gazeteci “terör” ile suçlandı.
- 8 gazeteci “Cumhurbaşkanına hakaret etmek” iddiasıyla yargılandı.
- 4’ü kadın 10 gazeteci beraat etti.
- Yargılanan 4 gazeteci; toplamda, 7 yıl 11 ay hapis cezası ve 500 TL adli para cezasına çarptırıldı.
- Tartışmalı “Basit Yargılama Usulü” ilk kez bir gazeteci için uygulandı.
- 40 gazetecinin yargılandığı davalarda mahkeme heyeti değişti.
- ‘Yargılamanın aleniyeti’ 32 kez ihlal edildi.
- “Masumiyet karinesi” 3 kez ihlal edildi.
- Ekim ayında yargılanan en az 43 gazetecinin davası 2021 yılına kaldı. (MEDYA SERVİSİ)
