Kıdem tazminatını gasbedecek torba yasa TİS hakkına da engel

Fırat TURGUT
Sinan CEVİZ
İstanbul

İşçilerin kıdem tazminatı ve emeklilik hakkını hedef alan torba yasa bir yandan da TİS hakkına da engel oluşturacak. 25 yaş altı işçilerin ayda 10 günden az çalışması durumunda işçiler sendikalaşma ve TİS haklarından mahrum kalacak. DHL Express’te sendikalaşma mücadelesi verdiği dönemde 24 yaşın altında olan Gül, (Şu an başka bir firmada çalıştığı ve iş güvencesi kaygısı nedeniyle isminin yazılmasını istemedi), “Biz uzun bir süre verdiğimiz mücadele sonucu tazminatlarımızı da TİS hakkımızı da kazandık. Ama torba yasa Meclisten geçerse 24 yaşın altındaki işçilerin bir ayda 10 gün çalıştırılması uzun soluklu sendikalaşma ve toplu sözleşme mücadelesine de engel olacak” diyor.

DHL Express’te 2017’de başlayan sendikalaşma mücadelesinin içerisinde yer alan Gül süreci şöyle anlatıyor: “Ben de dahil çoğumuz taşeron firma kadrosu veya yevmiyecisi olarak çalıştırılıyorduk. Zam oranlarının yeterli ve adil şekilde olmaması, zorunlu mesaiye kalma ve kalmak istemediğimizde “O zaman yarın da işe gelme” şeklinde karşılık almamız gibi sorunlar nedeniyle TÜMTİS’te örgütlendik.”

Sonrasında ise işten atıldıklarını hatırlatan Gül, “İşten atılma gerekçemiz performans düşüklüğü. Ama ben 1 sene öncesinde yılın en iyi elemanı, ikincilik ödülünü almış ve terfi edilmiştim. Diğer arkadaşlarımın da o ayki mesai saatleri çok yüksekti, buna rağmen performansımızı düşük gördükleri için iş akdimizi feshettiler” diyor. Sonrasında ise bir seneyi aşkın direniş süreci başlıyor: “Direniş sürecimiz bazen umutlu bazen umutsuz geçti ama örgütlü olmanın verdiği güçle kazandık. Bu süreçte şirket sarı sendika diye tabir ettiğimiz yeni kurulmuş bir sendika getirerek bizi yıldırmaya, TÜMTİS’ten istifa ettirip kendi tarafına çekmeye çalıştı fakat başarılı olamadı. Çalışan arkadaşlarımızın da bazen umutsuzluğa kapıldığı zamanlar oluyordu bu zamanlarda. Ama biz sürekli onlarla görüşüp konuşuyorduk. Bizim kötü zamanlarımızda da onların desteği ile güçleniyorduk. Aramızda sendikanın ne olduğunu daha önce duymayanlar hatta korkanlar da vardı ama işçilerin birbirine olan güveni ve sendikanın verdiği destek sayesinde kimse vazgeçmedi. Zorlu süreçlerimiz olsa da direndik ve kazandık. Hepimizin tek amaç için mücadele etmesi birbirini koruyup kollaması güzel bir duygu. Direnişteki bazı arkadaşlarımızla hâlâ çok yakınız ve kardeş gibiyiz, birbirimizden hiç kopmadık.”

TAZMİNATLAR MÜCADELEYLE ALINDI

İşten atıldıklarında tazminatlarının ödenmediğini aktaran Gül bunun için de mücadele ettiklerini söylüyor: “Tazminatımız hemen ödenmedi, çünkü biz sundukları gerekçeyi kabul etmediğimiz için kağıtları imzalamadık. Daha sonra bizi arayıp imza atarsanız blokeyi kaldırırız dediler ama biz kabul etmedik. Biz sendikamızla beraber ilgili taşeron firmasını şikayet ettik. Şikayet sonrası onlara ceza verildikten sonra bizi arayıp tazminatlarımızın banka hesaplarına yatırıldığını söylediler. Bizim (taşeron firma kadrosundaki) davalarımız işe alınana kadar sonuçlanmamıştı. Ama DHL kadrosundaki arkadaşlarımızın davaları sonuçlandıktan sonra hak ettikleri kıdem tazminatı haricinde 16 aylık ücret tutarında ihbar tazminatı aldılar.”

2 yıllık kadrolu işçi olduğu için tazminat miktarının yüksek olmadığını ancak aldığı tazminatla temel bir ihtiyacı karşıladığını söylüyor: “Evde bulaşık makinemiz olmadığı için onunla eve makine almıştım.” İlerleyen süreçte ise işçiler toplu sözleşme haklarını kazandı ve şu an TÜMTİS üyesi DHL Express işçileri toplu sözleşme kapsamında çalışıyor.

10 GÜN ÇALIŞTIRILAN İŞÇİ İÇİN TİS HAYAL

İşçilerin kıdem ve emeklilik hakkına göz diken torba yasa için “Emeğimizi değersizleştirmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Her durumda gözlerini işçilerin haklarına dikiyorlar. İşsizliğin bu kadar çok olduğu bir ülkede tek güvencemizi elimizden almaya çalışıyorlar. Bunu doğru bulmuyor ve asla desteklemiyorum” diyor. Gül şöyle devam ediyor: “Mesela o dönem bu torba yasa olsaydı tazminat da alamayabilirdik. Mesela işe geri alınmayan arkadaşlarımız olmuştu çok üzülmüştük ama tazminatlarını aldıkları için bir nebze de olsa içimizi bu şekilde rahatlattık. Bir de 25 yaşın altındaki işçiler 10 günün altında çalıştırılabilecek. Bu şekilde çalışan işçiler sendikaya üye olabilecek mi? Olsa bile sendikalaşma ve toplu sözleşme uzun soluklu bir mücadele gerektiriyor. Bu süreklilik sağlanamayınca bu toplu sözleşmenin de sekteye uğraması anlamına geliyor. Yani toplu sözleşme hayal olarak kalıyor.”

BU KONUDA BİRLİK SAĞLANMASI GEREKİYOR

Gül kıdem tazminatının önemini şu şekilde anlatıyor: “Zaten emeğimizin karşılığını alamıyoruz, kıdem hakkımız da elimizden giderse hiçbir güvencemiz kalmayacak. Mesela çoğu kadın arkadaşım tazminatını alabilmek için evlendikten sonra 1 yılı doldurmadan işi bırakıyor. Çünkü ev alabilmek için peşinat olması gerekiyor. Ev alacak gücü olmayanlar da zorunlu ihtiyaçları için kullanıyor veya borçlarını ödüyor. Açıkçası benim planım da bu şekilde. Sendikaların bu konudaki hamlelerini yeterli bulmuyorum. Bir yandan da bu ülkede hak aramak çok zor. Daha geçen hafta DİSK’in nasıl muamele gördüğü ortada. Tüm sendikaların birlikte hareket etmesi gerektiğini düşünüyorum. İşçilerin çoğu bu konuda bir fikre sahip. Geri çekilmesi için mücadele etmemiz gerekiyor ama insanlar işsiz kalmaktan korktuğu için sesini çıkaramıyor. Sendikalı olanlar daha şanslıyız tabii. Sendikaların öncülüğünde bizler de eylemlere katılabilir daha kalabalık bir şekilde mücadele edebiliriz.”

YAŞLARI 50’Yİ GEÇEN ANNEM BABAM HÂLÂ ÇALIŞIYOR

Yaşları 50’yi geçen annesinin ve babasının da çalışmaya devam ettiğini söylüyor Gül: “Annem tazminat hakkına sahip ve artık iş ağır geldiği halde emekli olup tazminatını alabilmek için primini doldurmaya çalışıyor. Mesela bu hakkını kullanamazsa ilk önce psikolojik olarak kötü hissedecek çünkü 20 yıllık emeğin sonucu böyle olmamalı. Maddi olarak da yapmak istedikleri var. Artık yaşları dolayısıyla köye yerleşmeyi düşünüyorlar. Eğer tazminat alamazsa bunu gerçekleştirmesi zor olur.”