Dünün, bugünün ve yarının koşulsuz talebi: Parasız, nitelikli ve bilimsel eğitim

Parasız eğitim kazanımı işçi sınıfı için son 200 yılın belki de en önemli ve en evrensel kazanımlarından biridir. Bu hak başlıca kapitalist ülkelerde ve ülkemizde de anayasayla koruma altına alınmıştır. Fakat bu hak çoğu zaman sadece kağıt üzerinde kalmış ve burjuva hükümetler sürekli bir biçimde daha çok kar arzusuyla eğitimi de kapitalist firmalar ve tekellerin rant elde edebileceği bir alan olarak düzenlemiştir. Bunun sonuçları halka kalitesiz eğitim, katkı payı, kayıt harcı gibi kavramlar olarak dönmüştür. Bu anlarda ise tarih geniş çaplı öğrenci mitinglerine, ders boykotlarına, yemekhane protestolarına sahne olmuş ve öğrenciler yan yana gelip birlik olabildiklerinde çeşitli kazanımlar elde etmişlerdir.

VAGON-Lİ OLAYI

O yıllarda ülkenin tek üniversitesinin bulunduğu ve doğal olarak öğrenci hareketinin merkezi olan İstanbul, cumhuriyet tarihinin ilk öğrenci eylemine tanıklık edecekti: Tramvay protestosu. 16 Kasım 1924 tarihinde üniversite öğrencilerinden tramvaylarda yarım ücret yerine tam ücret alınmasını protesto için başlatılan eylem gittikçe büyümüş, iki öğrenci silahla yaralanmıştı. Belçikalıların yönetimindeki tramvay şirketinin Tünel’deki merkezini de basan öğrencilerin siyasi yönü olmayan eylemi olumlu sonuç vermiş, öğrenciler indirimli biletle yolculuk hakkını yeniden kazanmıştı.

ÖRGÜTLÜLÜKLE GELEN KAZANIM: LÖB

90’lı yıllar üniversite gençliğinin örgütlenmesi ve mücadelesi açısından 90 öncesine göre hem kitle hareketini daraltıcı eylem ve örgüt tarzlarının daha yoğun olması sebebiyle hem de her politik gençlik örgütünün kendince eylemler yapması nedeniyle kitlelerle buluşulamayan yıllar olmuştur. Üniversiteli gençlik hareketinin kitleselleşememesi sebebiyle de baskıcı ve paralı eğitime karşı yapılan basın açıklamalarına, öğrenci birliği kurma girişimlerine en sert şekilde tedbirler alınmaktaydı. 1993/1994 öğretim yılında, tek tek okullarda sürdürülen mücadelelerin birleştirilmesi ve tüm yurt çapında sürdürülmesi adına bir kampanya kararı alındı. 4 Nisan 1994’te, Türkiye’nin temel büyük illeri başta olmak üzere, birçok ilde yapılan eylemlerle sonuçlanan bu kampanyanın en önemli aracı imza toplamak olarak belirlenmişti. Sınavsız üniversite, YÖK’ün kapatılması, anadilde eğitim hakkı, herkese eğitim ve iş güvencesinin sağlanması, tüm gençliğe işsizlik sigortasının sağlanması taleplerini içeren imza föyleri binlerle ifade edilen sayılarda toplanırken, çalışmayı yürüten öğrenciler, illerde “Paralı Eğitime Hayır Platformu’nu kurdular. Platformlar liseli ve üniversiteli gençlerin mücadelesini de ortaklaştırdı. Süreç içerisinde yapılan eylemler gözaltılarla sonuçlansa da özellikle liseli gençliğin örgütlülük düzeyini arttırdı. İlerleyen yıllarda ise bu örgütlülüğün bir kazanımı olarak MEB, tüm liselerde Öğrenci Birliklerinin kurulması için genelge vermek zorunda kaldı.

ÖĞRENCİLERİN GÜR SESİ : ÖZERK ÜNİVERSİTE

İlerleyen yıllar özellikle üniversiteli gençlik açısından mücadelenin yükseldiği dönemler olacaktı. 1995 yazında üniversite harçlarına yaklaşık yüzde 300 zam yapılacağı haberi gençlik içerisinde artan hoşnutsuzlukla da birleşerek sokağa dökülmüştür. Yaz aylarında açıklanan zamlara karşı tepki yine yaz aylarında verilmiş, öğrenciler topladıkları imzaları okulların açılmasıyla fakültelere de taşımıştır. Üniversiteliler semt semt, fakülte fakülte dolaşarak 350 bin imza topladı. Toplanan imzalar 20 Ekim’de Ankara Kızılay Meydanı’nda yapılan ve yaklaşık 2000 kişinin katıldığı bir eylemle meclise götürüldü. Bu eylemle birlikte 80’den sonra üniversite öğrencileri ilk kez kitlesel olarak sokağa çıkmış olmuştu. Sonraki süreçte de İstanbul ve Ankara’daki öğrenci koordinasyonları, 1995 ve 1996 senelerinde üniversite işgalleri, açlık grevleri ve “Artık haraç ödemiyoruz” mitingleri gibi binlerce öğrencinin katıldığı eylemler düzenledi.