Antep'te nüfusun yarısının deprem toplanma alanı yok, zemin etüdü gözleme dayalı

İnanç YILDIZ
Diyarbakır

Elazığ depremi sonrası uzmanların Gaziantep çevresinde de bir deprem yaşanabileceğini belirtmesi üzerine kentteki durumu Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a soran Halkların Demokratik Partisi (HDP) Gaziantep Milletvekili Mahmut Toğrul’a cevap geldi. Bakanlığın cevabında nüfusun yarısının toplanma alanının olmadığı, deprem testinin sınırlı kaldığı; iki mahallenin zemin etüdünün yapıldığı, geriye kalanların zemin etüdünün de gözleme dayalı olduğu belirtildi. Ayrıca Antep’te imar affından yararlanan 126 bin 574 kaçak yapının depreme dayanıklılığı ile ilgili inceleme yapılmadığı itiraf edildi.

Elazığ Sivrice'de 28 Ocak 2020 tarihinde 6.8 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiş, Elazığ ve Malatya’da yıkıma neden olmuştu. Depremde 41 kişi hayatını kaybederken, 1631 kişi de yaralanmıştı. 633 bina yıkılırken, 820 bina için de acil yıkım kararı verilmişti. Yaklaşık 28 bin bina ise hasar almıştı.

Deprem sonrası uzmanlar, olası yeni bir depremin Gaziantep’e yaklaşık 45 kilometre uzaklıkta olan Türkoğlu-Nurdağı bölgesinden geçen fay hattında yaşanabileceği uyarısı yapmıştı. HDP Gaziantep Milletvekili Mahmut Toğrul, bu uyarı üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a Antep’in depreme ne oranda hazır olduğuna dair bir dizi soru yöneltti. Bakanlık, İzmir depremi sonrası Toğrul’un sorularına cevap verdi. Cevapları değerlendiren Toğrul, “Cevaplardan bir kısmı bizim açımızdan manidardır” dedi.

NÜFUSUN YARISININ TOPLANMA ALANI YOK!

Bakanlığın açıklamasına göre kentte 2019 yılı itibarıyla 1 milyon 348 bin 432 kişilik 81 deprem toplanma alanı mevcut. Ancak sanayi kenti olan Antep’in nüfusu iş bulma umuduyla gelenler sebebiyle her yıl artıyor. 2019 verilerine göre kentin nüfusu 2 milyonu geçmiş durumda. Mülteciler de hesap edilince nüfusun 2,5 milyonun üzerinde olduğu düşünülüyor. Yani yaklaşık 1 milyon kişinin deprem anında sığınabileceği bir alan yok.

İMARA AÇILAN YER TOPLANMA ALANI DEĞİLMİŞ

Toğrul, Bakanlığa ayrıca “Deprem toplanma alanlarının imara açılmasına dair imar değişikliğinin iptali için idare mahkemelerinin yürütmeyi durdurma kararları neden hiçe sayılarak 15 katlı binalar yapılmaya devam ediliyor” sorusunu yöneltti.

Bununla ilişkili olarak Antep'in Osmangazi Mahallesi’nde olası bir depremde sahra hastanesi kurulması amacıyla ayrılan bölgenin neden imara açıldığını soran Toğrul, aldığı yanıta dair şunları şöyledi:

“Söz konusu bölge ile ilgili açılmış davalar olmasına, hatta idare mahkemelerinin vermiş olduğu iptal kararları bulunmasına rağmen Bakanlık söz konusu bölgenin hiçbir zaman deprem toplanma alanı ilan edilmediğini ve bölgeyle ilgili herhangi bir iptal kararı olmadığını belirtiyor. Söz konusu bölgeyle ilgili Gaziantep Büyükşehir Belediyesinin durdurma kararlarına ilişkin Danıştaya itirazı olmasına rağmen, Bakanlık gözümüzün içine baka baka yanlış bilgiler veriyor.”

DEPREM MASTER PLANININ ÇALIŞMASI DEVAM EDİYORMUŞ

2015 yıllından beri İnşaat Mühendisler Odası Gaziantep Şubesi tarafından üzerinde çalışma yürütülen ve ön protokolü hazır olan deprem master planının ihalesinin ne zaman yapılacağını sorduklarını belirten Toğrul, “Bakanlık ise 'İhale çalışmaları devam etmektedir' diye cevap vermiş. Bize göre ise her gün ülkenin bir tarafında deprem yaşanıyor ve canımız yanıyorken Gaziantep deprem master planının vakit kaybedilmeden hayata geçirilmesi gerekiyor” dedi.

SADECE İKİ MAHALLEDE ZEMİN ETÜDÜ YAPILMIŞ

Toğrul ayrıca Bakanlığa “En son Gaziantep’te zemin etüt çalışması ne zaman yapıldı? Çalışmaya göre depreme dayanıklı ve dayanıksız bölgeler tespit edildi mi? Tespit edildi ise hangi bölgeler risklidir" sorularını yöneltti.

Bakanlık, yanıtında sadece Hacıbaba ve Çağlayan mahallelerinde 50 hektarlık alanda zemin etüdü çalışmasının yapıldığını söyledi. Diğer mahalleler için ise en son 2011 yılında gözleme dayalı zemin etüdü yapıldığını belirten Bakanlık, kentin 5 farklı bölgesinin afet risk alanı ilan edildiğini ve 10 farklı bölgenin de kentsel dönüşüm alanı ilan edilerek uygulamaların devam ettiğini ifade etti.

Yanıtı değerlendiren Toğrul, “Bakanlığa buradan tekrar sormak isteriz, koca kentte yapa yapa sadece 2 mahallede mi zemin etüt çalışması yapma zahmetinde bulundunuz” dedi.

SADECE 13 OKUL VE 10 HASTANEDE DEPREM TESTİ YAPILMIŞ

“Gaziantep ili ve ilçelerindeki tüm okul, hastane ve kamu binalarında depreme dayanıklılık testi yapılmış mıdır; bu yapılardan kaçı risklidir” sorularına Bakanlığın verdiği cevapların içler acısı olduğunu dile getiren Toğrul, şunları söyledi:

“Gaziantep’te yüzlerce okul olmasına rağmen Bakanlık sadece 13 okulda deprem dayanıklılık testi yapmış. Hastanelerin ise sadece 10'una deprem dayanıklılık testi yapılmıştır."

Toğrul, Bakanlığın kamu kurumlarından gelen talepler doğrultusunda inceleme yaptığını ve İl Milli Eğitim Müdürlüğünden elde edilen verilere göre bu 13 okuldan 6’sının yıkılarak yerlerine yeni okulların yapılmakta olduğunu söyledi.

Bakanlığın yanıtına göre hastanelerde ise durum şöyle:

• "Şehitkamil ilçesinde bulunan 4 hastanenin 2’sinde güçlendirme gerektiği gözlemlendi. Söz konusu hastanelerden 75. Yıl Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi kampüs içine yapılacak olan yeni hastane binasına taşınacaktır. Diğer hastane olan 25 Aralık Devlet Hastanesi güçlendirme maliyetine göre değerlendirilecektir.
• Şahinbey ilçesinde bulunan Dr. Ersin Aslan Devlet Hastanesi ile aynı kampüste olan eski çocuk hastalıkları hastanesi binaları yıkılmıştır. Yapımı devam etmekte olan şehir hastanesine taşınacaktır.
• Oğuzeli ilçesinde bulunan hastane, deprem performansı testi sonuçlarına göre nitelikli hale getirilecektir.
• İslahiye eski devlet hastanesi, deprem performansını sağlamadığı ve de onarım ve güçlendirme maliyeti bina maliyetinin yüzde 40’ından fazla olması sebebiyle yıkılmış, yeni devlet hastanesi hizmete girmiştir.
• Nizip Devlet Hastanesi güçlendirme yapılarak hizmete devam etmektedir.
• Nurdağı Eski Devlet Hastanesi terk edilmiş olup, yeni binaya geçilmiştir.
• Araban ilçesinde bulunan hastane deprem performansı testi sonuçlarına göre nitelikli hale getirilecek olup, yeni bina inşaatı devam etmektedir.
• Genel olarak yukarıda açıklaması yapılan Gaziantep genelindeki 10 adet il ve ilçe hastanesinden; deprem performansını sağlamayan 5 hastaneden 3 tanesinin yeni yerine taşınacağı, 2 tanesi de güçlendirme maliyetine göre değerlendirilecektir.”

İMAR AFFINDAN YARARLANAN YAPILARIN DEPREME DAYANIKLILIĞI BİLİNMİYOR

Toğrul’un “Bir deprem ülkesi olan Türkiye’de hangi gerekçe ile defalarca imar affı getirilip imar planı içinde yer almayan ve denetimi tam yapılmamış olan kaçak yapılara af tanınmıştır? İmar barışında Gaziantep’te kaç yapı kayıt altına alınmıştır? Kayıt altına alınan yapıların depreme dayanaklı olup olmadığına dair bir tespit yapılmış mıdır” sorularına Bakanlığın cevapları ise hayli ilginç.

İmar affını içeren kanunun "imar barışını sağlamak için" yürürlüğe koyulduğunu belirten Bakanlık, yapı maliklerine sağlanan hakların geçici olduğu ve bu yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümlerinin uygulanacağını söyledi.

Yanıtta “Bakanlığımız yapı kayıt belgesi sorgu sistemine yapılan incelemede imar barışı kapsamında Gaziantep ili genelinde, toplam 126 bin 574 adet bağımsız bölüm için yapı kayıt belgesi başvurusu yapıldığı tespit edilmiş olup, yapı kayıt belgesi ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar için alındığından, yâpı kayıt belgesi alınan yapıların tamamı imar mevzuatına aykırı/kaçak yapı statüsünde olmakla birlikte, yapı kayıt belgesi alınması safhasında bu yapıların depreme dayanıklı olup olmadığına ilişkin herhangi bir inceleme yapılmadığından, Bakanlığımız kayıtlarında halihazırda böyle bir envanter bulunmamaktadır. Ancak, afet risklerine hazırlık kapsamında kayıt altına alınan söz konusu yapıların depreme dayanıklı olup olmadığına ilişkin incelemeler, bu kayıtların da göz önünde bulundurulması suretiyle yürütülecek olan kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında yapılacaktır” denildi.

İMO: Ülkemizin en önemli gerçek gündemi olan depreme hazır değiliz!

Beklenen İstanbul depremi: Milyonları mucize mi kurtaracak?

TMMOB, deprem çalıştayı düzenledi: İstanbul depreme hazır değil