Şenay Aydemir: “Cinsiyetsiz ödül” tartışmasına dair hezeyan hali siyasetin de parçası

İsmail AFACAN
İstanbul

Malatya Uluslararası Film Festivali’nin; “cinsiyetsizlik” odaklı “En İyi Oyuncu” ödülüne gösterilen tepkiler nedeniyle iptal edilmesi tartışmaları beraberinde getirdi. “En İyi Oyuncu” ödülüyle “cinsiyetsizlik” propagandası yapıldığını iddia eden AKP’li çevrelerin baskısı sonucu Malatya Büyükşehir Belediyesi geri adım atarak festivalin bu yıl düzenlenmeyeceğini duyurdu. Belediye tarafından yapılan yazılı açıklamada bazı yayın organlarında ve sosyal medyada yer alan haberler ve bundan kaynaklı olumsuz tartışmaların önüne geçmek, yeni spekülasyonlara yol açmamak için festivalin iptal edildiği açıklandı.

Son dönemde “En İyi Kadın Oyuncu” ve “En İyi Erkek Oyuncu” yerine “En İyi Oyuncu” ödülünün konulması sinema çevreleri tarafından tartışılmaya devam ediyor. Berlin Film Festivali önümüzdeki seneden itibaren cinsiyet ayrımı yapmaksızın “En İyi Oyuncu” ödülünü vereceğini duyurmuştu. Türkiye’deki sinema sektörünün bileşenleri bu konuda ikiye ayrılmış durumda. Bir taraf oyunculuğun cinsiyeti olamayacağını savunuyor. Diğer taraf ise erkek egemen bir alan olan sinema sektöründe kadın oyuncuların mağdur olabileceğini, pozitif ayrımcılık yaparken de erkek oyunculara haksızlık yapılabileceğini vurguluyor.

Sinema sektöründe “En İyi Oyuncu” tartışmaları devam ederken Malatya Film Festivali üzerinden AKP’lilerin sürece dahil olmasıyla mesele farklı bir boyuta taşındı. Gerici çevrelerin İstanbul Sözleşmesi üzerinden başlattıkları “cinsiyetsizlik” tartışmasını devam ettirerek “En İyi Oyuncu” konusunda sosyal medyada kampanya başlatması yaşananlara siyasal bir boyut kazandırdı. Sinema Yazarı Şenay Aydemir, Malatya Film Festivali’nde yaşananları ve “En İyi Oyuncu” tartışmalarını Evrensel’e değerlendirdi.

“İKTİDARIN EN BÜYÜK POLİTİK HASSASİYETİ ‘CİNSELLİK’ VE ‘CİNSEL KİMLİK’ MESELELERİNDE DÜĞÜMLENİYOR”

Festivaldeki “cinsiyetsizlik” vurgusunun AKP’li çevreleri rahatsız etmesindeki nedenin zedelenen ‘erkeklikleri’ne dair olduğunu belirten Aydemir şunları dile getirdi: “Bir kez daha kanıtlanıyor ki, bugünün iktidar koalisyonunun en büyük politik hassasiyeti ‘cinsellik’ ve ‘cinsel kimlik’ meselelerinde düğümleniyor. Hatırlanacağı gibi Berlin Film Festivali, artık kadın ve erkek oyuncu dallarında ayrı ayrı ödül vermeyeceğini ve tek bir oyunculuk ödülü vereceğini duyurmuştu. Malatya Film Festivali yöneticilerinin de benzer bir uygulamaya gideceklerini ilan etmelerinin ardından ‘cinsiyetsizlik’ övgüsü yapıldığı gerekçesiyle gerici unsurların saldırıya geçmesi uzun sürmedi. Kuşkusuz buradaki cinsiyetsizlik vurgusunun kadınlara dair değil zedelenen ‘erkeklikleri’ne dair olduğunu biliyoruz. Meselenin cinsiyetsiz bir festival korkusundan daha fazla, erkeklik vurgusunun göz ardı edilmesinden duyulan endişe olduğunun da farkındayız. Dolayısıyla festival yönetiminin bu kararının ardından ortaya çıkan hezeyan halinin yalnızca sanatın değil, bir yandan da (Belki de asıl olarak) siyasal alanın bir meselesi de olduğunu kaydetmek gerekiyor.”

“ADALET HİSSİNİN ZEDELENME RİSKİ VAR”

Son dönemde Berlin Film Festivali’yle başlayan “En İyi Oyuncu” tartışmasına da değinen Aydemir “Kişisel olarak bu ‘eşitlik’ çabasının ‘adalet’ hissini zedeleme riskine dikkat çekmek istiyorum. Sinemada erkek hikayelerinin çokluğu (Erkek yönetmenlerin çokluğuyla paralel olarak) ister istemez erkek oyuncuları daha fazla öne çıkarıyor. Haliyle bu ödül için onları daha şanslı hale getiriyor. Öte yandan bu durumu dengelemek için oluşacak ‘pozitif ayrımcılık’ baskısının da erkek oyunculara karşı adaletsiz sonuçlar çıkabileceği kanaatindeyim. Son olarak festivaller oyuncu ödüllerini kadın-erkek olarak vermekten vazgeçseler bile, sinemada karakterler böyle yazılmaya ve oynanmaya devam edecek. Umarım uygulamada ortaya çıkacak sıkıntılara dair kaygılarım evhamdan ibarettir” değerlendirmesinde bulundu.