Kıdem çıkarıldı ama torba hafiflemedi | Torba yasada işçiyi vuran 6 madde
Meclisten geçen torba yasadan kıdem tazminatını hedef alan madde çıkarılsa da diğer maddelerle patronlara işsizlik fonundan kaynak aktarılacak.
Kaynak:Daniel Wiadro/ Unplash
AKP İktidarının istihdamı artırma adı altında gündeme getirdiği ve işçilerin kıdem tazminatı ve emeklilik hakkını hedef alması nedeniyle sendikaların ve işçilerin tepkisini çeken torba yasa, itiraz edilen iki madde geri çekilerek Mecliste kabul edildi. Artık yasalaşan ve Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra uygulanmaya başlanacak “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” isimli yasa emekçilere yeni yükler getiriyor. Yasanın işçileri doğrudan ilgilendiren maddelerine göre İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yararlanabilmede patronlar için yelpaze genişlerken işçiler için daralıyor. Çok büyük bir kısmı işçilerden yapılan kesintilerle oluşturulan fon yasaya göre büyük oranda yine patronlar için kullanılacak.
SİGORTA PRİMLERİ İŞSİZLİK FONU’NDAN
Yasaya göre;
- İşten atılan ya da ayrılan ve işsizlik ödeneği alan bir işçi, işten ayrıldığı tarihten itibaren 90 gün içerisinde tekrar bir işe başlıyorsa (İşsizlik ödeneği zaten kesiliyordu) ve patron bu işçinin en az 12 ay süre çalışacağı sözünü veriyorsa, işçinin sigorta primi (alt sınırdan) İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. Peki ne zamana kadar? Maddeye göre işsizken işsizlik ödeneğinden yararlanabileceği süre (6-9-12 ay) kadar. Sigorta primi için hem patrondan hem işçiden kesinti yapılıyordu ancak maddede işçiden yapılan kesintinin işçinin ücretine eklenip eklenmeyeceğine ilişkin bir ifade bulunmuyor.
- İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre İŞKUR üzerinden bir işe girenlerin sigorta primleri (İşbaşı eğitim programı kapsamındaysa ücretleri de) İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanıyor. Yapılan değişiklikle Cumhurbaşkanına bunu 31 Aralık 2023’e kadar uzatma yetkisi verildi.
- Cumhurbaşkanı, kısa çalışma ödeneği kapsamına alınan işçilerin normal çalışma sürelerine dönmeleri durumunda patronlara ödenen ve İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanan prim desteğini 30 Haziran 2021’e kadar uzatabilecek.
İŞÇİYE DEĞİL AİLEYE GÜNLÜK 34 LİRA
- 1 Ocak 2019 ila 17 Nisan 2020 döneminde işten çıkarılanlar (İş Kanunu’nun 25/2 maddesi nedeniyle çıkarılanlar hariç) ve kayıt dışı çalışan işçiler, en son çalıştıkları işyerlerinde tekrar çalıştırılmaları durumunda patronların İşsizlik Sigortası Fonu’na ödemeleri gereken primlerden düşmek üzere günlük 44.15 lira destek sağlanacak. Patron başvuruda bulunan işçiyi işe alıp hemen ücretsiz izne çıkarabilecek. Bu durumda ise ücretsiz izne çıkarılan işçiye yine günlük 39.24 lira ödenecek. Eğer patron işçiyi işe almadıysa işçi bir kişi olarak değil hane olarak ele alınacak ve günlük 34.34 lira alabilecek. Bu ödenekten ise aynı aileden birden fazla kişi faydalanamayacak, ailede bu ödenekten ya da ücretsiz izin ve kısa çalışma ödeneğinden faydalanan, hatta sigortalı çalışan biri varsa işçi bu ödenekten de faydalanamayacak.
- Yine ocak 2019 ila nisan 2020 arasında çalışan işçi sayısı öncesine ve sonrasına göre düşükse, patronun işe yeni başlayacak işçiler için SGK’ye ödemesi gereken primlerin bir bölümü İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. Bu kapsamda patronlara günlük 44.15 lira destek verilecek. Patron işe yeni başlayan işçiyi tekrar ücretsiz izne çıkarabilecek.
KAYIT DIŞI ÇALIŞANLARA CEZA, ÇALIŞTIRANA ÖDÜL
- Patronlar kayıt dışı işçi çalıştırdıklarını kabul ettikleri takdirde hiçbir para cezasıyla karşılaşmayacak, normal koşullarda çalıştırdığı işçilerin sigorta primini ödemesi gerekirken, patrondan ödemediği yılların sigorta primleri de istenmeyecek. Kayıt dışı çalışmak zorunda kalan işçiler ise kıdem ihbar tazminatı gibi ücrete bağlı haklarını alabilmek için hukuk yoluna başvurabilecek ama tatiller ya da iş kazası durumunda talep edebilecekleri tazminat ya da tedavi masrafları gibi haklarından ise feragat etmek zorunda kalacak. (İŞÇİ SENDİKA SERVİSİ)
