Asbest uzmanları uyardı: Yıkım esnasında önlem alınmıyor, İzmir zehir soluyor
Asbest Söküm Uzmanları Derneği Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, İzmir depreminin ardından yapılan yıkım çalışmalarında asbest konusunda önlem alınmadığı söyledi.
Fotoğraf: Evrensel
Hilmi MIYNAT
Denizli
İzmir depreminin ardından yapılan yıkım çalışmalarında halen asbest konusunda gereken önlemlerin alınmadığı uyarısını yapan Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, bu tür atıkların çevresel etkilerinin yanı sıra hem halk sağlığı hem iş güvenliği açısından önemine vurgu yaptı.
“AKCİĞER KANSERİNE KAYNAKLIK EDEBİLİR”
Ensari, gerekli ön temizlik ve söküm yapılamadığı durumda yıkımda oluşan tozların kanserojen olarak bilinen asbest, kurşun, cıva gibi tehlikeli atık partiküllerinin havaya karıştığını söyledi. “Bu nedenle tozun solunması yıkım operatörü, söküm işçisi gibi gerek yıkım firması çalışanları gerek yıkımı denetlemekle görevli teknik personel gerekse de komşu binalarda yaşayanlar ve yıkımı izleyenler için solunum sistemi hastalıkları ve akciğer kanserine kaynaklık edebilir” diyen Ensari, rüzgarın etkisiyle riskli bölgenin sadece yıkım yapılan alanla sınırlı kalmayacağını dile getirdi.
Ensari, gerek yıkım süresince gerekse yıkım atıklarının yüklenmesi ve taşınması sırasında toz emisyonu (tozuma) oluşumunu önlemek amacıyla TS13883 standardına uygun toz bastırma donanımları ile seyyar veya sabit sulama sistemlerini yıkım şantiyesinde hazır etmek ve kullanmak gerektiğini söyledi.
“KAMU KURUMLARI VE FİRMALAR GEREKLİ ÖNLEMİ ALMALI”
Ülkemizde yıkımlarda toz ve asbest güvenliğinin sürekli göz ardı edildiğini ifade eden Ensari, bu ihmalin son örneğinin ise İzmir depremi sonrasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kontrolünde gerçekleştirilen yıkımlarda yaşandığını aktardı.
Depremden ileri derecede hasar görmüş ve hatta bir bölümü çökmüş binaların kamu güvenliği açısından ivedilikle yıkılması gerektiğini, ancak bunun yeterli güvenlik önlemleri alınmadan yapılması/yapılabileceği anlamına gelmediğini söyleyen Ensari, “Bir afet sonrası ‘acil yıkım’ kapsamında olsa dahi yıkımdan sorumlu kamu kurumlarının ve yıkım firmalarının yıkım mahallinde yeterli önlemi almak ve toz emisyonu oluşumunu engellemek durumundadır. Bu acil yıkımların da temel kuralıdır” dedi.
Fotoğraf: Mehmet Şeyhmus Ensari'nin kişisel arşivi
“KONTROLSÜZ SÜREÇLERE DÖNÜŞTÜ”
Ensari, “Ancak afet müdahale hizmetlerinin çevre koruma boyutu olmasına karşın Türkiye Afet Müdahale Planında hasarlı binaların yıkılması, yıktırılmasından sorumlu hizmet grubuna yıkımların asbest ve toz güvenliğine ilişkin bir görev tanımlanmamış; acil yıkımlar ne yazık ki İzmir örneğinde olduğu gibi kontrolsüz süreçlere dönüşmüştür” sözleriyle İzmir’deki kontrolsüzlüğe dikkat çekti.
“BÜYÜK BÖLÜM AKCİĞER HASTALIKLARI İLE BAŞ ETMEK ZORUNDA KALACAK”
“Toz maruziyeti ne kadar göz ardı edilirse riskler de o oranda büyümektedir” uyarısı yapan Ensari şöyle devam etti; “Gerekli önlemler alınmaz ise önümüzdeki yıllar ülkemizi bir bölümü yaşam çevremizdeki kontrolsüz ve güvenliksiz yıkımlardan kaynaklanan akciğer kanseri ve diğer akciğer hastalıklarıyla baş etmek zorunda bırakacaktır.”
“İDARİ VE ADLİ CEZALAR UYGULANMALI”
Mevzuatta yıkımda asbest ve toz güvenliğine ilişkin yetersiz de olsa hükümler bulunduğunu hatırlatan Ensari, ‘Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin 21 ve 22. maddelerine değindi. Ensari; asbest, boya, floresan, cıva, asit ve benzeri tehlikeli atıklara karşı önlem alınmasının hüküm altına alındığını belirtti. “2017 yılında yayınlanmış olan ve yıkım yönetimindeki temel kuralları düzenleyen ‘TS 13633 Yapıların Tam Ve Kısmi Yıkımı İçin Uygulama Kuralları’ ile ‘TS 13895 Asbest İçeren Malzemelerin Sökümü Ve Asbest Bertaraf Yöntemleri Kılavuzu’ başlıklı standartlar ise yapılması gereken iş ve işlerin tekniğini açık bir şekilde belirtmektedir” diyen Ensari son olarak, yıkımda asbest ve toz güvenliğini ihlal edenler hakkında gerekli idari ve adli cezaların uygulanması gerektiğini söyledi.
