İzmit esnafı: Batıyoruz, kuruşa muhtaç kalacağız
Pandemi tedbirleri kapsamında tekrar kapatılan ve gelirsiz bırakılan esnafın hükümetten beklediği nakdi destek gelmedi. Esnafın derdi büyüyor.
Behlül AYMAR
Hasret Gültekin KOZAN
Kocaeli
İzmit’te kirasını ödeyemez duruma gelen esnaf son yasaklarla beraber “Kuruşa muhtaç kalacağız” dedi. Kiralarını ödeyemez duruma geldiklerini söyleyen esnaf, yetkililerin kendilerini görmezden gelmesinden şikayetçi.
Dükkan sahiplerinin “kira” diye yakalarına yapıştığını söyleyen Kafe İşletmecisi Timuçin Sayıner, “Şu sokakta 11-12 tane kafe var, neredeyse hepsi kapalı. Biz de zor durumdayız, mal sahipleri ‘kira’ diye yakamıza yapışıyor, vergiler durmuyor. Elektrik faturası biraz önce 480 TL geldi. Ben ödeyemeyeceğim. Emekliyim, emekli maaşım sadece beslenmemi karşılayacak onun dışında ev kiramı, faturalarımı, dükkan faturalarımı ve masraflarımı nasıl ödeyeceğimi şaşkınlık içerisinde bekliyorum. İki tane çocuğum var ikisi de pandemiden dolayı işsiz ve evde oturuyorlar, onlara da bir baba olarak bakmak, ekmek götürmek zorundayım” dedi.
3 BİN LİRA ‘YARDIM’ ETTİLER 3 BİN 318 LİRA İSTİYORLAR
“Bize geçen kapanmada 3 bin lira yardım ettiler, 3 bin 381 lira olarak geri istiyorlar” diyen Sayıner, “Kimse var mı, yok mu diye sormuyor. Büyüklerimize sorarsanız yardım ettik diyorlar, bu yardım değil benim paramı bana geri veriyorlar aslında. Gerçekten durumumuz çok kötü, yakında kuruşa muhtaç olacağız” ifadelerini kullandı. Taleplerini de sıralayan Sayıner, “Vergilerimizin, faturalarımızın ve kiralarımızın bir yardım kapsamında karşılanması, faizsiz ve belki belirli bir süre geri ödemesiz kredi imkânı tanınmasını istiyoruz. Sadece biz değil, kafelerde çalışan garsonundan tut aşçısına kadar birçok kişi işsiz kaldı, bunlara da bir yardım eli uzatılması lazım. Bu yardım elini uzatırken ‘yok şöyle, yok böyle’ diye kurallar koyulmasın, kimin ne kadar paraya ihtiyacı varsa karşılansın. İnsanlar virüsle, pandemiyle mücadele ederken aynı zamanda açlık ve sefaletle de mücadele etmesinler” dedi.
“DESTEK VERSİNLER SEVE SEVE KAPATALIM”
Aypar Solak, üniversiteli bir kafe işletmecisi. Dükkanını yeni açtığını vurgulayan Solak, “Bu süreçte dolaylı olarak birçok hanenin ekmeğinin kesildiğini görüyoruz. Gelen yasaklardan eğitim ve öğretime ara verilmesi dışında tüm kararların birer fiyasko olduğunun farkındayız çünkü hiçbir şekilde bir destek bulamıyoruz. Esnaf arkadaşlarımız ilk karantina döneminde çektikleri kredi borçlarını ödeyemediler. Bu yeni yasaklarla birlikte üstümüze yeni borçlar bindi” dedi.
Alınan kararların esnafı zarara uğratmaktan başka bir işe yaramadığını söyleyen Solak, “Biz de bu pandemi sürecinde alınan yasaklara uymak, virüsün yayılmasını engellemek için elimizden ne gelirse destek olmak istiyoruz. Çünkü kendi sağlığımızı da riske atıyoruz. İstiyoruz ki vergi borçlarımızdan, kiramızdan, stopajımızdan, faturalarımızdan muaf tutulalım, zarara uğramadan gönül rahatlığıyla bu işe son verebilelim. Çünkü zarara uğradığımız müddetçe bu işi devam ettirmekten yana çok büyük sıkıntılar yaşıyoruz. Benim ana talebim zarara uğratılmamak. Alınan bütün kararlar bizi zarara uğratmaktan başka hiçbir işe yaramıyor. Elbette sağlığımızı ilk olarak düşünmeliyiz ama evimize ekmek götüremedikçe sağlıklı olsak neye yarayacak. Bir yardım geldiği takdirde, zarara uğramadığımız zaman biz seve seve kapatmak istiyoruz dükkanı, yapılması gereken de budur” diye konuştu.
“ÇALIŞANLARIMIZ DA MAĞDUR”
Başka bir Kafe İşletmecisi Mahmut Adnar ise, bu gidişle kafesini bir daha açamayacağını düşünüyor. “Devlet destek vermezse esnaf batacak, kimse dükkanını açamayacak” diyen Adnar, “16 martta kafeler kapandığında 3 ay kapalı kaldık, çok zor bir süreçti çok sıkıntılı geçti açıkçası. Kimi esnaf kredilere başvurdu, kiminin birikimi vardı oradan kullandı, kimi elde avuçta bir şey olmadığı için tamamen kapatmak zorunda kaldı dükkanını. Tam rahatladık, toparlayacağız dediğimiz anda bir darbe daha aldık. Kredilerin ödemeleri başladı, zor durumdayız, nasıl ödeyeceğiz bilmiyoruz. Keza aldığımız kredinin de bir yararını görmedik. Bankalar bu kredileri hayrına vermedi, üstüne faiz koyarak geri alıyorlar şimdi. Bu zor durumda bizim üstümüzden para kazanıyorlar. Gelir yok, gider çok. Bu gidişle kafemizi bir daha açamayacağız gibi duruyor” dedi.
Çalışanlara da yardım edilmesi gerektiğini söyleyen Adnar, “Faizsiz bir şekilde uzun vadeli kredi sağlanması lazım, kira desteği sağlanması lazım, vergiden muaf olmak istiyoruz, faturaları ödeyemiyoruz. Çalışanlarımız var onlar da çok mağdur, maaşlarını ödeyemiyoruz çünkü biz de bir şey kazanmıyoruz, personeli işten çıkartmak zorunda kalacağız onlara da yardım elinin uzatılması gerekiyor” dedi.
Uğur Sucu, döner dükkanı işletiyor. Kafelere nazaran paket servis işi yapan Sucu, “Yasakların olması bir noktadan iyi bir şey, sağlığımız her şeyden önce gelir ama ekonomiyi de çok kötü etkiledi” dedi. İşlerinin yarı yarıya düştüğünü söyleyen Sucu, “Müşteri yok, insanlar bu dönemde evine dışarıdan da bir şeyler sokmak istemiyor. Yetkililerin yardım etmelerini bekliyoruz. Kiralar, faturalar, vergiler, stopajın hiçbirini ödeyemiyoruz. Para kazansak da ödesek diye bekliyoruz” dedi.
“KİRA GÜNÜM GELİYOR, CEBİMDE PARA YOK”
Öncay Öztürk de pilav dükkanı işletiyor. Sabah yaptığı çorbanın olduğu gibi durduğunu bize gösteren Öztürk, “Dört kilo pilav yapmışım, iki kilosu duruyor. Anlayacağınız çok büyük sıkıntıdayız. Kimse oturup yiyemiyor, dükkanın içinde satmadıkça kaç kişi dışarıdan sipariş ister ki zaten? Bu duruma bir çare bulmaları lazım, en azından her masaya bir kişi de olsa müşteri almamıza izin versinler yoksa ne yapacağız bilmiyorum bu iş böyle gitmez. Kuru fasulye öylece duruyor, çorba öylece duruyor, akşam hepsini çöpe dökmek zorunda kalacağım, bayat yemeği kimseye veremem ki. Kira günüm geliyor, cebimde para yok, ödeyemeyeceğim. Faturalar duruyor, stopaj duruyor, vergi duruyor, sigorta duruyor ödeyemedim daha hepsi duruyor. Anca kendimizi çeviriyoruz borçları ödemeye para kalmıyor ki” dedi.
