Brexit’te AB ve İngiliz sermayesinin “oltaya takılmama” mücadelesi

Arif BEKTAŞ
Londra

Birleşik Kralık’ın Avrupa Birliği’nden (AB) resmen ayrılmasına üç haftadan az bir süre kaldı. Ancak AB ile Brexit sonrası için bir ticari anlaşma henüz yapılamadı. Başbakan Boris Johnson ile AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen arasında yapılan görüşmelerde henüz bir ilerleme sağlanamadı. Johnson, Birleşik Krallık’taki sermaye gruplarına seslenerek, “Anlaşma olmadan AB’den ayrılmaya hazır olun” dedi. Pazar gününe kadar görüşmelerin devam edeceği açıklandı.

Taraflar arasındaki en önemli anlaşmazlık konularının başında ise “balık avlama” hakları geliyor. Ancak mesele AB ve Birleşik Krallık sermayelerinin karşılıklı restleşmesi. İki tarafın da kapitalistleri, ayrılık sonrası sermayelerinin zarar görmemesi için daha ileri bir anlaşma ile kendini dayatmanın yollarını arıyor. Liderler ise son ana kadar rakibin oltasına takılmama mücadelesi veriyor.

ÜLKELERİN HEDEFLERİ FARKLI

Brexit sonrası Birleşik Krallık’a ait toprakların etrafındaki balık rezervlerinden yararlanmaya ilişkin yeni bir AB anlaşması gerekiyor. Ancak karşılıklı avlanma anlaşması konusunda ciddi ayrılıklar var.

Kuzey İrlanda ile Birleşik Krallık’ın diğer üç üyesi olan İngiltere, İskoçya ve Galler’in AB ilişkilerinde bir farklılık öngörülüyor. Birleşik Krallık üyesi olan Kuzey İrlanda, İrlanda Cumhuriyeti ile ilişkilerini korumak ve bazı ticari ilişkilerini eskisi gibi devam ettirmek istiyor. Bu da Johnson hükümetini iyice zora sokuyor. İskoçya ise yeni bir bağımsızlık referandumu hazırlığında ve bağımsız bir ülke olarak AB’ye üye olmak istiyor.

YENİ VERGİLER GELEBİLİR

AB ile Birleşik Krallık arasındaki ticari ilişkiler sil baştan ele alınıyor. AB ile Kanada ya da Avusturalya arasında yapılan ticari ilişki modellerinin de masaya yatırıldığı görüşmelerde pazar günü de bir karar verilmemesi durumunda AB’den ayrılık anlaşma olmadan yaşanacak.

Anlaşmaya varılmadan gerçekleşecek bir ayrılık durumunda ise bazı gıda ürünlerine karşılıklı vergilendirmeler yapılacağı öğrenildi. Daha önce vergisi alınmayan tarım ürünlerine vergilendirme yapılması bekleniyor.

Öte yandan, dünyanın en yoğun deniz trafiğinin olduğu Fransa’nın Calais kenti ile İngiltere’nin Dover kenti arasındaki vapur geçişlerinde büyük bir yoğunluk yaşanıyor. Brexit gerçekleşmeden, karşılıklı ürün stoku için konteynırlar ve tırlar gemi kuyruklarında bekliyor. Yoğun deniz trafiğinin, Hollanda ve Belçika sahilleri ile İngiltere’nin Felixstowe sahili arasında da yaşandığı haber veriliyor.

LİDERLER SON ANA KADAR DİRENİYOR

AB yasalarına göre, referandum sonucu ayrılık kararı alan ülkenin 2 yıl içinde üyeliğinin son bulması gerekiyordu. Fakat Birleşik Krallık 4 buçuk yıl önce karar almış olmasına rağmen, ayrılık gerçekleşmedi. Liderler, son ana kadar bekleyip, kendileri için daha ileri bir anlaşmaya imza atmak istiyorlar.

Yapılacak anlaşmanın kendileri için yeni bir siyasi olanak olmasını bekleyen liderler de, bunca görüşmelerden sonra zayıf noktalarını artık biliyor. Bir anlaşmaya imza atılacaksa da, bunun son dakikaya kadar olması mümkün görünmüyor.

Pazar gününe kadar iki taraf arasındaki görüşmeler devam edecek. Anlaşmaya yaklaşılması durumunda, kalan iki hafta da değerlendirilip görüşmeler sürecek. Ayrılık ise anlaşma olsun ya da olmasın 31 Aralık’ta gerçekleşecek.

İngiltere Başbakanı Johnson: AB ile bir ticaret anlaşması çok zor görünüyor