Kovid-19 ve kapalı alanlarda işçi sağlığı
Her işyerine özel kapalı ortamlar için koronavirüs salgını önleme planları işçi temsilcileri ve İSG profesyonellerinin olduğu bir ekiple işveren tarafından oluşturulmalı.
Fotoğraf: İnanç Yıldız/Evrensel
Deniz İPEK
İş Güvenliği Uzmanı
Koronavirüs salgını ile havalandırma, mesafe gibi kavramlar daha öne çıktı. Bu durumda doğal havalandırmanın olduğu, mesafenin korunabildiği mekanlar bir tarafta, iklimlendirmenin olduğu ve insanların bir acele içinde hareket ettiği mekanlar ise en marjinal tarafta yer alıyor. Bu uçta kalan yerler aynı zamanda enerjinin de yoğun kullanıldığı yerler. Bu marjinal alanların başında alışveriş merkezleri gelirken, onları iş merkezleri, rezidanslar, şehir hastaneleri, kongre merkezleri gibi yapılar takip etmekte.
HER İŞYERİNE ÖZEL KORONAVİRÜS SALGINI ÖNLEME PLANLARI
Bulaşıcı hastalıklar birkaç farklı yolla yayılır. Tüberküloz, bazı durumlarda grip, soğuk algınlığı ve Kovid-19 salgını hava yoluyla bulaşıyor. Bu tip salgınlar ısıtma, havalandırma ve iklimlendirme (HVAC) sistemleri yoluyla salgın yayılma hızı artabilir veya bu durum doğru tedbirler ile kontrol altında tutulabilir. Güncel bilgi ve araştırmalar özgün birtakım tavsiyeler ile HVAC sistemlerinde hava akış rejimi, havalandırma oranları, filtrasyonların kontrolü aracılığı ile enfekte hastalıkların yayılmasının kontrol dahilinde tutulabileceğini biliniyor.
İşyerlerinde kapalı ortamlarda koronavirüs salgının önlenmesine yönelik önlemler bir kontrol sıralaması doğrultusunda uygulanmalıdır. Bu kontrol piramidinin en etkin yolu şimdilik aşıdır. Henüz aşıda son aşamaya gelinip herkese yapılamadığı için kapalı ortamlarda koronavirüs salgının önlenmesine yönelik ikincil yöntem olarak öne çıkan mühendislik uygulamalarıdır. (Tabi tam olarak asgari ve zorunlu işkolları hariç tüm işyerlerinin 28 gün kapanması ve çalışanlara ücretli izin güncel uygulamadır.)
Her işyerine özel kapalı ortamlar için koronavirüs salgını önleme planları işçi temsilcileri ve İSG profesyonellerinin olduğu bir ekiple işveren tarafından oluşturulmalı. İşyerlerinde virüs bulaşı açısından tehlike oluşturabilecek alanlar için risk analizi yapılarak haritalandırılmalı. Bu çalışmalar işyeri acil durum planlaması ile desteklemelidir.
TEKSTİL ÜRETİMİNDE HAVALANDIRMA SİSTEMİ
Emekçiler her iş günü adeta balık istifi gibi işçi servislerinde iş yerlerine ulaşıyorlar. Yakın temasa neden olan ulaşım bulaşmanın başladığı ilk yer oluyor. Çalışmaya başlandığında ise toplu çalışma ortamı, yetersiz havalandırma, kişisel koruyucu donanım (KKD) eksikliği, hastalananların izolasyonu yapılmaması, esnek ve uzun çalışma süreleri, genel sağlık taramalarının yapılmaması tehlikeleri emekçiler için ölüm riski haline geliyor.
Koronavirüs salgının en yaygın görüldüğü sektör ise elde edilen veriler, daha doğrusu gizlenen veriler ışığında tekstil sektöründe görünüyor. Tekstil sektöründe bulaşa neden olan hatta bulaş merkezleri kapalı ortamlar; işçi servisleri ve toplu çalışma ortamları. Tekstil fabrikalarında, başlıca zararlı emisyonlar (bir materyalin yaydığı enerji) toz, yüksek sıcaklıklar, buhar ve toksik gazlar. Tekstilde kapalı ortamlardaki hava kalitesi, termal konfor şartları sadece üretimdeki ürünün ve ham maddenin ihtiyacı için belirlenir. İşçinin çalışma ortamındaki şartlardan etkilenmesi ve sağlığı ise hiç üretim planlanmasında yer almaz.
O gün boyanan kumaşın rengi akşam işçinin eve gittiğinde tükürüğündedir, kimyasalların kokusu ise hiç üzerinden eksik olmaz. Tekstilde iş hijyeni ölçümleri çalışan sağlığı açısından çok önemli. Tekstil işçilerinde; kişisel gürültü, kişisel toz maruziyet, kimyasal maruziyeti, termal konfor testleri yıllık olarak kontrol altında tutulmalı. Tekstil konfeksiyonları, dokuma ve örme fabrikaları, tekstil atölyelerinde ses ve toz ölçümü, solunabilir tekstil tozu ölçümü, termal konfor şartlarının belirlenmesi, termal konfor ölçümleri, ses ölçümü, dokuma gürültü ölçümü, tekstil toz, örme toz, dokuma toz ve aydınlatma ölçümü çalışan sağlığını etkileyen faktörler.
Tekstil sektörü işçi sağlığı ve güvenliği açısından oldukça riskli bir sektördür. Sektör içerisinde de iplik-dokuma-örme-terbiye (boyahane) işletmeleri konfeksiyon işletmelerine göre daha fazla risklidir. İplik, dokuma gibi gürültü seviyesi fazla olan işler yapılacak tesisler kurulurken, bina duvarları ses emici, zemin ise titreşimi engelleyecek şekilde inşa edilmez, bu durum sesin duvarlardan yansıması nedeniyle gürültü seviyesini arttır. Terbiye işletmelerinde makine ve kimya sektörlerinin bir karışımı olarak düşünebilir. Boyama makineleri ve kimyasal maddeler kullanılarak işlemler gerçekleştirildiğinden kimyasallardan kaynaklı tehlikeler daha fazladır. Gürültü ve toz kaynaklı tehlikeler mevcut. Tekstil üretimi için havalandırma sistemlerinin tasarımı, sadece üretim teknolojisinin gelişimi için değil, aynı zamanda sıhhi ve hijyenik standartlar için tasarlanmalıdır.
Daha az yüzey alanı, daha az eşya, daha fazla açık alan, daha az dokunuş gerektiren mekanizmalar...
Her türlü mekanik havalandırma günümüz toplu yaşam (TOKİ) konutlarını, toplu taşıma araçlarını, merdiven altı konfeksiyon atölyelerini ve 25 kişi aynı evde yaşayan mülteci işçileri de düşününce termal konforu sağlaması mümkün gözükmüyor. Hem depremler hem Kovid-19 en riskli ve ölümcül alanların asansörler ve yüksek binaların merdiven boşlukları olduğunu gösterdi.
Kaynaklar: Türk Toraks Derneği Covid 19 Dünyasında Kapalı Alanlar
