Meclis torba yasaları onaylayan merciye dönüştü

294 sivil toplum örgütünün oluşturduğu Denge ve Denetleme Ağı’nın Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde yasama ve yürütmeyi ele alan raporuna göre, yeni sistem yasamayı kanun yapma ve denetim yönünden işlevsizleştirirken, yürütmeyi aşırı güçlendirdi. Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Meclis denetiminden muaf bırakılması ve yetki sınırlarının net tanımlanmamasının, demokratik denge ve denetleme açısından sorunlu olduğu belirtilen raporda, kararname yetkisinin yasama erkinin kanun yapma yetkisinin önüne geçecek şekilde geniş kullanıldığına dikkat çekildi. Meclisin bütçeyi onaylamaması durumunda Cumhurbaşkanlığına bir önceki bütçeyle devam etme yetkisi verilmesinin, “demokratik başkanlık” sistemlerinde yasamanın elinde önemli bir denge ve denetleme aracı olan bütçe onayı yetkisini etkisiz bıraktığı ifade edildi.

DENETLEYECEK KURUMLAR DA SARAY’A BAĞLI

Cumhurbaşkanının sınırsız atama yetkisinin, düzenleyici ve denetleyici birçok kurumun Cumhurbaşkanına bağlanması sonucunu doğurduğu belirtilen raporda, Rekabet Kurumu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Merkez Bankası gibi birçok kurumun doğrudan Cumhurbaşkanına bağlandığı, Sayıştay denetimine tabi olmayan Varlık Fonu’nun da Cumhurbaşkanına bağlı olduğu aktarıldı.

KARARNAMELERİ DÜZELTMEK İÇİN KARARNAME ÇIKARIYORLAR

Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin birçoğunun, çıkarılan kararnameleri düzeltici nitelikte olduğuna dikkat çekildi. Nitekim bu yılın başında 24 asıl kararnameyi düzeltmek için 31 farklı kararname yayımlanmıştı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin yürürlüğe girdiği 27. yasama döneminden temmuz 2020 tarihine kadar toplam 104 kanun teklifi Meclis’te yasalaştı. Bu tekliflerin toplam madde sayısı 1493 oldu. Aynı dönemde çıkarılan 64 Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde 2 bin 209 madde bulunuyor.

MECLİS TORBALARI ONAYLAYAN MERCİ OLDU

Rapora göre iktidarın iddia ettiğinin aksine, Meclisin elindeki yürütmeyi etkin denetimi oldukça zorlaştırıldı. Milletvekillerine verilmiş olan cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlara yazılı soru mekanizması sağlıklı işlemedi. Meclis soruşturması gibi mekanizmalar da yüksek nitelikli çoğunluk kararına bağlanması nedeniyle işlevsiz kaldı. Meclisin artık onay merciine dönüştüğü ifade edilen raporda, iktidar milletvekillerinin hazırladığı kanun tekliflerinin oy çoğunluğu nedeniyle hızla yasalaştığı kaydedildi. Ayrıca torba yasa uygulamasının süreklileştiğine dikkat çekilen raporda, komisyonların etkin çalıştırılamayarak yasama organının kanunların onay mercii olmaktan öteye gidemediği ifade edildi. 

AKP’NİN ALDIĞI OYUN YARISI KADAR ÜYESİ VAR

Rapora göre yeni sistemle partilerde merkezileşme eğilimi güçlenirken, vatandaşın partilere güveni düşük kaldı. “Kararsız seçmen patlaması” yaşandı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, referandum öncesi iddia edildiğinin aksine, siyasi kutuplaşmayı azaltıcı bir etki yaratmadı. 11 Kasım 2020 tarihi itibariyle AKP’nin üye sayısı 11 milyona ulaşmıştı. Partinin en yakın seçimlerde aldığı oy oranı dikkate alındığında, üye-seçmen oranı yüzde 51’e ulaşmaktı. CHP’nin üye sayısı aynı tarih itibariyle 1 milyon 252 bin 905 ve üye-parti seçmen oranı ise yüzde 11. Raporda, Türkiye’de patronaj ve kayırmacılığın boyutları ve parti-üye ilişkisinin araçsallığı dikkate alındığında, üye sayılarının siyasi partilerin meşruiyetinin bir göstergesi olarak görülemediğine dikkat çekildi.

Sayıştay’ın Van raporu: Mevzuata aykırı iş, amaç dışı gelir kullanımı

Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesinde işçiye köle muamelesi, yandaşa sınavsız memurluk

Sayıştay raporu: Belediyeler sınavsız memurluk dağıtıyor