Cezaevlerinde ihlallerin yüzde 51’i tek adam rejiminde gerçekleşti

Damla KIRMIZITAŞ
Ankara

CHP’li Gamze Akkuş İlgezdi, cezaevlerindeki hak ihlallerine dair bir rapor hazırladı. İlgezdi, Adalet Bakanlığı tarafından açıklanan İnfaz Hâkimliği İş Durumu verileriyle hazırladığı 10 yıllık raporda, her hafta en az 3 bin 252 mahpusun hak ihlali nedeniyle şikayette bulunduğuna dikkat çekti. Şikayetlerin yıllara göre arttığını ortaya koyan İlgezdi, en fazla şikayetin 2019’da, en az şikâyetin ise 2010 yılında gerçekleştiğini özellikle başvuruların yüzde 51’inin tek adam rejiminde yapıldığını ortaya koydu.

İnfaz Hâkimliklerine başvurarak hak talebinde bulunan ya da koşulların kötülüğünden, onur kırıcı muameleden ve fırsat eşitsizliğinden kaynaklı şikâyetlerini dile getiren mahpus sayısının 2 milyona yaklaştığını belirten İlgezdi,“Buna karşın cezaevlerinde sorun yokmuş gibi davranan siyasi iktidar ise hak ihlalleri iddialarını görmezden gelerek, mahpusları yeniden cezalandırıyor. İhlaller görünmez oldukça sıradanlaşarak, yaygınlaşıyor” dedi.

2010-2019 yıllarında tam 1 milyon 691 bin 131mahpusun İnfaz Hâkimliklerine başvuru yaptığı tespit edilen raporda, iktidar sahiplendikçe ihlallerin yüzde 1.751 arttığı vurgulandı. 1 milyon 691 bin 131 ihlal başvuru/şikayetten 861 bin 394’ünün rejim değişikliğine gidilen 2017’den sonra kayıt altına alındığını gösteren raporda,hak ihlali başvurularının yüzde 51’i tek adam rejiminde gerçekleştiği tespit edildi.

Cezaevlerinde hak ihlalleriyle birlikte mahpuslara verilen disiplin cezaların da arttığı tespit edilen raporda, 2010-2019 yılları arasında disiplin cezası alan mahkum sayısının 301 bin 901’e ulaştığı ve ceza içinde ve son 10 senede disiplin cezası alan mahpus sayısının yüzde 365 arttığı belirtildi.

MAHPUSLAR EĞİTİM HAKLARINDAN MAHRUM BIRAKILIYOR

Raporda, 10 sene içerisinde mahpusların en fazla şikâyet ettikleri konuların başında eğitim hakkı geldiği tespit edildi. 2010-2019 yılları arasında eğitim hakkı ihlal edilen mahpus sayısı 15 bin 46’ya ulaştı. Devletin güvencesi altında olması gereken eğitim hakkının ihlal edildiği belirtilen raporda, toplumsal yaşama yeniden katılabilmek için eğitim almak isteyen mahpusların bu haklarının ellerinden alındığı görüldü. Her 10 başvurudan 7’sinin hâkimliklerce “telafisi mümkün olmayan zarara yol açmadığı” gerekçesiyle reddedildiği belirtilen raporda,18 yıllık AKP iktidarında mahpushanelerde karşılaşılanher 10 eğitim hakkı ihlalinin yaklaşık 6’sının Saray Kabinesi döneminde gerçekleştiği tespit edildi.

Raporu değerlendiren İlgezdi, “Özellikle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçişle birlikte ceza içinde ceza sistemi daha da görünür hale geldi” dedi. Kapasitesinin üzerinde tutuklu ve hükümlü barındıran mahpushanelerde hak ihlalleri vakalarının inanılmaz boyutlara ulaştığını söyleyen İlgezdi, “İnsan onurunu ayaklar altına alan çıplak arama başta olmak üzere beslenme, barınma, sağlık ve eğitim alanlarında mahpuslar çaresiz bırakılıyorlar” dedi. Türkiye’de cezaevlerinde mahpusların eğitim hakları da yıllardan beri süregelen ve siyasal yönetimlerin genellikle sırt çevirdiği bir konu olduğunu belirten İlgezdi,“Hükümlü ve tutukluların, eğitim ve öğrenim fırsatını kullanabilmeleri “sosyal adalet için fırsat ve kaynak yaratılması” adına toplumsal yarar açısından bir değer oluşturmaktadır” dedi.