Halis Ulaş
Yattığınız yer incitmesin…
2020 yılı ölümün diğer adı oldu ve ardında milyonlarca ölüm bıraktı… Corona pandemisi, hastalıklar, savaşlar, depremler, kazalar, intiharlar bu yılın başrol kahramanlarıydı.
Fotoğraf: DHA
Bugün 31 Aralık 2020. 2020 yılının son günü. İlk insanın 50.000 yıl önce tarih sahnesine çıktığı düşünüldüğünde yapılan matematiksel analizler sonucunda bugüne kadar yaklaşık 108 milyar insanın doğduğu hesaplanmaktadır. Dünyanın şu anki nüfusu bu sayıdan çıkarıldığında bugüne kadar yaklaşık 100 milyar insanın öldüğü söylenebilir.
2020 yılı ölümün diğer adı oldu ve ardında milyonlarca ölüm bıraktı… Her renkten, ırktan, cinsiyetten, yaştan milyonlarca insan. Corona pandemisi, hastalıklar, savaşlar, depremler, kazalar, intiharlar bu yılın başrol kahramanlarıydı.
İnsanlık tarihindeki ölüm sayısına uzaktan baktığımızda, bir kişinin ölümü okyanusta bir damla olarak düşünülebilir… Peki ya o damlanın düştüğü yerdeysek.
Cemal Süreya “Sizin hiç babanız öldü mü?” şiirinde, “Benim bir kere öldü kör oldum” der. Ben kör olmadım. Ama 14 Aralık 2020 sabahı annem öldüğünde, sağır oldum. Sözler buğulandı. Sanki puslu bir camın ardından etrafı görmeye çalışır gibi duydum sözcükleri. Duyuyordum ama benden uzaktı sözcükler, duyuyordum ama aramda buğulu bir cam vardı sanki sözcüklerle, duyuyordum ama anlamıyordum…
Evet bir anlamda sağır olmuştum ama ne yapılması gerektiğini biliyordum. Öyle kitaplardan okuduğum için falan değil. Yüzyılların, binyılların imbiğinden süzülüp gelmiş gelenek ve göreneklerin görmüş geçirmişliğinden.
Mümkünse ilk uçakla cenaze törenine yetişilecek; gasil hanede kefeni kapatılmadan önce son kez bakışınız annenizin yüzüne değecek (Keşke doya doya sarılmaya da izin verilseydi); sonra araç korteji oluşturulacak; önde cenaze aracı ardında siz yavaş yavaş cenaze namazı için camiye geçilecek; namazın ardından mezarlığa gidilecek; canınız, ciğeriniz, sesiniz, sözünüz bembeyaz kefene sarılı vaziyette derin kazılmış mezara konulacak; dokuz tahta itinayla kırk beş derece açıyla yerleştirilecek; defnederken ilk toprağı en yakınları atacak; oluşabilecek kazaları engellemek için kürek hep yere bırakılıp hep yerden alınacak; sonra Kuran’dan sureler okunacak ve son olarak da taziyeler kabul edilecek.
Taziyeleri kabul ederken benim sağırlığım bazen karşımdakini dilsiz kılıyordu. Sözün bittiği yerde karşımdakinin gırtlağının bir yukarı bir aşağı hareketinden yutkunmasını görüyordum.
“Başın sağ olsun” diyordu bir diğeri. Hep bencilce gelir bu temenni bana. Her ne kadar başın “yara”, sağ olmanın da “sağalmak” sözcüğünden evrildiğini, yani “yaran iyileşsin” anlamına geldiğini bilsem de…
“Mekânı cennet olsun” diyordu bir başkası, “Allah taksiratını affetsin” diyordu öteki. Aminin bir karşılığı var mıydı sözcüklerin anlama ulaşamadığı sağırlığımda…
Taziye cümlelerinden sadece biri sağırlığımı geçerek, zihnimin derinliklerine ulaştı ve anlam kuşandı.
“Yattığı yer incitmesin”…
Evet yaşam annemin bedenini ve ruhunu çokça incitmişti. Bari yattığı yer incitmesin diye düşündürttü bu kuşanma.
Annem öldüğünde ne yapılacağını biliyordum. Ama 27 Aralık 2020 akşamı kötürüm oldum. Burcu, annemin yarı yaşında olan Burcu Ünal. Arkadaşım, meslektaşım… Ah be Burcu ah ki ne ah… Bin ahının hakkı toprağa kaldı…
Nasıl öldün Burcu, nasıl? Sen daha Neşet Ertaş’tan “Anam ağlar başucumda oturur”u söyleyecektin. Hep birlikte efkarlanıp rakı içecektik. Sonra gülecektik, hatta sen öyle bir gülecektin ki biz susacaktık. Ölüm yakıştı mı şimdi? Hangi gelenek hangi görenek senin cenazeni kaldırabilir? Hangi taziye senin yasını dindirebilir?
Ah be Burcu ah ki ne ah… Bin ahının hakkı toprağa kaldı…
Önce annem, ardından Burcu… Bari yattığınız yer incitmesin…
Reklam
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- Vadedilmiş harfler 10 Ekim 2024 10:21
- Umut ayracı 26 Eylül 2024 10:24
- Fenike’den Marsilya’ya, uzodan rakıya… 12 Eylül 2024 12:41
- Bütün yollar Rom’a çıkar 29 Ağustos 2024 10:33
- Bitiş çizgisi 15 Ağustos 2024 04:54
- Çayın yolculuğu 01 Ağustos 2024 08:30
- Kafatası çağı 18 Temmuz 2024 10:00
- Çok kapılı oda 08 Temmuz 2024 10:44
- Yoldan sonra 28 Haziran 2024 09:23
- Bir “Yol” Hikayesi II 13 Haziran 2024 13:49
- Bir “Yol” Hikayesi 30 Mayıs 2024 13:20
- İçimizdeki İrlandalı 16 Mayıs 2024 12:53
- İşçiler marş söyleyerek sahneye girerler… 01 Mayıs 2024 10:10
- Emek bizim, söz bizim… 26 Nisan 2024 04:30
- Sol açık 18 Nisan 2024 11:30
- Kader kapıyı çalınca… 04 Nisan 2024 12:45
- Bir ihtimal daha var o da ölmek mi dersin 21 Mart 2024 04:30
- İkiyüzlü ahlak kumkumalığı 07 Mart 2024 13:48
- Elde kaldı hüzün… 22 Şubat 2024 13:32
- Tüfenk üçlemesi: Mavzer 01 Şubat 2024 10:47
- Tüfenk üçlemesi: Aynalı Martin 18 Ocak 2024 11:50
- Tüfenk üçlemesi: Filinta 04 Ocak 2024 13:45
- Gayrı döner oldum 21 Aralık 2023 14:58
- Kayyum rejimi 07 Aralık 2023 12:54
- Kimdi giden kimdi kalan 23 Kasım 2023 11:01
- Eni vici vokke 02 Kasım 2023 13:04
- Şeytanın ışıltısından insanlığın karanlığına 19 Ekim 2023 09:52
- Dayanışma ezilenlerin inceliği midir? 28 Eylül 2023 12:20
- Amerikan İç Savaşı'ndan İngiltere'ye gariptos ağaçlarının hışırtısı 14 Eylül 2023 11:12
- Cehennemin kapısından Bakırköy’ün avlusuna… 31 Ağustos 2023 10:22
- Irgatın Türküsü 17 Ağustos 2023 11:32
- Yüksek Kaldırım’dan Leningrad’a bir şehrin faşizme karşı direniş senfonisi 03 Ağustos 2023 11:46
- Mississipi’den Feshane’ye derinlik ve güvenlik meselesi 20 Temmuz 2023 04:07
- Birimize bir şey olursa ne yaparız? 06 Temmuz 2023 11:31
- Mordan öte 22 Haziran 2023 12:22
- Hakikat bükücülüğü 08 Haziran 2023 11:11
- Umut yorgunluğu 25 Mayıs 2023 10:44
- “Winner” ceket mütevazı mutfağa karşı 11 Mayıs 2023 11:11
- Savaş naraları 27 Nisan 2023 10:10
- Bellek oyunları 13 Nisan 2023 10:50
- Maraş, bahtı gara Maraş 23 Mart 2023 10:48
- Aradığınız devlet bulunamadı 02 Mart 2023 12:22
- Deprem değil, binalar öldürürmüş (!) 16 Şubat 2023 08:42
- Katil uşak 02 Şubat 2023 11:01
- Suyun kokusu 19 Ocak 2023 13:45
- Timsah armudu 05 Ocak 2023 10:27
- Yılın sözcükleri 22 Aralık 2022 11:09
- Franco’dan bugüne Dünya Kupalarından elimizde kalanlar 08 Aralık 2022 11:45
- Şah mat 24 Kasım 2022 09:19
- “Gördük biz bu filmi” 10 Kasım 2022 10:54
- Hakikat yolcusu 30 Ekim 2022 11:20
- Anlatılamamış masallar 27 Ekim 2022 10:14
- "In vino veritas" diğer bir deyişle "Hakikat şaraptadır" 13 Ekim 2022 11:07
- Suskun notalar 29 Eylül 2022 11:12
- Güney Kutbunun yeniden keşfinin hüzünlü hikâyesi 15 Eylül 2022 11:09
- “Sen ben Lenin” Bir de Ahmet Abi. 01 Eylül 2022 10:39
- Börklüce’den günümüze Eyyamı Bahur ya da namı diğer Köpek Günleri 18 Ağustos 2022 10:59
- Dünyanın eksenini kaydıran Hindistan’ın küçük cevizi 04 Ağustos 2022 10:39
- Dünyanın tadı baharı 21 Temmuz 2022 08:40
- Menekşe kokusu 07 Temmuz 2022 04:24
- İnsan kokusu 23 Haziran 2022 04:12
- Tiryak-i 02 Haziran 2022 11:37
- Bahar karşılama 19 Mayıs 2022 06:26
- Hıdırellez ateşi 05 Mayıs 2022 01:05
- Yelkenler fora 21 Nisan 2022 05:20
- Sözün gücü 07 Nisan 2022 06:05
- Lombardiya’dan Ukrayna’ya kemanın tınısı 24 Mart 2022 05:34
- Zeytinin hükmü 10 Mart 2022 05:55
- Geççek 24 Şubat 2022 05:15
- Allasen söyle nedir aşkın aslı astarı! 09 Şubat 2022 23:45
- Erguvan kokusu 27 Ocak 2022 05:49
- (N)isyan 13 Ocak 2022 04:53
- Yaşamın ağırlığı 30 Aralık 2021 05:42
- Kuşaklar boyu insan hakları 16 Aralık 2021 05:03
- Savaşı Durduran Kadınlar: Lili ve Marlen 02 Aralık 2021 04:23
- Herkesin bir Ahmet Kaya’sı vardır 18 Kasım 2021 04:00
- Şaka mı, şeker mi, yoksa patates mi? 04 Kasım 2021 05:43
- Memeli Zeus 21 Ekim 2021 06:51
- Son Bakış 07 Ekim 2021 05:30
- Kırmızı 22 Eylül 2021 23:43
- Asuman’dan Antonis’e Ege’nin iki yakası 09 Eylül 2021 04:46
- Her ekalliyeti düşünüyorum 26 Ağustos 2021 04:04
- Dezenfektan aşkı 12 Ağustos 2021 06:12
- Nomadland’den Rosetta’ya Göçebe Ruhlar 29 Temmuz 2021 06:35
- Lavinia 14 Temmuz 2021 23:08
- Ruhumda Sızı* 01 Temmuz 2021 06:46
- “Y” 17 Haziran 2021 06:06
- Vurmayın öldüm 03 Haziran 2021 03:56
- Gözümün nuru 20 Mayıs 2021 06:11
- İmgenin suskunluğu 06 Mayıs 2021 05:56
- Ruhlar Mezbahası İyi Günler 22 Nisan 2021 03:34
- Şiirci Geldi Haaanıım… 08 Nisan 2021 00:00
- Ata Abi 25 Mart 2021 05:08
- “Yurtsama”dan “gündedün”e “nostalji”nin çağrıştırdıkları 10 Mart 2021 23:20
- Gönülçelen kelimeler atlasım 25 Şubat 2021 05:00
- Harfiyat 10 Şubat 2021 22:41
- Utanç ne yana düşer usta... 28 Ocak 2021 04:20
- “... Ve Herkes için Adalet” 13 Ocak 2021 23:15
- San(a)saryan’dan Su’ya Mahsus Mahaller 09 Aralık 2020 22:44
- Ölüm, adın kalleş olsun… 26 Kasım 2020 04:03
- Depremin ruhsal sarsıntısı 12 Kasım 2020 04:59
- Notaların savaşla hesaplaşması 29 Ekim 2020 05:11
- Hırsızlar mağarası 15 Ekim 2020 00:00
- İyi ki TTB var! 01 Ekim 2020 06:30
- Heybeliada Sanatoryumundaki Hayalet 17 Eylül 2020 00:02
- Otokinetik etki ve norm oluşturma 03 Eylül 2020 05:06
- Ödemişli Muzaffer’den Amerikalı Sherif’e 20 Ağustos 2020 00:51
- Uygun adım marş!… 06 Ağustos 2020 05:18
- ERK-EK 23 Temmuz 2020 04:57
- İçimdeki yangın 09 Temmuz 2020 05:18
- Dededen toruna “Barış”ın inşası 25 Haziran 2020 01:00
- Esaretten kaçan köleden hasta, kamçıdan tedavi üretmek 11 Haziran 2020 00:00
- Kerli ferli yalanlar ve sosyal uyum 28 Mayıs 2020 00:00
- Elma dersem çık… 14 Mayıs 2020 00:30
- Yaşam için ölüme yatanlar 30 Nisan 2020 02:08
- Bastırılan geri döner 16 Nisan 2020 00:00
- Miasmadan Covid-19’a sağlıkçıların salgından korunma önlemleri 02 Nisan 2020 02:49
- Şimdiki zamanda bir distopya: Covid-19 18 Mart 2020 20:30
- Şehitler tepesi 05 Mart 2020 00:30
- Özlerimize kıymayın efendiler! 20 Şubat 2020 00:30
- Acının tonu 06 Şubat 2020 00:00
- Başlarken… 29 Ocak 2020 23:20
