Van’da kafeterya ve kahvehane esnafı: Borcu borç ile kapatmaya çalıştık

Furkan TUNÇDEMİR 
Van

Koronavirüs tedbirleri kapsamında İçişleri Bakanlığının genelgesi ile 20 Kasımdan bu yana kafeler ve kahveler kapalı. Van’da Evrensel’e konuşan esnaf, bu süreçte borcu borç ile kapatmaya çalıştıklarını ve borçlarının katlandığını söyledi. 

BORÇLAR KATLANDI

Van merkezde bir buçuk yıldır kafeterya işleten 32 yaşındaki Nazdar Deniz Demirhan, pandemi süreci boyunca birçok farklı zamanda işletmelerinin kapalı olduğunu bundan dolayı ekonomik olarak yüklerinin ağır olduğunu söyledi. Bu süreçte esnaf olarak hiçbir destekten faydalanamadığını belirten Demirhan, “Bu süreç birçok insanı olduğu gibi bizi de borç bataklığına sürükledi, şöyle düşünün borcu borç ile kapatmaya çalışıyorsunuz ve o borcu da yine başka bir borç ile kapatma yoluna gidiyorsunuz, bu borçlar azalmak yerine git gide katlanıyor” dedi. 

FATURALARI ÖDEMEKTE ZORLANIYORLAR

İşyerinin kapalı olduğu süreçte yüklü faturalar geldiğini belirten Demirhan, sadece on gün açık kalan kafeteryaya 582 TL elektrik, 600 TL doğal gaz faturası geldiğini söyledi. Faturaları ödemekte zorlandığını belirten Demirhan sözlerine şöyle devam etti: “Elektrik faturasını henüz ödeyemedik, çok tuhaf bir süreçteyiz. Kimse ne yapacağını, bu durumun altından nasıl kalkacağını bilmiyor. Önümüzü göremiyoruz.”

KİRA DESTEĞİ YETERSİZ

Hükümetin açıkladığı kira desteğine değinen Demirhan, henüz öyle bir destek almadıklarını, alsalar bile 3 bin 500 TL olan kiralarına 750 TL’in yetmeyeceğini söyledi. Demirhan“Burada en düşük kira 3 bin TL, dükkan sahipleri de geçimlerini buradan sağladıkları için haklı olarak tolerans gösteremiyorlar. Bazı esnaf da bu durum karşısında gizliden çalışmaya devam ediyor. Hem tehlikeli hem de yasak olmasına rağmen, kirasını karşılamak ve evine ekmek götürebilmek için mecburen çalışıyorlar. Sağlık sorunları da beraberinde geliyor.”

İŞLETME DEĞİŞTİRDİ AMA YİNE ÇALIŞAMADI

Sanat Sokağı civarında kahvehane işleten Fırat Döner de pandemi sürecinde mağdur olanlardan. Çalıştıkları iş yerinden 3 kişinin geçimini sağladığını belirten Döner, kirayı ve halen gelmeye devam eden faturaları ödemekte zorlandıklarını belirtti. Kentte zaten işsizlik oranının yüksek olduğunu ifade eden Döner, “Daha önce de oyun salonu işletiyordum mart ayından beridir oyun salonları kapalı olduğu için ciddi bir zararım olmuştu. Şimdi kahvehane işletiyorum, o da 20 kasımdan bu yana kapalı. Her şey şimdi daha kötü” dedi. Hiçbir destekten faydalanamadıklarını belirten Döner, açıklanan destek paketinde yer alan kira destek miktarının dükkan kiralarının yarısını bile karşılayamayacağını söyledi. Malzeme aldıkları esnafa ödeme yapamadıklarını, bundan dolayı zincirleme bir mağduriyet söz konusu olduğunu söyleyen Döner, borçlarının üst üste birikmiş durumda olduğunu belirtti. 

Kafede çalışan 33 yaşındaki Hatice Oktay ise, “Ya evde oturmak zorunda kalıyoruz ya da sigortasız, güvencesiz ve emek sömürüsüne maruz kalacak şekilde çalışmak zorunda kalıyoruz” dedi.

Diyarbakır’da dükkanı kapatılan esnaf: Biz ne yiyeceğiz diye düşünmüyorlar mı?