Sayıştay'dan ÇAYKUR raporu: 20 ton çay imha edildi, 122 bin ton küflenmek üzere
Varlık Fonu'na devredildikten sonra sürekli zarar eden ÇAYKUR'daki mali darboğaz büyüyor. Yüksek alım yapan kurumun depolarındaki çaylar küflendi ve imha edildi.
Fotoğraf: Google Street View
Varlık Fonu'na devredildiği 2017'den beri katlanan miktarlarda zarar eden ÇAYKUR'un depolarındaki çayların küflendiği ve imha edildiği Sayıştay raporuyla ortaya çıktı.
BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre, ÇAYKUR'un özelleştirilmek için bilinçli olarak zarar ettirildiği iddia ediliyordu. Varlık Fonu'na devredildikten sonra sürekli zarar eden ÇAYKUR'un depolarındaki çaylar küflendi ve imha edildi. Sayıştay denetçilerinin denetimleri sonucu hazırlanan raporda öne çıkanlar özetle şöyle:
KREDİ BORÇLARI
"Kuruluşun kredi kullanma ihtiyacı, esasen, birkaç ay içerisinde alınıp, hemen ödenmesi gereken yaş çay yaprağı alımlarının finansmanı ile sınırlı ve yılsonuna doğru çay satışlarından gelen hasılat ile ödenmekte iken giderek yıla yayılan ve genel nitelikte, kalıcı bir finansman ihtiyacına dönüşme eğilimi göstermektedir. Ödenemediğinden, sonraki yıla devreden kredi bakiyesinin 2016’daki 1,29 milyar TL’den, 2017 yılında 1,53 milyar TL’ye, 2018 yılında 2,06 milyar TL’ye ve 2019 yılında da 3,4 milyar TL’ye yükselerek giderek arttığı görülmektedir. Dolayısıyla bu durumun mali sonucu gelir tablosuna 395,5 milyon TL finansman gideri olarak yansımış olup, bu tutar, dönem zararının 2018’de yaklaşık yüzde 53’ü iken daha da artarak 2019’da yüzde 62,3 oranına yükselmiştir. Bankalardan ticari kredi kullanımının devamlılık arz etmesi ve son yıllarda görülen artışlar, ÇAYKUR için mevcut alım, üretim ve satış politikasının bir sonucudur.
ÇAYLAR KÜFLENDİ
Çaytaş firması tarafından sipariş verilerek üretimi yaptırılan ancak firmanın daha sonra yaşadığı finansal problemlerden ötürü alamayıp ihraç edemediği ürünlerin son kullanma tarihlerinin bazılarında üç ayın altında olduğu ve diğerlerinin de son kullanma tarihlerinin yaklaştığı belirtilmektedir. İhracat için üretilen ürünlerin paket ve ambalajları değişik olduğundan yurtiçinde satılamadığı, yurtdışı bayilerinin yeterli sipariş oluşturamadığından ötürü stokta bekleyen çayların son kullanma tarihlerinin yaklaşması sebebiyle satışı mümkün gözükmemektedir.
STOK BÜYÜYOR AMA ÜRETİM DE SÜRÜYOR
Yeterli tanıtım ve satış çalışması yapılmadığından stokları hızla artmakta ve buna rağmen üretimine de devam edilmekte olan organik çay stoklarının eski yıllara ait 96 tonluk bölümünde rutubet sınır değerlerine yaklaşılmakta olmasından dolayı fırınlanmak ve harmanlanmak suretiyle ya da yeniden paketlenerek değerlendirilmesi kararlaştırılmıştı. 2019 yılında söz konusu riskler artmış ve 2015-2016 yılları üretimi toplam 19 bin 878 kilogram organik çay küflenme nedeniyle imha edilerek, 218 bin 291 TL zarar kaydedilmiştir."
ÇAYKUR: KÜFLENMEK ÜZERE VEYA KÜFLENME TEHLİKESİ ALTINDA OLAN ÇAY YOKTUR
ÇAYKUR tarafından yapılan açıklamada 20 ton çayın dışında zarar gören çayın olmadığı savunularak “Söz konusu haberlerdeki '20 ton çay imha edildi, 122 bin ton çay küflenmek üzere' ifadeleri doğru değildir. Teşekkülümüzün küflenmek üzere olan veya küflenme tehlikesi altında bulunan çayı yoktur. Geçmiş dönemlerdeki (2015-2016) aşırı yağışlar ve yaşanan seller nedeniyle zarar gören ve usulü gereğince; Rize Gelir İdaresi Başkanlığı Rize Defterdarlığı Yeşilçay Geçici Takdir Komisyonu Başkanlığının kararı da temin olunarak imha edilen 20 ton çay dışında zarar gören veya imha edilen herhangi bir çayımız yoktur. Teşekkülümüzün 47 fabrikası ve 9 bölge müdürlüğü mevcut olup mevut çaylarımız işbu müdürlüklerimiz depolarında güvenle muhafaza edilmektedir. Yine belirtmek gerekir ki 2018 yılı öncesi döneme ait çayımız bulunmayıp haberde belirtilenin aksine stoklarımız makul düzeydedir. Stok seviyemizin, çay kampanyasın başladığı Mayıs ayı itibariyle 55-60 bin tonlar civarında olacağı öngörülmektedir” denildi. (EKONOMİ SERVİSİ)
