Dersimli Şair Süleyman Aytaç’tan Gece Lirikleri

Orhan KURUL
Elif ESER
Dersim

Dersim’in Cumhuriyet Mahallesi’nde (Gazik) izbe bir evde yaşıyor Şair Süleyman Aytaç. 6 şiir kitabı yayımlanan Aytaç, 60 yıllık yaşamının yaklaşık 15 yılını cezaevinde geçirmiş… 46 ortaklı, yıkılmaya yüz tutmuş, kapısı penceresi ‘Var olmak için var’ bir evde hem yaşıyor hem şairlik yapıyor Aytaç… Cezaevinde kaldığı sürenin 10 yılını “örgütsel mevzulardan”, 1 buçuk yılını bir etkinlikte şiir okumaktan, 3 yıl 1 ayını da “adli bir mesele”den yatmış…

"BU KIŞ ÇOK ÜŞÜDÜM YALNIZLIKTAN"

Aytaç, İzmir’de Ege Üniversitesinde Ziraat Fakültesinin Zooteknik Bölümünü, İnkılap Tarihi dersini, asker olan hocasıyla takışmasından dolayı bir türlü veremeyince “Bitmez bu okul” deyip bırakmış, yıl 1981… Sonra İzmir’de yaşamaya devam etmiş Aytaç, türlü işler yapmış ama sonra Dersim’e dönmüş, yıl 1989… Bir süre şimdi yaşadığı evde kaldıktan sonra cezaevine girmiş, dile kolay 10 yıl aralıksız kalmış… Cezaevindeyken bu hayatta yalnız olmadığını hissettiren annesi hayatını kaybetmiş. Gelmek istememiş memlekete Aytaç… İzmir’de bir süre yaşamışsa da cezaevi sonrası tutunamamış oraya, dönmüş memlekete… O gün bugündür de yani 18 yıldır Dersim’de “Bu kış çok üşüdüm parasızlıktan/Odunun vicdanın yokluğundan/Bu kış çok üşüdüm yalnızlıktan” dizelerini yazdığı evinde yaşıyor!

"ÖLMEK VE ÖLDÜRMEK İSTEMİYORUM"

Aytaç’ın hayatının önemli kararlarından biri vicdani retçi olması… 60 yaşını doldurana kadar “bakaya olmak”tan defalarca sorgulanmış. Her seferinde de “Ben ölmek ve öldürmek istemiyorum” cevabını vermiş Aytaç. En son 2009 yılında resmi olarak bu kararını açıklamış ama yine durmamış “tacizler.” 2010 yılında engelli raporu almış Aytaç: Hepatit C ve damar tıkanıklığından. Buna rağmen ısrarla ‘çürük raporu’ almamış ta ki 60’ını doldurana kadar… Sonra, vicdani ret derneği başkanı ile görüşüp durumu anlatmış, ‘Git çürük raporu al, sen hâlâ vicdani retçisin’ cevabını alınca da almış çürük raporunu da rahatlamış biraz! Biraz rahatlasa da ‘bakaya’ dönemlerine ait para cezaları da peşini bırakmıyor bir türlü. Her ne kadar askerlik için ‘elverişli’ olmasa da bu borçlardan kurtulamıyor. Normalde askerlik hükmü olmayan kişilerin bu tarz cezai borçlarının da silinmesi gerekirken üstelik…

ENGELLİLER DERNEĞİ BAŞKANI BİR ŞAİR

Aytaç, engelli olduğundan dolayı aldığı aylık 536 lira ve ağabeyinin yaptığı cüzi miktardaki para yardımıyla geçinmeye çalışıyor. Geçinmek denirse… Aynı zamanda engelliler derneğinin başkanlığını da yapıyor Aytaç. Bu onun için başka bir mesai ve sorumluluk… Her şeyiyle ilgileniyor engellilerin Aytaç, Elazığ’a gidiyor onlarla, araç bulmaya çalışıyor, ilaçlarını temin ediyor onların…

Aytaç, sokaklarda kitap satarak yaşamını devam ettirmiş şimdiye kadar ama “Kitap satma ışkın sat” diye engellenince bırakmış sokakta kitap satmayı… Bırakınca da eline de kalmış “Yalnızlık Konuşuyor Gecede, Arzu ve Ölüme Bir Koşu, Sürer Atını Sonsuza” kitapları… Aytaç okuyucularımıza destek çağrısında bulunuyor elinde kalmış kitapları aracılığıyla: “Yazın yaptırdığım banyomun kapısı yok, sosyal yardımlaşmadan aldığım 50 torba kömürün 15’i bitti şimdiden, odanın kapısı yok ısınamıyorum. Isınmak için bazen iki kat eşofman giyiyorum. Bu sorunlarımı çözerim belki.” diye… Bu şartlar altında edebiyat ve şiir okurluğu yapmaya çalıştığını ifade ederek, sorunların çözülmesinin edebiyat yaşamında verimliliği arttıracağını da ifade ediyor Aytaç…

YOKSULLUĞUN BİR NİŞANESİ

Geçtiğimiz günlerde Klaros Yayınlarından çıkan kitabı “Gece Lirikleri” de yaşadığı yoksulluğun bir nişanesi gibi aslında. Altmış iki gece boyunca beklediği bostanı ve bostanına gelip haklarına düşeni almak isteyen, Domuzcuklar, Kirpi, Zeytin … ve diğerleri ile aynı geceyi ve kaderi paylaşır. Şiirlerinde genel olarak günlük hayatında yer edinen kişiler ve sokak hayvanları ile olan ilişkilerini anlatan Aytaç, sade bir dil ve güçlü bir lirizme sahip. Bütün yoksunluklarına rağmen şiir ve edebiyat hayatını sürdürebilmek için kelimenin bütün anlamlarıyla ‘direniyor.’