Prof. Dr. Kayıhan Pala: Pandemiden çıkış yolumuz aşı ancak süreç iyi yönetilemedi
Prof. Dr. Kayıhan Pala, pandemiden çıkış yolunun aşı olduğuna vurgu yaparak, Türkiye'nin yeterli dozda etkili aşıyı, dünyanın birçok ülkesinin aksine kısa sürede sağlayamadığını belirtti.
Kayıhan Pala | Fotoğraf: Uğur Ökdemir/Evrensel
Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala, koronavirüs aşı ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Sağlık Bakanlığı’nın etkinlik oranı yüksek olan aşıları gereksinim duyulan dozlarda temin edip edemeyeceğinin ve edebilecekse bile ne zaman temin edeceğinin belirsiz olduğunu belirterek Pala, "Belirsizliklerin farkında olarak, sıram geldiğinde Coronavac aşısını yaptıracağım” dedi. Pandemiden çıkış yolunun şimdilik aşı olduğuna vurgu yapan Pala, güvenli, etkili ve kaliteli olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmış aşıları kullanarak toplumsal bağışıklık eşiğine ulaşabilirsek, Kovid-19 hastalığının salgın yapma özelliğini yitirebileceğini ifade etti.
Bugüne kadar dünyada, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Avrupa İlaç Ajansı (EMA) ve Birleşik Krallık İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (MHRA) gibi kurumlar tarafından geçici kullanım onayı almış olan yalnızca 3 aşı olduğunu söyleyen Pala, bunların Pfizer/BioNTech, Moderna ve AstraZeneca/Oxford olduğunu belirtti. Pala, bu aşılar dışında 4 aşının daha (Sinovac, Gamaleya, CanSino Biologics ve Sinopharm) şu anda dünyada çeşitli gruplarda kullanımda olduğunu da ekledi.
SÜREÇ İYİ YÖNETİLEMEDİ
Sağlık Bakanlığı’nın Türkiye’de aşılama sürecini iyi yönetemediğini belirten Pala, “Yeterli dozda etkili aşıyı, dünyanın birçok ülkesinin aksine kısa sürede sağlayamadı. Bugün itibarıyla dünyada 32 milyondan fazla kişi aşılandı, ABD ve İngiltere gibi bazı ülkelerde aşıların ikinci dozu yapılıyor, örneğin İsrail nüfusunun yüzde 22’sini şimdiden aşıladı. Biz ise çok sınırlı sayıda kişi için (Elimizdeki 3 milyon doz aşı bir buçuk milyon kişi için yeterli) ancak bugün aşılamaya başlayabiliyoruz. Türkiye Dünya Sağlık Örgütü’nün öncülüğünde oluşturulan uluslararası Kovid-19 aşı dayanışma girişimi COVAX’a da maalesef katılmadı” dedi.
CORONAVAC SINIRDA!
Türkiye’nin toplumsal bağışıklık eşiğini yakalayabilmesi için yaklaşık 120 milyon doz aşıya ihtiyaç olduğunu vurgulayan Kayıhan Pala, “Sağlık Bakanı’nın açıkladığına göre şimdilik yalnızca 54,5 milyon doz aşı bağlantısı yapılabilmiş durumda. Üstelik 50 milyon doz sipariş verildiği açıklanan Sinovac şirketinin Coronavac aşısının etkinlik oranı (yüzde 50,38) Dünya Sağlık Örgütü’nün ölçütünü (yüzde 50) ancak sınırda karşılayabiliyor” diye konuştu.
Pala, etkinliği çok daha yüksek olduğu bilinen (Pfizer/BioNTech yüzde 95, Moderna yüzde 95, AstraZeneca/Oxford yüzde 70) aşılardan ise kısa erimde ya çok düşük miktarda (Pfizer/BioNTech aşısından 4,5 milyon doz) ya da hiç edinilemeyeceğinin anlaşıldığını belirtti.
Pala, Türkiye’de 17 aşı çalışması yürütüldüğünü, Dünya Sağlık Örgütü’nün veritabanına göre bunlardan yalnızca bir tanesinin (Erciyes Üniversitesi) klinik aşamaya geçebilmiş durumda olduğunu ve henüz Faz1 çalışması yürütüldüğünü söyledi.
Pala, yerli aşıların bu yılın ilk 6 ayında acil kullanım onayı alarak ve üretilebilecek duruma gelmesinin pek mümkün görünmediğini de söyledi.
3 ÜLKE DIŞINDA ONAY VEREN YOK
Coronavac aşısının henüz Çin, Endonezya ve Türkiye dışında hiçbir ülkede acil kullanım onayı almadığını belirten Pala, “Ülkemizde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından dün verildiği açıklanan Acil Kullanım Onayının ayrıntıları ise (bu onayın verilmesi sırasında aşı konusunda yetkin bağımsız bilim insanlarının görüşlerine başvurulup başvurulmadığı, onay verilirken aşının güvenliği, etkililiği ve kalitesi ile ilgili hangi bilimsel kanıtların kullanıldığı vb.) henüz bilinmiyor” dedi.
ACİL KULLANIM ONAYI ŞEFFAF DEĞİL!
ABD’de acil kullanım onayı için başvuran aşıların FDA tarafından değerlendirilmeden önce aşılara ilişkin tüm verilerin kamuoyuna açıklandığını ve toplantının kamuya açık yapıldığını söyleyen Pala şöyle devam etti: “Türkiye’den bile bilim insanları aşı üreticilerine soru sorma olanağı bulabildiler. Sağlık Bakanlığı bu yöntemi tercih etmedi, maalesef bilim insanlarının ve toplumun aşı ile ilgili sorularını bilimsel bilgiye dayalı olarak yanıtlamak fırsatını kaçırdı. TİTCK şeffaf olmayan bir biçimde çok kısa sürede Coronavac için acil kullanım onayını verdi.”
60 YAŞ ÜSTÜ ETKİNLİĞİNİ BİLMİYORUZ
Prof. Dr. Pala, Sinovac şirketinin şaşırtıcı bir biçimde henüz kendi aşısı Coronavac için Faz3 ile ilgili herhangi bir raporu kamuoyuna sunmadığını belirterek şunları söyledi: “Coronavac ile ilgili Endonezya, Türkiye ve Brezilya’da yürütülen Faz3 çalışmalarına ilişkin sınırlı bilgiler ilgili ülkeler tarafından toplumla paylaşılmış olsa da henüz herhangi bir bilimsel rapor da yayınlanmış değil. Örneğin aşının 60 yaş üzerindeki etkinliğini henüz bilmiyoruz. Ancak Coronavac aşısının (genel olarak hastalığa yakalanmaktan koruma oranının FDA ve EMA gibi saygın kurumlardan acil kullanım onayı almış diğer aşılardan düşük olsa bile) ağır hastalığa yakalanmaktan büyük ölçüde koruduğuna ilişkin elimizde bazı veriler var.”
İKİ SEÇENEĞİMİZ VAR
Pala karşımızda iki seçenek olduğunu belirterek, "Ya etkinlik oranı yüksek aşıların temin edilmesini bekleyeceğiz (ki Sağlık Bakanlığı’nın bu aşıları gereksinim duyduğumuz dozlarda temin edip edemeyeceği ve edebilecekse bile ne zaman temin edeceği belirsiz) ya da Coronavac aşısını yaptıracağız. Ben, bu yazıda sıraladığım belirsizliklerin farkında olarak, sıram geldiğinde Coronavac aşısını yaptıracağım.” dedi. (Bursa/EVRENSEL)
